Şili’de eşcinsel çiftlere sivil partnerlik hakkının tanınmasının ardından, kürtaj yasağının esnetilmesi tartışılıyor.
Devlet Başkanı Michelle Bachelet, ülkedeki kürtaj yasağının esnetilmesi için parlamentoya bir kanun teklifi sundu.
“Terapötik kürtaj” ismiyle anılan kanun teklifi, kürtaj hakkının sınırlı bir şekilde yasallaşmasını öngörüyor. Tasarıya göre, kadının hayati tehlikesi bulunduğu durumlarda, fetüsün zarar gördüğü-canlı doğamayacağı durumlarda ve tecavüz kaynaklı hamileliklerde 12. haftaya kadar kürtaj yapılabilecek. Bu süre 14 yaş altındaki kız çocukları için ise 18 hafta.
Ayrıca tasarıya göre, küretajı gerçekleştirebilecek başka bir doktor olmadığı durumlarda, hastanede hazır bulunan doktorlar vicdani kanaatleri ne olursa olsun, kürtaj yapmak zorunda olacak.
Şili’de 1989’da askeri cunta lideri Augusto Pinochet döneminde konulan kürtaj yasağına uymayanlar, beş yıla kadar hapisle cezalandırılıyor.
Bachelet “Kadınları, yasalar nedeniyle karar hakları olmayan bir sonucun ağır sonuçlarını taşımaya mecbur bırakamayız çünkü bu onurlarını zedeliyor, acılarını çoğaltıyor ve hayatlarını tehlikeye atıyor” dedi. Bunun hassas bir konu olduğunu söyleyen Bachelet, “Bireylerin kendi bilinç ve vicdanlarıyla ilişkili konularda her zaman bir mutabakata varılmayabilir” diye konuştu.
Halkın yüzde 70’i tasarıyı destekliyor
Şili’de yılda 15 bin ila 160 bin arası yasadışı kürtaj yapıldığı tahmin ediliyor.
Ülkede önemli bir etkisi olan Roman Katolik Kilisesi kürtaj politikalarındaki değişimi reddederken, güncel anketler halkın yüzde 70’inin kürtaj yasağını esneten tasarıyı desteklediğini gösteriyor.
Kürtajın yasallaşmasına yönelik destek, Latin Amerika’nın en muhafazakar ülkelerinden biri olan Şili’de yıllar içinde arttı. 2009’da La Tercera adlı gazetenin yaptığı anketin sonuçlarına göre, Şili’de toplumun yüzde 67’si kürtaja karşı olduğunu, yüzde 19’u kürtajı desteklediğini ifade etmişti.
2013’te üvey babasının tecavüzü sonrası hamile kalan 11 yaşındaki kız çocuğunun, hamile kaldığı çocuğu doğuracağını açıklamasının üzerine dönemin devlet başkanı Sebastián Piñera bu kararı “olgun bir karar” olarak nitelemişti.
Boşanma hakkı 2004’te tanındı
Şili, Güney Amerika’nın en muhafazakar ülkelerinden biri olarak kabul ediliyor.
1998’de yasal bir kategori olan “gayrimeşru çocuk” ifadesini kaldıran Şili, 1999’da erkek eşcinselliğini suç olmaktan çıkardı. Boşanmayı ise 2004’te yasallaştıran Şili, dünyada boşanma hakkını en son tanıyan ülke oldu.
Sosyalist Devlet Başkanı Bachelet, 2013’teki seçim kampanyasında eşcinsel evlilikleri yasallaştırma vaadinde bulunmuştu.
Aslen çocuk doktoru olan Bachelet, başkan seçildikten sonra ilk olarak ertesi gün haplarını yasallaştırmıştı. Ancak Şili Yüksek Mahkemesi, bu hapların düşüğe yol açtığını söyleyerek kanunu anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etmişti.
26 Ocak 2015’te parlamento, özel dini okulların vaftiz olmayan ya da ebeveynleri evli olmayan çocukları öğrenci olarak kabul etmemesini yasadışı kabul eden bir yasayı kabul etmişti.
28 Ocak 2015’te eşcinsel çiftlere sivil partnerlik hakkını tanıyan yasa meclisten geçmişti.
Şili parlamentosunda kadın oranı yüzde 15,7.
Latin Amerika’da üreme hakları kısıtlı
Latin Amerika ülkelerinde kadınların üreme sağlığı hakları oldukça kısıtlı. Küba (1965), Uruguay (2012) ve Meksika’da (2007) kürtaj 12 haftaya kadar yasal.
Şili, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Nikaragua, Haiti, Surinam ve Honduras’ta ise kürtaj her koşulda yasak.
Brezilya, tecavüz sonucu gerçekleşen hamileliklerde kürtajı 2005’te yasallaştırdı.
Yasaklar nedeniyle Latin Amerika dünyadaki en yüksek merdiven altı kürtaj oranına sahip ve her yıl çok sayıda kadın hayatını kaybediyor. Şili’de 200-2004 arası dönemde, kürtaj yüzde 12’lik bir oranla anne ölümlerinin en önemli üçüncü nedeniydi. (ÇT)
* Bu haberi BuenosAiresHerald.com, panampost.com ve Vice’tan derledik.
