Kolombiya'da, Cartagena'daki zirvede buluşan aktivistler, devletlerden mayın yasağı sözleşmesi (Ottawa Sözleşmesi) kapsamında verdikleri sözleri tutmasını istedi.
Üst düzey hükümet temsilcileri, liderler, binin üzerinde aktivist, mayın eylemcisi ve kalkınma uzmanının katıldığı, 29 Kasım-4 Aralık arasındaki zirvede amaç, mayınsız bir dünyayı gerçekleştirmek için yapılması gerekenleri, atılması gereken adımları saptamak. Zirve, Ottawa Sözleşmesi'nin 10. yılında gerçekleşiyor.
Zirveye 400 kişilik bir heyetle katılan Uluslararası Kara Mayınlarını Yasaklama Kampanyası (ICBL) yayımladığı bildiriyle, hükümetleri stoklarındaki mayınları imha, toprağa gömülü mayınları temizleme konusunda taahhüt ettikleri takvimlere uymaya çağırdı.
Bu yıl mayın temizliğini tamamlamış olması gereken 15 ülke, geçen yıl süre uzatımı istemişti. Bu gruba dört ülkenin daha katılması bekleniyor.
ICBL, silahlı grupların da mayın kullanmayı durdurmasını istiyor.
Türkiye sözleşmeyi ihlal etti
1 Mart 2008'e kadar stoklarındaki bütün mayınları imha etmiş olması gereken Türkiye'yse, sözleşmeyi ihlal etmiş durumda. Stoklarında hâlâ yaklaşık 1 milyon 200 bin mayın bulunuyor. Türkiye'nin topraklarında döşeli 980 binden fazla mayınıysa, 2014'e kadar temizlemesi gerekiyor.Türkiye'de ortalama üç günde bir, bir kişi mayın nedeniyle ya ölüyor ya da yaralanıyor.
Beyaz Rusya ve Yunanistan da 2008 son tarihine uymayan diğer ülkeler.
Mağdurlara destek zayıf
Sözleşmeye göre, ülkeler döşedikleri, kullandıkları mayınlar nedeniyle mağdur olan kişilere destek sunmak zorunda. Ancak ICBL, geçen on yılda bu konuda çok az ilerleme kaydedildiğini, 1999-2008 arasında, 199 ülke ve bölgede en az 73 bin 576 mayın mağduru olduğunu söylüyor. Sağlıklı veri toplanamadığı için, gerçek rakamın bundan çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.
ICBL Büyükelçisi ve Kamboçya mağduru Tun Channareth şunları söyledi: "Geçen on yılda biz mağdurlar, kendimiz ve diğer mağdurlar adına çok şey başardık. Hükümetlerden daha fazla eylem bekliyoruz, ancak bizler dilenci değiliz. Mayın temizliği, risk eğitimi, mağdurlar için rehabilitasyon ve ekonomik katılım sağlama açısından somut kararlılıklar herkesin çıkarına olacaktır, zira barışı, güvenliği ve refahı getirecek unsurlar bunlardır."
11 ülke temizliği tamamladı
Bu yıl Tunus'un da aralarına katılmasıyla, mayın temizliğini tamamlayan ülke sayısı 11 oldu.
156 ülke, yani ülkelerin yüzde 80'i, Ottawa Sözleşmesi'ne taraf durumda. ICBL, aralarında ABD, Çin, Hindistan, Pakistan ve Rusya'nın da bulunduğu 39 ülkenin sözleşmeye taraf olmasını istiyor.
Myanmar (Burma) ve Rusya mayın kullanmayı sürdüren ülkeler. Ayrıca, yedi ülkede antipersonel kara mayını kullanan devlet dışı silahlı gruplar var.
Son 10 yılda, taraf ülkelerin 86'sı stoklarındaki 44 milyon antipersonel mayını imha etti. 2008-2009 döneminde, Etiyopya, Endonezya ve Kuveyt de stoklarındaki mayınları tamamen imha eden ülkelere katıldı. (TK)
