Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), Çalışma Bakanı Faruk Çelik'le Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) tasarısına itirazları olan Emek Platformu temsilcilerinin görüşmesinden sonra, hükümetin tasarıda yapmayı kabul ettiği değişikliklerin tam listesini açıkladı.
Çelik'in yarın (27 Mart) Meclis Genel Kurulu'na geleceğini açıkladığı tasarıda son durum şöyle.
Emekli aylığını hak etme koşulları
Emeklilik yaşı kadın için de erkek için de 65 kaldı. Emek Platformu (EP), emekliliği hak etmek için gerekli yaşın mevcut yasalarda öngörüldüğü biçimde kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşta kalmasında ısrarlıydı.
Prim gün sayısı 7 bin 200: Hükümet tasarıdaki 9 bin günü 7 bin 200'e çekmeyi kabul etti. EP, prim gün sayısının mevcut düzenlemedeki gibi 7 bin kalmasını istiyordu.
Fiili hizmet zammı
Hükümet yıpranma payı olarak da bilinen bu zamdan halihazırda yararlanan çalışanların tamamının haklarının korunmasını kabul etmedi.
Malullük ve ölüm aylığı
Hükümet ölüm aylığı için aranan hizmet süresini 5 yılda, prim gün sayısını da 900'de tutmayı kabul etti. Malullük aylığında, yalnızca muhtaç durumda olanların 5 yıl prim ödemeleri halinde aylığı hak etmelerini kabul etti. Geri kalanlar için 10 yıl ve bin 800 gün şartı kaldı.
Aylık bağlama oranı
Hükümet aylık bağlama oranının halen çalışmakta olan sigortalıların ilk 10 yılı için her 360 güne yüzde 3; takip eden yıllar için yüzde 2; ilk defa işe başlayan sigortalıların da her 360 günü için yüzde 2 olmasını kabul etti.
Refah payındaki artış hâlâ yetersiz
Hükümet tasarıdaki yüzde 25'lik oranın yüzde 30 olmasını kabul etti.
EP güncelleme katsayısının belirlenmesinde gelişme hızının (refah payının) yüzde yüzünün dikkate alınmasını istiyordu.
Sürekli işgöremezlik geliri
Hükümet iş kazası ve meslek hastalığı sonucu tam iş göremez duruma düşen sigortalıdan bakıma muhtaç olanlar için, kazancın alt sınırının en az yüzde 85’i oranında gelir bağlanmasını öngördü. İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının, hak sahibi bir kişiyse, sigortalı için hesaplanan gelirin yüzde 80’i, hak sahibi iki kişi ise yüzde 90’ı alt sınır olarak belirlendi.
EP iş kazası ve meslek hastalığı sonucu yüzde 25 ve daha yüksek oranda sakat kalanlara (özellikle çalışmayanlara) bağlanan sürekli iş göremezlik gelirine, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı dikkate alınarak alt sınır geliri uygulanmasını istiyordu.
Aylıkların alt sınırı
Hükümet malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları için, sigortalının bekar olması halinde kazancın alt sınırının yüzde 35’i oranında; sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocuğu varsa, yüzde 40’ı oranında, aylık alt sınır uygulanmasını kabul etti.
EP özellikle mevsimlik, geçici süreli ve yarı zamanlı çalışanların daha az aylık almakla karşı karşıya kalabileceğini belirterek sigortalılara ve hak sahiplerine bağlanacak malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarına alt sınır getirilmesini istiyordu.
Ölen eşten hak edilen aylıkta hükümetten ret
Hükümet "eşin çalışıyor, ya da aylık, gelir alıyor olması nedeniyle" talebi reddetti.
EP çalışan ve gelir ya da aylık alan çocuksuz dul eşe bağlanacak olan ölüm aylığı oranının yüzde 75 olarak korunmasını istiyordu.
Emzirme, cenaze yardımında karar Kurum'la Bakan'a kaldı
EP’nin de önerisiyle, toplantıda bu yardımların yardımının miktar ve süresinin Kurum Yönetim Kurulu'nun belirlemesi ve Bakan tarafından onaylanmasına karar verildi.
EP asgari ücretin üçte biri tutarında, altı ay süreyle verilmesi kabul edilen süt emzirme yardımının, asgari ücretin üç katı tutarında cenaze yardımı ödenmesinin sürmesini istiyordu.
Evlenme yardımı
Hükümet yetim kız çocukları için ödenen evlenme yardımı (çeyiz parası) tutarının yetim aylığının 24 katı olarak sürmesini kabul etti.
Sağlık yardımlarının miktar ve süresi
Hükümet sunulacak sağlık hizmetlerine ilişkin tedavi yöntemlerini, ilaçların, tıbbi araç ve gereçlerin miktar ve süreleriyle bu hizmetlerin kurum tarafından satın alınacak fiyatlarının komisyonlarda belirlenmesini, bu komisyonlarda karar alma sürecine katılma yetkisinde meslek örgütlerinin temsilcilerinin de bulunmasını benimseyerek Emek Platformu'nun önerisini kabul etti.
Diş protezleri
Hükümet diş protezlerine yaş sınırı getirilerek 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almamış kişilere protez bedelinin yüzde 50’sini kendilerinin ödemesini öngören düzenlemenin kaldırılmasını kabul etti.
Özel hastaneye fark ücreti
Görüşmede fark ücretini belirleme yetkisi Kurum'a, oranın yükseltilmesi yetkisi de Bakanlar Kurulu'na bırakıldı.
EP özel hastanelerden yararlanılması halinde ödeyecekleri yüzde 20'lik fark ücretin kaldırılmasını istiyordu.
İstisna tedaviler için ödenecek fark
EP tedavi bedelinin üç katına kadar fark ücreti alınmamasını istiyordu. Hükümet bunu "uzman hekimler tarafından gerekli görülmesi" halinde kabul etti. Hastanın kendisinin tercih ettiği alternatif tedaviler içinse fark ücreti alınacak.
"Katkı payı"nda hayati önem kriteri
EP ayakta yapılan muayene ve tedaviler için 2 YTL; tüm protez, ortez ve ilaç bedelleri için yüzde 10-20 arası katılım payı alınmasına karşı çıkıyordu. Hükümet kronik hastalıklardaki veya hayati önemi olan protez, ortez ve ilaç bedellerinde, hayati önemdeki ayakta tedavilerde katkı payı alınmamasını kabul etti. Bunun dışındakilerdeyse katkı payı sürecek.
Kronik hastalıklarla hayati önemi olan ilaç, protez, ortez, tıbbi araç ve gereçleri belirleyecek komisyonlarda ilgili meslek örgütleri temsilcilerinin bulunmasını da kabul etti.
Yatarak tedavide katkı payı yok
Hükümet yatarak tedavilerde katkı payının kaldırılmasını kabul etti.
Çalışması sona erenlerin sağlık yardımı
Hükümet, iş akdi sona eren sigortalıların, geriye doğru bir yıl içinde 90 gün zorunlu sigortalıklarının olması durumunda, iş akdinin sona erdiği tarihi izleyen 10 gün sonra 90 gün süreyle, bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını kabul etti.
EP, çalışması sona eren sigortalılardan, önceki yıl içinde 90 gün prim ödeyenlerin kendilerinin, 120 gün ödeyenlerin kendileriyle birlikte bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, 6 ay süreyle sağlık yardımlarından yararlanmalarının sürmesini istiyordu.
Kamudaki mevsimlik işçilerin sağlık primleri kurumdan
Hükümet kamu işyerlerindeki mevsimlik işçilerin GSS primlerinin, iş sözleşmelerinin askıda kaldığı aylarda kurumlarınca ödenmesini, bu sürelerde sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını kabul etti.
Yoksulluk sınırı asgari ücretin netinin değil, brütünün üçte biri
Hükümet, yüzde 30'luk artışla, yoksulluk sınırının asgari ücret net tutarının değil, brüt tutarının üçte biri olmasını kabul etti.
EP, Genel Sağlık Sigortası primlerini devletin ödeyeceği kişiler için asgari ücretin üçte biri olarak belirlenen yoksulluk sınırının ülke gerçeklerine uygun olarak belirlenmesini istiyordu. (TK)
