Manisa Soma’daki iş cinayetiyle ilgili, Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan basın açıklaması yaptı. Toplantıya Gürkan'ın yanı sıra Soma Kömür İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru, İşletme Müdürü Akın Çelik ve şirketin İnsan Kaynakları Direktörü Celalettin Gökaşan katıldı.
Madeni işletmeye devam edecekler
Alp Gürkan, madeni işletmeye devam edeceklerini söyledi:
“Bu işletme belirli bir zaman sonra işgüvenliği müfettişleri tarafından incelenecektir. Yine resmi makamların önereceği bunu tekrardan inceletecektir. Bu rapor şirketin ne kadar kusurlu olduğunu söyleyecek."
“Çalışma Bakanlığı’nın çalışmalarını yakından takip etmek istiyorum. İşletmenin içinde doğan bir ihmal varsa, bir eksiklik varsa bunun takipçisi olacağız. Benim gördüğüm kadarıyla bu bir kaza. Ben ocağa inmedim.”
“Eksikliklerini tamamlayıp madeni işletmeye devam edeceğiz.”
“Olması imkansız bir şey”
Gürkan şunları söyledi:
“Salı günü saat 15 civarında gelen bir habere inanamadım. Olması imkânsız bir şey söylüyorlardı. Trafo patlaması diyorlardı.”
“Ben sorularınıza cevap vermeye çalışacağım ama olayın nasıl geliştiğini niçin bu kadar büyük olduğunu arkadaşlarıma bırakmak istiyorum.”
“Üç günden beni aşırı yorgunum. Hafızamda tamamen konsantre olamıyorum. Bunun ilgili olarak öncelikle, Yönetim Kurulu Üyesi olan Ramazan Doğru’nun ne zaman başlandığını neler planlandığını anlatacak.”
“Kararı bilirkişiler verecek”
Soma Kömür İşletmeleri’nin Genel Müdürü Ramazan Doğru söz aldı:
“Bu işletme 1990 yıllarında Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) tarafından kurulan bir işletmeydi. TKİ kamu bu işletmeyi uzun yıllar çalıştırdı. Burayı tam mekanize olacak şekilde düşündüler. Dünyadaki en modern sistem olarak dizayn ettiler.”
“Bunun için Çin’den ekipler getirdi TKİ. Daha sonra burada özelleştirme kapsamında ihale yapıldı. Bu ihaleyi 2006 yılında Park Enerji kazandı. Duayenlerden biridir. O arkadaşlar iki sene çalıştılar. Ticari olarak Alp Bey’le anlaşarak TKİ rızasıyla biz geri aldık burayı.”
“Böyle bir kazayı nasıl yaşadık diye düşünüyoruz. Kararı bilirkişiler verecek. Biz sonuçta cenazeleri aldıktan sonra bilirkişiler gelecekler ve en doğru onlar söyleyecekler.”
“Trafoyla alakası yok”
“Bu kaza bizim 140 kotunda dördüncü bant anayolda meydana geldi. Burada tespit edilmesi mümkün olmayan bir kızışma oldu. Havamızda aşırı bir hız var burada. Buradan meydana gelen kızışmanın ani bir şekilde göçmesi sonucunda. Korlar çabuk bir şekilde yangını şiddetlendirdi. Trafoyla alakası yok. Şu anda o noktaya ulaşıldı.”
“Bana ilk gelen bilgi ocakta trafo patladı göz gözü görmüyor dediler. Kimse bunu bilemiyordu. Bu bilgi yanlış. Bizim trafomuz yangının başladığı yerden çok uzakta. Trafoyla alakası yok. Şu an trafo sağlam.”
“Madencilikte bir yerde yangın çıkabilir. Sürekli yangınlarla boğuşuyoruz. Gün içinde de oluyor. Biz yangınla boğuştuğumuz yerde. Karbondioksit değerlerine göre yangın var diyoruz. Hemen kapatırız orayı. Biz üç defa tam mekanize şeyleri gömdük. Herhangi bir yangın çıkarsa bir burayı barajlıyoruz. İçersine külle beraber suyla beraber kül basıyoruz. Ve yangınlar böyle sönüyor.”
“Orası ocağın temiz hava girişi”
İşletme Müdürü Akın Çelik de şöyle konuştu:
“Yangın madencilikte olur. Bu teknik bir olaydır. Bir yangın nasıl olur bunu biliriz. Bunu bir fiil yapan mühendislerim var. Kurtarmanın her aşamasında buradaydım. Madencilikte yangın basit de söndürülebilir. Yangın olan bölgeyi külle doldurmaktır. Biz 20 milyon liralık malzemeyi 3 defa gömdük.”
“Metan gazı yok”
“Ocağın temiz hava girişi orası. Metan gazı yok. Metan gazıyla ilgili ocağın hava dönüşlerinde olur. Her noktaya hava gidiyor. Metan gazı sensörleri vardır. Burada çalışan arkadaşlarımız için portif cihazlar var. Her noktayı ölçebiliriz. Biz de bunu araştırıyoruz. Şimdiye kadar görmedik böyle bir şey.”
“Önceliğimiz insanları çıkarmak. Bütün ocaktaki kablolar yanmaz. Çok yangın gördüm 20 yılda bir arkadaşımı bırakmadım. Öncelik insanları çıkarmaktı. Kendi hayatımızı tehlikeye atarak yaptık bunları.”
“500 kişilik kaçış odamız var. Bu bizim bölgemizden uzaklaştı. Kaçış odaları küçüktür. Daha büyük yerler yapmamız gerekiyor. Olay 3-5 dakika içinde gerçekleşti. Yüksek bir gaz hemen 5 dakikada doldurdu ortalığı. Toplam yer altında 787 kişi vardı. Çıkış noktası ile gazın çıkışı 5 dakikayı buldu.”
“Oksijen maskesi çoğunda vardı”
“Oksijen maskeleri işçilerin çoğunda vardı. O maskelerin çoğu kontrol ediliyor. Gramaj tartımı su tartımı yapılıyor.”
“Yoğun duman işçilerin yollarını kapattı. Görüş mesafesi düştü. Olayın sıkıntısı buradan kaynaklandı. Görüş mesafesi on’a düştü.”
“Kazanın neden gerçekleştiğini bilmiyoruz”
“Biz kazanın neden gerçekleştiğini bilmiyoruz. Sıkıntıyı bilmiyoruz. Hiçbir ihmalimiz yok bu olayda. Canla başla çalıştık. 20 yıldır madenciyim.”
Kaç kişi vardı?
“Yangın başladığında kaç kişi vardı aşağıda? 363 kişiyi ben bir yerde topladım. Ve orada isim alarak bunları listeledim.”
“Bunun haricinde 122 kişi ambulanslarla yakın hastanelere sevk edildiler. Şu an 284 arkadaşımız vefat etti. 18 kişi şu an içeride.”
“Taşeron uygulaması yok”
İK Müdürü Gökaşan, taşeron olmadığını ileri sürdü:
“15 yaşında Kemal Yıldız diye biri yok diye biliyordum ben. En son çıkan arkadaşımız Cemal Yıldız. 19 yaşındadır. Müfettiş beylere de bunu takdim ettim. Bir tane yabancı uyruklu, bir tane 18 yaş altında ve 1 tane taşeron işçisi yok bu kurumda.”
“Taşeron uygulaması yoktur. 2 bin 941 işçisinin tamamı Soma kömürlerinin işçisidir. Ekip başları vardır. Onlara taşeron diyorlarsa bilemem. Ekip başları vardır.”
“İnsanlar çıkarken temiz hava verdik”
Akın Çelik de şöyle devam etti:
“Ben yanlarındaydım. Yangının çıkış noktası önemlidir. Yangın temiz havanın olduğu yerde çıktı. Bu yüzden duman hemen heryeri doldurdu. Yangının bu bölgede sensörlerimiz var. Buradan bir yükselmesiyle beraber operatör mühendisleri arıyor. Mühendisler arkadaşları yönlendiriyor. Arkadaşlar telefonla konuşur konuşmaz gaz veriyorlar. Anında böyle olması işi zorlaştıran da bu. Önce yangını engellemeye çalıştık. İnsanlar çıkarken temiz hava verdik. Buradaki canlı insanların bir kısmını kurtardık. Kalanlar var.”
“Biz de merak ediyoruz”
“Kızışma kömür ısınmasıdır. Biz de sizin kadar merak ediyoruz. Daha konuya yoğunlaşmadık. Umutlar tükendi.”
“Havalandırması basınçlı havalarla yapılıyor. Direk yerüstüne bağlı. Hızlı olan bir yangınla insanlar gidemedi.”
Yaşam odası yoktu
Aşağıda bir yaşam odası yukarıda da bir kaçış odası olduğunu ancak bunun direk yer üstüne bağlandığını söyleyen Çelik, “gazetecilerin bir kaçış odası mı var” şeklindeki ısrarları üzerine “evet bir” dedi.
Soma Kömür İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru ise aşağıdaki üretim alanı için bir yaşam odası hazırlığının devam ettiğini belirtti.
Doğru, "Biz yaşam odasını en yoğun çalıştıkları yerde kurduk yaşam odasını. Daha sonra biz yukarılara ve aşağılara geçtik. Bizim buradakini söktük burada yeni bir oda hazırlıyoruz. 18-24 saat arasında cevap veriyor. Yaşam odasını sökmüştük, yoktu. Madende o an yaşam odası yoktu" dedi.
“Odanın hiçbir önemi yok”
Gürkan devam etti: “Arkadaşlarımın bir sene önce çalışma alanlarında yapılan bir odadır yaşam odası. Bu odalar anataşın içinde yapılacak. Eğer kömürün içinde yaparsanız. Bir yangında odanın içinde olan insanlar yanar. Taşlı bölgede yaşam odası yapmamız gerekir. Esas üretim alanı olmadığı için ana taşa girilerek yapılıyor bu yaşam odası. Yaşam odası hemen her yere yapılamaz. Kömür madeninin içine yapamazsınız. Civara yapabilirsiniz. Yaşam odasının Türkiye’de hazırlığını yapmak da maden içinden geçerek olur. Madenin içinden geçiyor. Tünel sürerek yapılır. Oraya gitmeden oda yapsanız ne olur. Yaşam odası üretimin ağır olduğu yere yakın yapılır. Buradaki odanın hiçbir ehemniyeti yok. Alt tarafta hazırlık yapılıyor şu an.”
“Bu kaza üç ay dört ay sonra olmuş olsaydı. Bu insanlar kurtulacaktı yaşam odası olduğu için.”
“Maskeler beş dakika dayandı”
Ardından Çelik söz aldı:
“Yangın çıktığı zaman 340 kişi kaçış noktasına gitti. Bu ocaktan bağımsız bir yer. Çoğu insanı burada kaybettik. Maskelerini takanlar 5 dakika dayanabildi.”
“Bizim yaşam odamız taşınıyordu. Bu bölgede 5 kişi öldü. (Yaşam odasının taşındığı yerde) Kömür süren galeride oldu en çok can kaybı. Burada yaşam alanı yapamazsınız. Ben bir yerde kalacağıma yer üstüne çıkarım.”
“Bir haftalık” ocak eğitimi
“Her ay ocak içinde tatbikat yapıyoruz. Hangi tarihlerde neresi yandı bunu not ediyoruz. Sürekli eğitim yapıyoruz. 1 hafta işe alırken insanları. Bu belgelerin çoğuna savcılık el koydu. Geçen sene bir arkadaşımızı kaybettik.”
“Yangınla ilgili hiç kaybetmedik. Mart ayıydı. Daha önce göçükle ilgili olarak kaybettik. Bizim iş yerimizde 3 arsa uzmanımız var. İş güvenliği mühendisimiz var. En ufak bir şeyi bile raporluyorlar. Bağımsız çalışan servimiz iş güvenliği servisi.”
“Hükümetten bana tepki yok”
Gürkan da hükümetten kendisine tepki olmadığını söyledi:
“Bana hükümetten tepki yok. Geçmiş olsun dediler. Hayatımda ilk defa başbakanla burada el sıkıştım. En ufak bir ilişkimiz yoktur.” (AS)
