Bugün Dünya Sosyal Adalet Günü.
Bu yılın teması: “Kayıtlı İstihdam Yoluyla Sosyal Adaletin Sağlanması”
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda 26 Kasım 2007’de onaylanan bir karar ile 2009’dan itibaren her yıl 20 Şubat Dünya Sosyal Adalet Günü (Sosyal Adalet Eşitliği Günü) olarak takvimlerdeki yerini aldı.
En genel anlamıyla “sosyal adaleti teşvik etmek” amacı taşıyan gün, yoksulluk, ötekileştirme, ayrımcılık, cinsiyet eşitsizliği, işsizlik, insan hakları ihlalleri gibi sorunların üstesinden gelme çabalarını içeriyor.
Sosyal adalet nedir?
Temel anlamıyla insanlar arasındaki eşitliği sağlamaktır. Temel ihtiyaçlar, fırsat ve servet eşitliği ve toplumdaki diğer sistemlerin incelenmesini içerir.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 2 milyon insanın kırılgan ve çatışmaların etkilediği bölgelerde yaşıyor. Çatışmalar, sosyal adalet eşitliğini büyük ölçüde etkiliyor. ILO’ya göre, insanların sadece yüzde 40’tan azı işe ve kariyere erişme imkanına sahip. Kaynak.
Sosyal adalet konusunda dikkate alınan noktalar şöyle:
- Yasalar karşısında herkesin eşit olması
- İnsanların cinsel kimlik, ırk, yaş, din, etnik köken, kültür veya engellilik nedeniyle karşılaştıkları engellerin kaldırılması ve ayrımcılığın önlenmesi
- Yerli halkların ve göçmenlerin haklarının desteklemesi
- Ulusal veya uluslararası kaynakların dengeli dağıtılması
- Yoksulluğun engellenmesi veya tamamen ortadan kaldırılması
- Ulusal ve uluslararası barışçıl ve müreffeh birliktelik
- Kadınlar ve erkekler arasında eşitliğinin sağlanması
- Ülkelerin eğitim ve sağlık gibi konularda daha fazla bütçe oluşturmaları
Sosyal Adalet Endeksi’ndeki sıralamalar için de şu kriterler göz önüne alınıyor:
- Eğitim, sağlık ve emeklilik
- Sosyal kapsayıcılık (Bir toplumundaki birey veya grubun değerli ve önemli hissetme düzeyi)
- Bütünleşme
- İş gücü piyasaları. Kaynak
ILO: Her zamankinden gerekli
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO), Adil bir Küreselleşme için Sosyal Adalet Bildirgesi’nde, “Evrensel bir sosyal adalet beklentisinin karşılanması, tam istihdama ulaşılması, açık toplumların ve küresel ekonominin sürdürülebilirliğinin sağlanması, sosyal uyuma erişilmesi, yoksulluk ve artan eşitsizliklerle mücadele edilmesi amacıyla herkes için iyileştirilmiş ve adil bir sonuç elde etmenin mevcut koşullarda her zamankinden çok daha gerekli hale geldiği” kabul ediliyor.
Türkiye sosyal adaletin neresinde?
Sosyal Adalet Endeksi sıralamasında Türkiye sondan ikinci sırada.
Kadım 2021’de açıklanan endekse göre Türkiye, Avrupa Birliği (AB) ile Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği (OECD) ülkelerini kapsayan 41 ülke arasında Türkiye 40. sırada.
Alman Bertelsmann Vakfı'nın hazırladığı ve 2019 yılı verilerini yansıtan endekste, farklı başlıklarda puanlar verilerek Sosyal Adalet Endeksi oluşturuluyor.
Araştırmaya göre Türkiye 4,86 puan ile 41 ülke arasında 40. sıradayken ilk sırada 7,9 puan ile İzlanda bulunuyor. 7,68 puan ile ikinci sırada olan Norveç’i, Danimarka (7,67), Finlandiya (7,24) ve İsveç (6,98) takip ediyor.
AB ve OECD ülkelerinin ortalama puanı 6,09 oldu. Meksika 4,76 puan ile sonuncu sırada. Meksika’nın üzerinde ise sırayla şu ülkeler bulunuyor: Türkiye (4,86), Romanya (4,86), Bulgaristan (4,91) ve Şili (4,92).
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) de 5,05 puan ile sondan 6. sırada yer aldı.
Türkiye’nin en kötü olduğu alan eğitimde fırsat eşitliği. Türkiye bu alanda 41. sırada yer alarak sonuncu oldu.
Türkiye yoksulluğun önlenmesi başlığında 31., istihdam piyasasına erişimde 37. ve sosyal hayata dahil olma ve ayrımcılığa uğramada 39. sırada yer aldı. Türkiye sağlıkta 36. sırada bulunuyor. Kaynak
(AS)
