2009'u bir raporla değerlendiren Türkiye Sinema Emekçileri Sendikası'nın (Sine-Sen) dikkat çektiği en önemli sorun sektör emekçilerinin haklarını koruyan bir iş yasasının hala olmaması.
Devletin yasayı çıkartmak için hiçbir adım atmadığını ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın da setlerdeki ağır çalışma koşullarının iyileşmesi yönünde düzenlemeler yapmadığını belirten Sendika, yapımcılar ve reklamcılar dışında sektördeki herkesin ağır şartlarda çalıştıklarının altını çiziyor. Sendikasızlığın sürdüğünü vurguluyor.
Raporda dikkat çekilen bir diğer nokta da setlerde yüzde 90 oranında sigortasız işçi çalıştığı ve bunun denetlenmediği.
Ağır çalışma şartları beş ölüme neden oldu
Rapordaki bilgilere göre geçtiğimiz yıl ekranlarda her hafta 70 civarında dizi yayınlandı, kanalların taşeron firmalara yaptırdığı bu dizilerin setlerinde işçiler günde ortalama 16 ile 18 saat arasında çalıştılar.
Diğer sektörlere göre sektördeki yoğun çalışma saatlerinin ve ağır çalışma koşullarının işçilerde yorgunluk, uykusuzluk ve strese neden olduğuna dikkat çekilen rapora göre 2009'da bu nedenlerle üç kişi iş kazasında öldü, bir kişi intihar etti, bir kişi de kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
Sayısız iş kazasının yaşandığı setlerde yeterli sağlık aracı ve ekibi bulunmuyor. Bunun sonucu olarak sette bayılan oyuncu Fatma Elif Develi yeterli müdahale yapılamadığı için günlerce komada kaldı. Henüz sağlığına kavuşamayan oyuncu halen yakınlarını tanımıyor.
Kanallar ve yapımcılar ücret ödemiyor
Sine-Sen raporundaki bir diğer önemli konu da TV kanalarının ve yapımcıların ücret ödemiyor ve toplu olarak işten çıkartmalara devam ediyorlar.
Bu nedenle Ekim'de hukuk birimi kuran sendikaya iki ay içinde 20 dava başvurusu yapıldı. Bunların çoğu 5-15 bölüm ücretlerini alamayan ve işten çıkartılanlardan oluşuyor.
Telif hakları sorunu
Raporda, sinema-TV alanındaki telif hakkı uygulamalarının, diğer alanlardakinin çok gerisinde olduğuna işaret ediliyor. Bunun sebebi olarak da yasaların uygulanmaması ya da keyfi uygulanması gösteriliyor.
Telif hakları sahipleri, işe başlamadan önce, bütün temel ve bağlantılı haklarını TV kanallarına veya yapımcılara devretmek zorunda kalıyorlar. TV'ler de bu yapımları çok ucuza yurtdışına satıyor, bu satışlardan ve tekrar yayınlardan doğan telif ücretlerini ödemiyorlar.
Bu yıl kuruluşunun 32. yılını kutlayan sendika tüm sektör çalışanlarını yaşadıkları hak ihlallerini kendilerine bildirmeye çağırıyor. Yetkilileri de iş yasası için adım atmaya çağırıyor.(BÇ)
