Suriye'de rejim karşıtları cuma günü ülkenin ikinci büyük kenti Halep'te bazı mahallelerin kontrolünü ele geçirdi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Halep'in batı ucundaki beş mahallenin, el-Kaide uzantılarından Türkiye destekli Heyet Tahrir Es-Şam militanlarınca ele geçirildiğini bildirdi.
Amerikanın Sesi'ne göre, güvenlik nedeniyle adının saklı tutulmasını isteyen bir tanık Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a sadık güçlerle çatışmaların ardından isyancı güçlerin kentin en az beş mahallesinde ilerlediğini doğruladı.
Bu, İran yanlısı milisler ve Rus hava kuvvetlerince desteklenen hükümet güçlerinin Suriye iç savaşının doruğuna vardığı 2016'da isyancı grupları kentin doğu kesimlerinden püskürtmesinden beri Halep'e dönük ilk büyük saldırıydı.
Bir başka tanık da Halep'in binlerce sakininin kentin daha güvenli bölgelerine kaçmak zorunda kaldığını söyledi. Görgü tanıklarına göre, Suriye hükümet güçleri bölgeden çekildi.
Cuma günü Halep içlerine ulaşan ilerleme Suriye'deki rejim karşıtı güçler ve müttefiklerinin çarşamba günü başlattıkları büyük bir saldırının parçası. İsyancı güçler, son iki günde Halep ve İdlip'te onlarca kasaba ve köyün kontrolünü ele geçirdiklerini söylüyor.
Suriye ordusuysa cuma günü yaptığı açıklamada, "Halep ve İdlip kırsalındaki cephe hatlarında savaşan silahlı kuvvetlerin, terör örgütlerince gerçekleştirilen büyük saldırıya karşı koymaya devam ettiğini" söyledi. Ordu, Halep'te süre giden gelişmeler konusunda yorum yapmadı.
Uzman görüşleri
Uzmanlar, Halep'teki son gelişmeleri Orta Doğu'daki değişen dinamiklere bağladı.
2012'de ordudan firar eden ve halen İstanbul'da yaşayan eski Suriyeli komutanlardan general Ahmed Rahal “2016'dan bu yana Halep'i İran ve [Lübnanlı militan grup] Hizbullah savunuyordu. Ancak ikisi de şu anda çok farklı koşullarda,” dedi.
Rahal, Amerika'nın Sesi'ne verdiği demeçte, “İran şu anda İsrail ile çatışmakla meşgul ve Hizbullah neredeyse [İsrail tarafından] yok edilmiş halde" dedi. “Rejim, özellikle cuma günü Halep'e komşu beş bölgedeki çöküşün ardından kenti savunamıyor.”
Rusya etkisiz
Esad yönetiminin baş destekçilerinden Rusya, son günlerde rejim karşıtlarına yönelik hava saldırıları gerçekleştirse de Halep'te ilerlemeye devam eden savaşçıları hedef almadı. Suriye Gözlemevi'ne göre, Rus savaş uçakları cuma günü Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib ilinde en az 20 hava saldırısı düzenledi.
Türkiye'nin tutumu
Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli cuma günü yaptığı açıklamada, “son çatışmalar bölgede gerginlikte istenmeyen bir yükselişe yol açtı” dedi ve savaşan tarafları Türkiye ve Rusya'nın destekledikleri önceki gerginliği azaltma anlaşmalarına saygı göstermeye çağırdı.
Washington merkezli bir araştırma grubu olan New Lines Enstitüsü'nde Orta Doğu uzmanı olan Nicholas Heras, Türkiye'nin uzun zamandır Rusya'nın Ankara'nın Esad hükümetiyle ilişkilerini normalleştirme anlaşmasını sağlayamamasından rahatsız olduğunu ve “mevcut saldırının bu stratejik bağlamda ele alınması gerektiğini” belirtti.
Rusya ve İran Halep'i gözden çıkaramaz
Bununla birlikte Heras, Amerika'nın Sesi'ne verdiği demeçte, “Ne Rusya ne de İran'ın Halep kentinin Suriyeli isyancıların eline geçmesinde çıkarı yok ve bu, durumun gerçekten büyük bir krize dönüşme riski bulunduğu anlamına geliyor.” dedi.
Heras, "Moskova ve Tahran, Esad'ın Halep'i kaybetmesi riskini göze alamaz çünkü bölge genelinde, Hizbullah ve Hamas'ın, İsrail'in Gazze ve Lübnan'daki askeri operasyonlarından büyük zarar görmesi sonrasında [İran'ın kendini bir parçası olarak tanımladığı] Direniş Ekseni'nin tehlikede olduğuna yönelik bir algı var." dedi.
(AEK)
