İki yıl önce Bursa'da, Özay tekstil fabrikasında beş kadın işçi yanarak öldü. Yaşları 15 ila 32 arasında değişen kadınlar sigortasız çalıştırılıyordu. Fabrikada iş güvenliği önlemleri alınmamıştı. Gece vardiyasında "kaçmamaları için" kapı üzerlerine kilitlenmişti.
Bir yıl sonra Antalya Novamed fabrikasında 81 kadın işçi kötü çalışma koşullarına, ayrımcılığa karşı greve gitti. 448 gün sonra toplu sözleşme hakkını kazandılar.
Grev sonunda işverenin tanıdığı Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası'ndan (Petrol-İş) Necla Akgökçe, Bursa'daki olayın tekrarlanmaması için kadın emeği sömürüsüne karşı dayanışmanın önemini vurguladı.
"Novamed direnişi umudumuzu ayakta tutuyor. Kadınların kadınları örgütlediği grevde gördük ki, kadınlık halinden kaynaklanan sebeplerle benzer durumda olan kadınlar biraraya geldikten sonra kolay kolay mücadeleyi bırakmıyorlar."
Hafta sonu panel ve eylem
Bursa'daki olayın ardından açılan davada işverene verilen hapis cezası para cezasına çevrildi. Bu hafta sonu, 29 Aralık'ta Bursa Kadın Platformu bir panel ve fabrikanın önünde eylem düzenliyor.
Kozahan'da 12.30'da yapılacak panele Akgökçe'nin yanı sıra yazar Sennur Sezer, Marmara Üniversitesi'nden Yrd. Doç. Dr. Şule Necef Daldal ve avukat Ayşe Batumlu katılacak.
Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı
Akgökçe, bugün iş piyasasının cinsiyetçi yapısı nedeniyle kadınların düşük ücretli, güvencesiz, geçici işlerde çalışmaya mecbur kaldığını söyledi.
"Novamed'de serbest bölge içinde kadınlar ucuz işgücü olarak sömürülüyordu. Bursa'da, küçük tekstil atölyelerinde kadınlar güvencesiz, kötü şartlarda çalıştırılıyor. Kırsalda kadınlar mevsimlik işçi olarak çalışıyor. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı kadınları görünmez ev emeğine mahkum ediyor. Bunlar küresel kapitalizmin ortaya çıkardığı tipik kadın emeği ayrımları."
Toplumda varolan erkek egemen yapının kadını kadın olduğu için ezdiğini vurgulayan Akgökçe, "Babasından, kocasından baskı gören kadın çalışırken de erkek işverenden gördüğü baskıyı içselleştirebiliyor" dedi.
Yapılan çalışmalar Türkiye'de kadın istihdamının azaldığını, özellikle tarım sektörünün daralmasıyla burada aile işletmelerinde çalışan kadınların işsiz kaldığını; kente gelen kadınların da önünde sadece düşük ücretli, güvencesiz işler bulunduğunu gösteriyor.
Dayanışma
Küreselleşmenin sermayeye olduğu kadar işçilere de fırsatlar sunduğunu belirten Akgökçe, Novamed grevinin başarısında kadınların direncinin yanı sıra uluslararası sendikal dayanışma ve kadın dayanışmasının rol oynadığını söyledi. Fabrikanın sahibi olan Almanya merkezli şirkete uluslararası işçi örgütleri de baskı yapmıştı. Türkiye'nin dört bir yanından kadın örgütleri de işçilere destek vermişti.
"Sonuçta bizim birbirimizden ve haklılığımızdan başka dayanacak bir şeyimiz yok. Emekçiler mücadelelerinin meşruiyetini taleplerinin haklılığından alıyor. Ve bu süre gidecek bir mücadele. Gözümüz Novamed'de olmaya devam etmeli ve bu dayanışmayı yaymak için çalışmalıyız." (EÜ/TK)
