Perşembe günü Bosna'nın Srebrenitsa kasabasında bir araya gelen binlerce kederli insan 1995'te Bosnalı Müslümanları hedef alan soykırımda verdikleri kayıplardan 14'ünün daha defin törenini gerçekleştirdi.
Bu yılki anma Birleşmiş Milletler'in (BM) mayısta, 11 Temmuz'u 29 yıl önce gerçekleşen Bosna soykırımını anma günü olarak belirlemesi dolayısıyla tüm dünyanın dikkatlerini de üzerine topladı.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç Bosna'da
Srebrenitsa Soykırımı'nın 29'uncu yılı nedeniyle CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Bosna Hersek'teki Potoçari Anma Merkezi'nde düzenlenen törene katıldı. Törenler kapsamında soykırımın 29'uncu yılında kimlikleri tespit edilen 14 kurban için kılınan cenaze namazına katılan Özel, defin töreninde yakınlarını kaybedenlere baş sağlığı diledi.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da Bosna Hersek'te düzenlenen törenlere katıldı. Tunç, başkent Saraybosna'da Bosna Hersek'in ilk Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç'in Kovaçi Şehitliği'nde bulunan kabrini de ziyaret etti.
Sırplar soykırımı inkâr ediyor
Sırbistan ve Bosnalı Sırp yönetimi Srebrenitsa'da Müslüman Boşnakları hedef alan yok etme harekatı dolayısıyla BM'nin soykırımı anma günü ilanına, "Sırpları 'soykırımcı bir halk' ilan ettiği" gerekçesiyle karşı çıkıyor.
Dağılmış eski Yugoslavya'da Bosna-Hersek üzerinde hak iddia eden Sırp güçler o tarihte BM koruması altında olan ülkenin doğusundaki Srebrenitsa kasabasını ele geçirdikten sonra 8 bin dolayında Müslüman erkek ve oğlan çocuğunu öldürmüştü.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa'da gerçekleştirilen bu en zalimane insanlık suçunu değerlendiren iki uluslararası mahkeme yapılanın soykırım olduğuna hükmetti.
BM Güvenlik Konseyince 1990'larda Balkanlarda işlenen savaş suçlarını kovuşturmak üzere kurulan Eski Yugoslavya İçin Ceza Mahkemesi (ICTY) yok etme harekatına komuta eden Bosnalı Sırp lider Radovan Karadžić ve silahlı kuvvetler komutanı Ratko Mladić'i Srebrenitsa dahil gerçekleştirdkleri eylemlerle soykırım suçu işlemekten mahkum etti.
BM Yargı Organı Uluslararası Adalet Divanı da 2007'de Bosna-Hersek'in Sırbistan ve Karadağ'a karşı açtığı davada Sırbistan'ın Srebretinsa'daki soykırımı önlemekte acz gösterdiği ve öldürmeleri önlemek için gerekli önlemleri almamaktan sorumlu olduğuna hükmetti.
Tartışmalar sırasında katliamın önemini teslim etmekten kaçına gelen Sırbistan ve Bosnalı Sırp yönetimi "soykırımı anma günü" ilanına kuvvetli itirazlarda bulundular.
AFP'nin haberine göre, Bosnalı Sırp lider Milorad Dodik pek çok kez soykırım yapıldığını reddetti ve yönetiminin BM kararını tanımayacağını söyledi.
Bununla birlikte Dodik Perşembe günü mağdurların ailelerine taziyelerini dile getirdi.
Dodik, X'teki mesajında şunları yazdı: "Farklılıklarımız ne olursa olsun, Bosna-Hersek'te her milletten ve dinden pek çok insanın başına gelen acı ve ıstıraplara saygı göstermeliyiz."
Yargılamalar
BM Uluslararası Adalet Divanı, savaş döneminin siyasi sorumlusu Bosnalı Sırp lider Radovan Karadžić ve Genelkurmay Başkanı Ratko Mladić'i, Srebrenitsa soykırımı da dahil, savaş suçlarından ömür boyu hapis cezasına çarptırdı.
Srebrenitsa soykırımı döneminde eski Yugoslavya ve Sırbistan devlet başkanı olan Slobodan Milošević de aynı suçlardan yargılandığı sırada, tutuklu bulunduğu Lahey'de 2006'da öldü. Divan Milošević'in eski yardımcılarına da savaş suçlarından 12 yıl hapis cezası verdi.
Bosna'da 1992-1995 arasında Hırvatlar, Müslüman Bosnalılar ve Bosnalı Sırplar arasındaki çatışmalarda yaklaşık 100 bin kişi hayatını kaybetmişti.
29. yılda defnedilenler
Perşembe günü, aralarında soykırımda can veren aralarında 17 yaşında bir erkek çocuğunun da bulunduğu 14 insanın kalıntıları daha, Srebrenitsa'nın hemen dışındaki Potoçari'deki anıt mezara gömüldü.
Srebrenitsa'da gömülü 6.988 insanın büyük bir bölümünün, toplu mezarlarda bulunan kalıntıları, Potocari'deki beyaz mezar taşlarının altına defnedildi. Bosnalı Sırp güçleri, suçlarını örtbas etmek için öldürdükleri insanların cesetlerini güya "geçici" olduğunu iddia ettikleri toplu mezarlara yerleştirmişlerdi.
Bosna'nın kayıp kişiler kurumunun sözcüsü AFP'ye, 87 toplu mezarda bulunan kalıntıların dışında bin kişinin daha arandığını söyledi.
Çarşamba günü, Bosna'nın üye olmayı beklediği Avrupa Birliği, uğradıkları zulmü "modern Avrupa tarihinin en karanlık anlarından biri" olarak niteledi.
AB dış politika şefi Josep Borrell ve genişlemeden sorumlu komiseri Olivér Várhelyi ortak açıklamada, "Soykırımı inkar edenlerin, tarihi yeniden yazmaya çalışanların ve savaş suçlularını yüceltenlerin aramızda yeri yoktur." dediler.
(AEK)
