Ekonomist Gaye Yılmaz, emek örgütlerinin karşı çıktığı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) türü yasalara kapitalizmin neden ihtiyaç duyduğunu, bu tür düzenlemelerin yapısal olarak nasıl ortaya çıktığını bianet'e anlattı.
Kara delikler nasıl oluştu?
1980'li yıllara kadar devletler sosyal güvenliğin tamamını finanse ederdi. O zamana kadar bu "sorun" yaratmıyordu. Çünkü devletler sosyal güvenliği gelir getiren kamu iktisadi teşekkülleriyle, KİT'lerle finanse ediyordu ve "kara delik" oluşmuyordu.
80'lerden itibaren bütün ülkelerde KİT'lerin hızla satılmasıyla sosyal güvenlik bir açık olarak ortaya çıktı. Buna paralel başka bir akım da şuydu: Devletler hızla bankacılık sisteminden borçlanmaya başladı. Hazine bonosu, devlet tahvilinin ortaya çıkış dönemleriydi.
Borçlanan devlet, sermayeyi besleyemeyen bankacılık
Bunun sonucunda bankacılık sistemin asıl işlevi olan, kapitalizmin gelişmesi için sermaye ve sanayi yerine, sosyal güvenlik için devletlere aktarım yapınca, sermayeye aktarılacak fonlar azaldı.
Kapitalizmin gelişimi yavaşladı. Devletin borçlanması kapitalizmde istenen bir durum değildir. TÜSİAD'ın IMF'nin taleplerini anımsayın. "Devlet borcu azalsın" derken samimiler; çünkü buna ihtiyaçları var. Kapitalizmin gelişimi için, bankacılık kaynakları devletin üretken olmayan faaliyetleri için değil, kapitalistlerin sermaye için değer üreten faaliyetlerine aktarılmalıdır.
Ve çözüm: SSGSS
Buna bulunan çözüm sosyal güvenliğe aktarılacak fonların ortadan kaldırılması oldu. Bunun kapitalistler için ikili avantajı var:
1. Devlet borçları azaltılırken sosyal güvenlik sisteminin sermayeye olan maliyetleri de düşürülüyor. Emeklilik yaşı uzatılıyor: Erken emeklilik sistemi gündeme getirilirken, işletmelerin yeniden yapılanması dolayısıyla emekçiler istemeden erken emekli ediliyorlar.
Erken emekli edilenlerin kayıpları büyüyor. Diyelim emeklilik yaşı 60. Siz 50'ye geldiğinizde, firma yeniden yapılanmaya gidince erken emekli ediliyorsunuz. Bunun sizin gelirinizde neden olduğu kayıp, 10 yıllık süreye denk gelir. Emeklilik yaşını 68'e çıkarınca kayıp 18 yıla ulaşır. Bir tarafın kaybı öbür tarafın kazancıdır.
2. Sosyal güvenlik kapsamındaki hizmetlerin hızla kapitalistleşmesi. Şili modeli denen sosyal güvenlik primlerinin finans piyasalarına aktarılmasıyla, finans piyasalarının verimlilik kazanması. Bu insanların alınterinin spekülasyona açık hale getirilmesidir.
SSGSS'ye muhalefet neye dayanmalı?
Emek örgütleri aslında bu gerçekliği kendi tabanlarına çok iyi, açık şekilde anlatmalı. Bu düzenlemelerin toplumla ilgili boyutu da çok önemli. Kamu hizmetlerini artık para karşılığı alıyoruz. Toplumu da bu muhalefete entegre etmek fırsatı var. Henüz eğitim almakta olan gençler, yakında işçileşecekler. Bu düzenleme onları da etkileyecek. Onlar da bu mücadeleye katılabilir. Bu mücadelelerin hepsi sistem karşıtı olmayı gerektiriyor. (TK)
