Fotoğraf: AA
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Uluslararası resmi silah transferlerini izleyen Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) 2020 raporu öncesinde yayınladığı bilgilendirme notuna göre ülkeler arası askeri silah ve mühimmat satışları 10 yıl sonra ilk kez duraksadı.
2011-2015 ile 2016-2020 karşılaştırmasının yapıldığı bilgi notuna göre de Türkiye'nin silah ithalatı yüzde 59 düşüş gösterdi.
Dünyada en çok silah satışı yapan ülke ve şirketlerle ilgili verileri kamuoyuyla paylaşan SIPRI, dünyanın en fazla silah ihracatı yapan 5 ülkesini ABD, Fransa, Almanya, Çin ve Rusya olarak sıraladı.
Bilgilendirme notuna göre ABD, Fransa ve Almanya son beş senede satışlarını artırırken, Rusya ve Çin’in silah ihracatındaki ise büyük düşüş gözlendi, bu iki ülkenin silah satışındaki düşüş genel ortalamanın duraklamasına yol açtı.
Buna rağmen uluslararası silah transferleri, soğuk savaşın sona ermesinden bu yana en yüksek seviyeye yakın seyrediyor.
Covid-19'un ağırlığı
Silah satışlarındaki duraksamayla ilgili konuşan SIPRI Silah ve Askeri Harcama Programı Kıdemli Araştırmacısı Pieter D. Wezeman, "Son yirmi yılda silah transferlerindeki hızlı büyüme döneminin bitip bitmediğini söylemek için henüz çok erken" dedi.
Covid-19 salgınının dünyayı etkisi altına alması sebebiyle birçok ülkenin ekonomik olarak zora girdiği belirterek, birçok ülkenin silah ithalatını bu sebeple yavaşlattığı kaydetti.
Wezeman, 2020’de bazı ülkelerin savaş uçağı, helikopter ve savunma sistemleri gibi büyük silah ve teçhizatlarla ilgili devasa sözleşmelere imza attığını da söyledi.
Buna örnek olarak Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) ABD'den 50 adet F-35 jeti ile 18 adet silah donanımlı drone satın aldığı ve 23 milyar dolarlık bir sözleşmeye imza atmasını gösterdi.
Ülkelerde durum
Amerika Birleşik Devletleri2016-20 arasında silah ihracatındaki küresel payını yüzde 32'den yüzde 37’ye yükselterek dünyanın en büyük silah ihracatçısı olmaya devam etti. 2011-15 ve 2016-20 arasında ABD silah ihracatını yüzde 15'lik artırdı. ABD silah transferlerinin neredeyse yarısı (yüzde 47) Orta Doğu'ya gitti. Sadece Suudi Arabistan, ABD silah ihracatının yüzde 24'ünü oluşturuyor.
Fransa, 2016-20'de silah ihracatını yüzde 44 artırarak küresel silah ihracatının yüzde 8,2'sini oluşturdu. Fransa’nın silah ihracatının yüzde 59'unu Hindistan, Mısır ve Katar aldı.
Almanya, 2011-15 ve 2016-20 arasında büyük silah ihracatını yüzde 21 artırdı ve küresel toplamın yüzde 5,5'ini oluşturdu. Almanya’nın silah ihracatı için en büyük pazarlar Güney Kore, Cezayir ve Mısır'dı.
Rusya ve Çin’in ise bu dönemde silah ihracatları düştü. 2016-2020 arasında küresel silah ihracatının yüzde 20'sini oluşturan Rusya'nın ihracatı yüzde 22 oranında azaldı. Bu düşüşün büyük bir kısmı (yaklaşık yüzde 90) Hindistan'a silah ihracatındaki yüzde 53'lük düşüşe atfedilebilir.
Orta Doğu'da artan talep
Son 5 senede dünya genelindeki silah satışları düşerken Orta Doğu ülkelerinin 2016-2020 arası alımları, 2011-2015 arası döneme göre yüzde 25 artış gösterdi.
Dünyanın en büyük silah ithalatçısı konumunda bulunan Suudi Arabistan, yurt dışından temin ettiği askeri savunma sistemlerine ödediği miktar yüzde 61 oranında artarken, bu oran Katar'da yüzde 361 olarak gerçekleşti.
Mısır'ın silah ithalatı 2011-2015 ile 2016-2020 arası karşılaştırıldığında yüzde 136 artış gösterdi. Doğu Akdeniz'de ve Libya'da Türkiye gerilim yaşayan Mısır, son yıllarda daha çok silahlandı.
SIPRI raporunda yine aynı dönem dikkate alındığında (2011-2015 ile 2016-2020) Türkiye'nin silah alımı yüzde 59 düştü. Bunda ABD'nin F-35 satışını yasaklaması ve Türkiye'nin yerli üretime ağırlık vermesi önemli rol oynadı.
Azerbaycan ve Ermenistan'ın silahlanma yarışı
Azerbaycan ve Ermenistan’ın da yoğun bir silahlanma yaşadığı belirtilen bilgi notunda “Hem Ermenistan hem de Azerbaycan, son yıllarda büyük silah ithalatı yoluyla askeri yeteneklerini geliştiriyor. 2016-2020'de Rusya, Ermenistan'ın silah ithalatının yüzde 94'ünü, İsrail ise Azerbaycan'ın silah ithalatının yüzde 69'unu oluşturuyordu” denildi.
Bilgilendirme raporuna buradan ulaşabilirsiniz
(HA)
