Suriye’nin Esad yönetimi sonrası, Heyet-i Tahrir’uş Şam (HTŞ) öncülüğünde devam eden sancılı dönüşüm süreci, eğitim müfredatında yapılması planlanan tartışmalı değişikliklerle yeni bir boyut kazandı.
Suriye Milli Eğitim Bakanlığı, dün (1 Ocak) yaptığı açıklamada, ilkokul birinci sınıftan lise üçüncü sınıfa kadar tüm ders müfredatında değişiklikler yapıldığını duyurdu.
İstanbul merkezli Suriyeli muhalif yayın organı Enab Baladi’nin haberine göre, bu düzenlemeler, eski rejimin sembolleri, görselleri ve sloganlarına ilişkin referansların müfredattan çıkarılmasını, ayrıca bazı tarihsel, dini ve bilimsel bilgilerin kaldırılmasını veya değiştirilmesini içeriyor.
Bakanlığın bu kararı Suriye kamuoyunda geniş çaplı tepkilere neden oldu. Suriye Milli Eğitim Bakanlığı’nın 1,3 milyon takipçili Facebook sayfasındaki ‘müfredat değişikliği’ paylaşımına yaklaşık 14 bin yorum yapıldı.
Tepkiler sonrası açıklama
Milli Eğitim Bakanı Nezir el-Kadri, tepkiler üzerine bugün yaptığı açıklamada, müfredatın özel komiteler tarafından gözden geçirilip incelenene kadar mevcut haliyle uygulanmaya devam edeceğini duyurdu.
El-Kadri, “Yalnızca Esad rejimini yücelten içeriklerin kaldırılması talimatını verdik ve tüm ders kitaplarında rejim bayrağı yerine Suriye devrim bayrağına yer verilmesi kararı aldık” dedi.
Ayrıca, duyurulan değişikliklerin eski rejimin bazı Kur’an ayetlerini açıklamada kullandığı ‘yanlış’ bilgilerin düzeltilmesini de kapsadığını belirten El-Kadri, tüm eğitim kademelerinde tefsir kitaplarındaki bilgilerin esas alınacağını açıkladı.
HTŞ’nin hükümeti, Mart 2025’e kadar Suriye’yi yönetecek
“Ulusalcılıktan İslamcılığa bir yönelim”
Suriyeli gazeteci Hüsam Hammud, sosyal medya platformu X’ten yaptığı paylaşımda, “Değişiklikleri inceledikten sonra, suçlu Esad rejimine dair işaretlerin kaldırılmasının ötesinde, geriye kalan düzenlemelerin belirgin bir dini ton taşıdığı açık” dedi.
Oklahoma Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Direktörü ve Suriye uzmanı Joshua Landis, bu değişiklikleri “ulusalcılıktan İslamcılığa bir yönelim” olarak değerlendirerek, bunların “Selefi İslam eğitimi” ile uyumlu olduğunu savundu.
Landis’in aktardığına göre, müfredatta ve ders kitaplarından yapılması planlanan bazı değişiklikler şöyle:
“Suriye tarihi, ulusalcı bir bakış açısından İslamcı bir yoruma kaydırılıyor. Örneğin, bir ‘şehit’ artık “vatanı savunurken hayatını kaybeden biri” değil, “Allah yolunda ölen biri” olarak tanımlanıyor.
“İlkokul birinci sınıf ders kitabında yer alan ‘Allah’ın gazabına uğramış ve yollarını kaybetmiş olanlar’ ifadesinin, ‘Yahudiler ve Hristiyanlar’ olarak değiştirilmesi gerektiği belirtiliyor.
HTŞ hakkında neler biliyoruz?
Evrim, müfredattan kaldırılıyor
“Lise üçüncü sınıf fen bilimleri müfredatında evrim dersinin tamamen kaldırılması öngörülüyor. Bunun nedeni, evrenin ve insanın Tanrı tarafından yaratıldığı anlayışına dayanması. Aynı ders kitabında beynin gelişimiyle ilgili bölüm de çıkarılacak. Bu değişiklik, bu bilimin Tanrı’nın yaratılışıyla çeliştiği düşüncesinden kaynaklanıyor.
“Türkiye’nin hassasiyetlerini gözetme çabası”
“Ortaokul altıncı sınıf sosyal bilgiler müfredatında, Cumhurbaşkanı Şükrü el-Kuvvetli’nin (1943-1949) döneminden Osmanlılar öncesine (1918) kadar olan dönemin tamamen çıkarılması planlanıyor. Ancak, hangi tarih aralıklarının çıkarılacağı konusunda kesin bir açıklama yapılmış değil.
“Yeni Suriye hükümeti, Osmanlı’nın Suriye ve Lübnanlı Müslüman-Hristiyan Arap milliyetçilerini idam etmesine ilişkin tüm referansların ders kitaplarından çıkarılmasını planlıyor. Osmanlı’nın ‘Büyük Suriye Valisi’ Cemal Paşa, 6 Mayıs 1916’da Arap milliyetçilerini Şam Merce Meydanı ve Beyrut Burc Meydanı’nda idam ettirmişti. Bu meydanlar daha sonra ‘Şehitler Meydanı’ olarak yeniden adlandırıldı ve 6 Mayıs tarihi her iki ülkede de ulusal bayram olarak anılmaya başlandı. Bu değişiklik, Türkiye’nin hassasiyetlerini gözetme çabası olarak açıklanabilir.”
(VC)
