LGBTİ’ler her ayın ilk perşembesi Osmanbey-Dolapdere metro çıkışında buluşup toplu bir şekilde Şişli Sağlık İşleri Müdürlüğü ve Merkez Polikliniği’ne test yaptırmaya gidiyor.
SPoD LGBTİ'nin 2014 Yerel Seçimleri öncesi hazırladığı “LGBTİ Dostu Belediyecilik Protokolü”nü imzalayan adaylardan biri olan Hayri İnönü’nün seçimi kazanmasının ardından Şişli Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü’yle bir çalışma başlattı. Müdürlük 2014’ten itibaren mesai saatlerinden sonra da saat 17:00 ile 20:00 arası ücretsiz-anonim test hizmeti vermeye başladı.
Şişli Belediyesi Eşitlik Birimi'nden Elif Avcı yedi senedir gönüllü çalıştığı Lambdaistanbul’un bu etkinlikte LGBTİ’lerin test öncesinde kendilerini yalnız hissetmemesini amaçladıklarını söylüyor.
“Buluşup topluca test yaptırmaya gidiyoruz çünkü yalnız teste gitmeye korkan kişiler olabiliyor ya da HIV testi yaptırmaya gerek duymuyorlar. Bu çağrı, korkuyu yenmenin yanında testi yaptırmayı hatırlatması açısından da faydalı. Hala daha HIV konusunda bilinç düzeyi düşük. Sarılmayla, yanaktan öpüşmekle geçer mi endişesi taşıyanlar var. Ayrıca aktif seks hayatı olan kişiler de bunun düzenli olarak yaptırılması gerektiğini bilmiyor.”
“Klinik personeli bu konuda çok bilinçli”
Test olmayı düşünen kişilerin Şişli Sağlık İşleri Müdürlüğü’ne gelirken hiçbir endişe duymamaları gerektiğini vurgulayan Avcı, Kasım 2014’ten beri düzenledikleri etkinliklerinde hiçbir şikayetleri olmadığını ifade etti.
“Klinik personeli bu konuda çok bilinçli. 17:00-20:00 arasındaki doktorumuz ayrıca konuyla çok alakalı. Şimdiye kadar Şişli Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü’yle hiçbir sorun yaşanmadı. Bunun altını çizmekten dolayı mutluyum çünkü seks işçileri dahil toplumda birçok baskıya uğrayan kişi burada hiçbir sorunla karşılaşmıyor. Müdürlüğün de LGBTİ’lerin de şikayeti yok.”
“Evli ve tek eşliler HIV kapmaz diye düşünüyorlar”
Cinsel yolla bulaşan iki binden fazla hastalığın olduğunu hatırlatan Avcı, doğrusunun jinekologların ve aile doktorlarının insanları bu konuda bilinçlendirerek yönlendirmesi olduğunu vurguladı.
“Kimi zaman da HIV’le enfekte olup olmadığını anlaması için ayrı bir test yaptırması gerektiğini bilmeyen insanlar olabiliyor. Herhangi bir şikayetle doktora gittiğinde HIV pozitif olsa öğreneceğini düşünebiliyor; ama grip, nezle gibi bir şey değil bu.
“Doktorların da böyle bir yönlendirmede bulunmamasının sebebi şu bence: İnsanların sevişmediği üzerine bir tabu var, aktif cinsel hayatın olmadığını varsayarak gerek görmüyor. Eskiden bu anonim-ücretsiz test her yerden yapılabiliyordu, Sağlık Bakanlığı bunu kaldırdı. Bütçeden kesinti yapmak istemelerinin dışında öyle heteroseksüel bir yerden bakıyorlar ki, bu zaten LGBTİ’lerin meselesi onların değil. Evli ve tek eşli vatandaşlarımız HIV kapmaz diye düşünüyorlar.
“Türkiye’de HIV taşıyan LGBTİ’lerin sayısının heteroseksüellerden daha hızlı arttığına dair bir delil yok. LGBTİ örgütleri bu konuda aktif ve gönüllülerini test olmaya yönlendiriyor. Aradaki fark daha çok eşcinsellerin test yaptırıyor ve daha çok verileştiriliyor olması. Heteroseksüellere yönelik böyle kampanyalar görüyor musunuz?”
Doktorlar, sivil toplumla temas halinde
Şişli Sağlık İşleri Müdürlüğü ve Merkez Polikliniği’nde görev yapan Doktor İrfan Yılmaz, 11 yıldır ücretsiz test yaptıklarını, ilk yıllarda günde birkaç kişi gelmesine rağmen sayının yılların içinde arttığını bildirdi.
“Bu sadece hastalık şüphesi taşıyanların bilinçlenmesi ile ilgili bir süreç olmadı. Doktorlar da değişime uğradı. HIV testi yaptırmaya gelen ya da HIV pozitif olduğunu öğrenen kişilere nasıl davranması gerektiğini bilmeyen doktorlar artık çok az. Örneğin biz Şişli Belediyesi Sağlık Müdürlüğü olarak Lambdaistanbul, SPoD LGBTİ ve Pozitif Yaşam Derneği ile temas halindeyiz, birlikte çalışıyoruz karşılıklı görüş alıyoruz.”
HIV testinin bir olasılığı belirttiğini açıklayan Yılmaz, bunun uzun bir süreç olduğunu ifade etti:
“Polikliniğe gelen bir kişi HIV pozitif çıkarsa, o kişiye sadece HIV şüphelisi olduğunu ifade ediyoruz. Tekrar yapılan testin ardından da aynı sonuçla karşılaşırsak kesinleşmesi için ‘western blot’ testi yapılıyor. Bu teste gidip HIV olmadığını öğrenen insan sayısı çok.
“Kaldı ki bu testte HIV+ olduğunuz kesinleşse dahi bu bir şeyin bittiğini değil yaşamınıza HIV’le mücadele ederek devam edeceğinizi gösterir.”
Başvuranların yüzde 30’a yakını mülteci
Türkiye’ye gelen mültecilerin de hizmetten yararlanabildiğini vurgulayan doktor Yılmaz, test yaptıran mültecilerin sayısının azımsanmayacak ölçüde olduğunu söyledi.
“Oran oldukça yüksek, özellikle son dönemde gelen yüz kişinin otuzdan fazlasının sığınmacı/mülteci olduğunu söyleyebilirim. Bu ücretsiz testi yaptırabilmek için T.C. vatandaşı olmanız, herhangi bir bilginizi paylaşmanız ya da nereli olduğunuzu söylemeniz gerekmiyor.”
Poliklinikteki bir personel ise LGBTİ’lerin sağlık hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılmasından memnun olduğunu, bu hizmetin daha çok kişiye ulaşması gerektiğini söyledi.
“Kimi zaman çok kötü bir ruh haliyle gelen kişiler oluyor, yardımcı olmak için elimizden geleni yapıyoruz. Bazen kapıdan girerken sadece gülümsemeniz bile o kişinin rahatlamasına yetiyor. Bizim için burada herkes eşit ve aynı derecede sağlık hakkına sahip.
“Geceleri bazen 12’den sonra polikliniğin önünde seks işçiliği yapan kişileri görüyorum, yanlarına gidip test yaptırmaları gerektiğini ve ücret ödemeden HIV taşıyıp taşımadıklarını öğrenebileceklerini söylüyorum. Ertesi gün gelip yaptıranlar oluyor. Umarım zamanla daha çok kişinin haberi olur.” (AE/ÇT)
