Sivil Toplum Geliştirme Merkezi’nce 15-16 Mayıs 2014 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen “Sivil Sesler Buluşması”nda bir araya gelen sivil toplum kuruluşları Soma madenindeki iş cinayetine ilişkin dün düzenledikleri forumun ardından bir metin imzaya açtı.
Etkinliğe katılan 68 sivil toplum kuruluşunun imzaladığı ve katımlara açık bildiride “Felaketin mağdurlarına yönelik etkin bir giderim sağlanmasını ve sorumluların derhal bağımsız ve tarafsız bir soruşturma ile adalet önüne çıkartılması” talebi yer aldı.
STK’lar hükümetçe açıklığa kavuşturulmasını istedikleri soruları sıraladı, sorun ve taleplerinin uzun vadede takipçisi olacaklarını söyledi.
Denetleyicileri kim denetliyor?
* Mevcut haliyle kayıtlı olup halen maden ocağında kalan işçi sayısı kaçtır?
* Maden ocağında kayıt dışı kaçak işçi çalıştırılmış mıdır?
* Kaçak olarak çalıştırılan işçilerin arasında çocuk işçiler mevcut mudur?
* Madeni işleten Soma A.Ş.’nin hukuki konumu nedir? Ruhsat sahibi midir, yoksa taşeron mudur? Eğer Maden’in ruhsatının sahibi olan Türkiye Kömür İşletmeleri’nin hukuki sorumlulukları nelerdir?
* Madene yönelik önceki dönemde yapılan denetimler de herhangi bir usulsüzlük yaşanmış mıdır?
* Maden ocaklarını denetleyen müfettişlerin yeterlilikleri ne şekilde test edilmektedir?
* Kamu adına denetim yapan teknik nezaretçilerin hizmetlerinin yeterliliği nasıl ölçülmektedir? Ücretlerini maden sahibinden alan denetçilerin hizmetlerinin güvenilirliği nasıl sağlanmaktadır?
Araştırma önergesi neden reddedildi?
* Maden ocaklarında yaşanan kazaların soruşturulması ile ilgili olarak TBMM’ne verilen araştırma önergesi neden reddedilmiştir?
* Madende hayatını kaybeden işçilerin yakınlarına, kendilerine yapılacak sosyal yardımlar karşılığında, dava açmamaları konusunda bir muvafakat belgesi imzalatılmakta mıdır?
* Maden ocağının şu anki sahibi olan şirkete ve maden ocağına yönelik adli ve idari inceleme ve soruşturma başlatıldığı söylenmektedir. Bu sürece konuyla ilgili uzman meslek örgütlerinin, sendikaların ve ilgili diğer sivil toplum örgütlerinin dahil edilmesi düşünülmekte midir?
Nasıl tedbirler alacaksınız?
* Bundan sonra bu tür kazaların önlenmesi için ne tür tedbirler alınması düşünülmektedir?
* Türkiye’de izinsiz bir şekilde işletilen kaçak maden ocakları kaç tanedir?
* Madencilik sektöründe faaliyet gösteren Soma A.Ş. Soma madeniyle ilgili olarak işçi sağlı ve güvenliği ile ilgili herhangi bir vergi muafiyetinden yararlanmış mıdır? Bu konuda herhangi kamu fonunu kullanmış mıdır?
* Yaşanan felaket sonucunda ortaya çıkan, özellikle yakınlarını kaybeden kadınlar ve çocuklar göz önünde bulundurarak, ekonomik, sosyal ve psikolojik sorunların giderilmesi için uzun vadeli olarak alınması düşünülen tedbirler nelerdir?
“Cezasızlığa karşı kolektif sorumluluğumuz var”
Açıklamada hükümete Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmelerinden, BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinden, Avrupa Sosyal Şartından kaynaklanan yükümlülükleri hatırlatıldı. uluslararası düzeyde kabul gören ve saygın bir yere konmuş bulunan insan haklarına saygı duyma, koruma ve yerine getirmekle sorumlu olduğu belirtildi.
STK’lar devletin başta Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 176 numaralı "Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi" ni ve Avrupa Sosyal Şartı’na Toplu Şikayet Usulünü getiren Ek Protokolü dahil olmak üzere, henüz onaylamadığı uluslararası insan hakları sözleşmelerini ivedilikle onaylaması ve koyduğu çekinceleri kaldırması gerektiğini belirtti.
Açıklamada Soma madenindeki iş cinayetiyle ilgili resmi açıklamalar ile resmi olmayan açıklamalar arasında çelişki olduğu işaret edildi, Soma için yapılan protestolara yönelik şiddet kınandı.
Ülkede yaygınlaştığını vurguladıkları cezasızlık pratiğine karşı adalet arayışlarının kolektif sorumlulukları olduğunun altını çizen STK’lar temel haklar ve özgürlükler konusunda sendikalarla işbirliği yapmaya hazır olduklarını ifade etti. (BK)
İmzacı sivil toplum kuruluşları:
Adana Kadın Dayanışma Merkezi ve Sığınmaevi Derneği(AKDAM); Adana Sürdürülebilir Kalkınma Çevre Tüketim Koruma ve Kültür Derneği; AFS Gönüllüleri Derneği; Amid Kent Kültürü ve Kimliğini Geliştirme Derneği; Atölye Deneme Sanat ve Ekolojik Çalışmalar Derneği; Başka Bir Okul Mümkün Derneği - Ankara BBOM Eğitim Kooperatifi; Bilgi Açık Kapı; Buca Engelliler Derneği; Buca Evka-1 Kadın Kültür ve Dayanışma Evi-BEKEV; Ceza İnfaz Sisteminde Sivil toplum Derneği; Cumaovası Kadın Derneği; Batman Çevre Gönüllüleri Derneği; Çiğdemim Eğitim Çevre ve Dayanışma Derneği; Çiğli Evka 2 Kadın Kültür Evi Derneği-İzmir; Çocuklar Aynı Çatının Altında Derneği-ÇAÇA; Denizli Belediyesi Kent Konseyi Kadın Meclisi; Denizli Koruyucu Aile Derneği-DEKAD; Dersim Roştîya Asmê LGBTİ Oluşumu; Digital Düşünce Derneği; Doğal Yaşam Derneği; Engelli Bireylere İş ve Meslek Edindirme Derneği; Engelli Kadın Derneği; Göç ve İnsani Yardım Vakfı; Gönüllü Hareketi Derneği; Grup Genç Kahramanlar; Haydi Tut Elimi Derneği; Helsinki Yurttaşlar Derneği; Herkes İçin Mimarlık Derneği; Hun Danışmanlık/ İnsan Hakları Temelli Hukuki ve Stratejik Danışmanlık; Iğdır Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Derneği; İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi; İnsan Hakları Derneği-Diyarbakır Şubesi; İnsan Hakları Derneği-Urfa Temsilciliği; Ka.Der-Ankara; Kadın ve Çocuk Hakları Derneği; Kafkas Dernekleri Federasyonu (KAFFED); Kalp Ankara Eğitim ve Gençlik Merkezi-(Ankara Oyuncak Kütüphanesi); Kaos GL Derneği; Kar Toplumsal Dönüşüm Derneği; Kars Homofobi ve Transfobi Karşıtı Platform; Kırıkkale Kadın Platformu Derneği; Kırıkkale Önce Kadın Derneği; Kırmızı Biber Derneği; Mahsus Mahal Derneği; Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma Dayanışma Derneği; Mavigöl Kadın derneği; Özürlüler Vakfı; Pembe Hayat Derneği; Pir Sultan Abdal Kültür Derneği-Ankara Şubesi; Psikolojik Danışmanlar Derneği; Puruli Kültür Sanat Derneği; Roman Gençlik Derneği; S.S. Umut Işığı Kadın Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi; S.S. Yaşam Kadın Çevre Kültür Ve İşletme Kooperatifi-YAKA-KOOP; S.S.Engelsiz Atölyeler Üretim ve Tüketim Kooperatifi; Seyahat Özgürlüğü Gönüllüleri; Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği-SGDD; Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Derneği; Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği; Sof Dağı Gençlik ve Spor Kulübü Derneği; Tarlabaşı Toplumunu Destekleme Derneği; Trans Danışma Merkezi Derneği; Türkiye Gençlik Federasyonu; Türkiye Sakatlar Derneği-Gaziantep Şubesi; Van İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği; Volumeteer Org Social Tools; Yaşamevi Kadın Dayanışma Derneği; Yeşeren Düşler Tüm Engelliler ve Engelli Aileleri Koruma Dayanışma Eğitim Kültür Sanat Derneği.
