Haberin Kürtçesi için tıklayın
Bitcoin’in 2008 yılında Satoshi Nakamoto müstear ismini kullanan bir kullanıcı tarafından ortaya çıkarıldığı söyleniyor. Herhangi bir merkeze bağlı olmayan ilk dijital bir para birimi olarak biliniyor.
Satoshi Nakamoto'nun kimliği hala gizli. Aslında Bitcoin’in yaratıcısı bir kişi veya grup insan da olabilir. İnanıp inanmamak size kalmış Satoshi Nakamoto’nun 34 yaşında bir Japon olduğuna dair bir bilgi var.
Para olarak adlandırılmasında da tartışmalar var; değişim aracı demenin daha doğru olduğu söyleniyor. Kripto (şifreli) para/değişim aracı demek daha güvenli bir tanım.
Sekiz yıldır bir çok nedenle kullanılıyor. İlk çıktığı zamanlarda çok ucuz olduğu için sadece merak nedeniyle bile Bitcoin almış; şimdilerde zengin olduğu söylenen yatırımcıları olduğu da söyleniyor.
Devletler rahatsız
Kripto para devletler ve bankalar açısından kontrol edilmesi güç yeni bir alan olarak görülüyor. Örneğin “Güney Kore'de kripto para borsalarının kapatılması için kanun hazırlanacak”, "Bitcoin "Güney Kore" ile sert düştü", "Ethereum düşüşe geçti, bitcoin çakıldı!", "Dört büyük banka Bitcoin hesaplarını dondurdu", "Çin Bitcoin madencilerinin enerji kullanımını kısıtlamayı planlıyor" gibi haberler ardı ardına geliyor.
Çin kripto para madencileri için önemli bir merkez. çünkü karmaşık matematik problemlerini çözerek kripto para üretmek ve doğrulamak için güçlü bilgisayarlar kullanan sanal para madencileri, Çin'de elektriğin bol ve ucuz, hava sıcaklığının ise düşük olduğu seyrek nüfuslu bölgelerde çalışmayı tercih ediyor.
New York merkezli araştırma şirketi Chainalysis Inc.'in verilerine dayanan hesaplamalara göre 10 Ocak 2018 itibariyle Çin, küresel Bitcoin madenciliği için son 30 günde gerekli olan bilgisayar gücünün yaklaşık yüzde 80'ini karşılamış durumda.
800 kadar kripto para birimi var
Bloomberg'e göre Bitcoin'in 2016 yılından bu yana değer artışı yüzde 1000'i geçti. Değeri yüzde 3000'in üstünde artan kripto para birimleri de var.
Bitcoin en bilineni ve en çok rağbet göreni. Onun yanında kripto para borsalarında işlem gören Litecoin, Ethereum, Ripple, Monero, Dash gibi başka birimler de var.
Coinmarketcap.com'un verilerine göre ise kripto para birimlerinin sayısı halihazırda 800'ü, piyasa değerlerinin toplamı da 170 milyar doları geçmiş durumda.
Coinmarketcap.com'un incelediği bu piyasadaki en ilginç ya da tuhaf kripto para birimleri şöyle:
SexCoin (SXC)
Sexcoin, kendisini "Cinselliğe Dayalı Yetişkin Sektörünü hedef alan sektörün ilk özel kripto para birimi" olarak tanımlıyor.
Tüketiciler, bu para birimiyle "yetişkinlere hitap eden ürünler" satın alabiliyor.
Fiyat: $0,010023
Sıralama: 380
Hacim (son 24 saat): $8.663
Piyasa değeri: $1.245.924
Dolaşım: 124.311.414 SXC
Toplam Arz: Veri yok
PotCoin (POT)
PotCoin, marihuana ürünlerinin alıcıları ile satıcılarını buluşturan bir platform oluşturmak amacıyla yaratıldı.
Web sitesinde, PotCoin "marihuana severlerin birbirleriyle etkileşime geçmeleri, karşılıklı alışveriş yapmaları, iletişim kurmaları ve bitki yetiştirmelerine olanak tanıyacak şekilde internet üzerinden gönderilebilen dijital paralar" olarak tanımlanıyor.
Fiyat: $0,118722
Sıralama: 132
Hacim (son 24 saat): $676.796
Piyasa değeri: $25.858.434
Dolaşım: 217.806.587 POT
Toplam Arz: Veri yok
PutinCoin (PUT)
PutinCoin, Rusya'nın devlet başkanı ve halkına "saygı göstermek" amacıyla kurulmuş bir para birimi.
Fiyat: $0,039835
Sıralama: 226
Hacim (son 24 saat): $59.045
Piyasa değeri: $7.990.385
Dolaşım: 200.588.064 PUT
Toplam Arz: 2.000.000.000 PUT
PutinClassic (PUTIC)
Ve bir de PutinClassic var.
Kendisini "dünyanın ilk hatıra kripto parası" olarak tanımlıyor.
Hem hatıra olarak saklanabiliyor hem de bunu kullanarak alışveriş yapılabiliyor.
Fiyat: $0,001797
Sıralama: 716
Hacim (son 24 saat): $19
Piyasa değeri: $61.098
Dolaşım: 34.181.854 PUTIC
Toplam Arz: 84.181.854 PUTIC
UFO Coin (UFO)
UFO Coin, bu listede yer alan en yeni dijital para birimi.
Daha güçlü bir şifreleme sistemi kullandığını ve bundan dolayı da daha güvenli bir ağ oluşturduğunu iddia ediyor.
UFO Coin'in geliştiricisi Peter Bushnell, eski bir Bitcoin madencisi.
Ancak ne yazık ki, bu para birimi dünya dışı varlıklarla alışveriş yapmaya şimdilik olanak tanıyor.
Fiyat: $0,000190
Sıralama: 415
Hacim (son 24 saat): $1.799
Piyasa değeri: $645.987
Dolaşım: 3.394.283.762 UFO
Toplam Arz: Veri yok
Fuck Token (F*ck)
Fuck Token, alıcılarına "benzersiz fırsatlar sunduğu" iddiasında olan bir kripto para birimi.
Web sitesinde, bu kripto para biriminin insanlara "gerçek hislerini dışa vurma olanadığı tanıdığı" belirtiliyor.
13 Temmuz'da piyasaya sunuldu.
Fiyat: $0,081893
Sıralama: 299
Hacim (son 24 saat): $23.448
Piyasa değeri: $3.537.239
Dolaşım: 43.193.633 F*ck
Toplam Arz: 70.856.774 F*ck
Dogecoin (DOGE)
Adobe'tan bir ürün grup yöneticisi Jackson Palmer ve IBM'den yazılım mühendisi Billy Markus, Dogecoin'i çok da fazla üzerinde düşünmeden yarattıklarını söylüyor.
Palmer, "Bir akşam iş çıkışı bira içiyordum, boş vaktim de çoktu. Oturdum ve Dogecoin.com'u satın aldım" diyor.
Daha sonra Markus devreye giriyor ve Dogecoin.com üzerinden bir kripto para geliştiriyorlar.
Para birimi adını Japon şiba inu türü köpeğinden yola çıkarak hazırlanan bir internet fenomeninden alıyor.
Fiyat: $0,002183
Sıralama: 35
Hacim (son 24 saat): $10.408.300
Piyasa değeri: $242.132.855
Dolaşım: 110.894.618.419 DOGE
Toplam Arz: Veri yok
Gereksiz Ethereum Parası (UET)
Etherum tanımında, "Tanımadığınız birine internetten para vereceksiniz. Ve o da kalkıp gidip kendine bir şeyler satın alacak. Muhtemelen de yeni elektronik cihazlara para verecek. Belki daha büyük ekran bir televizyon alacak kendine. O nedenle bu paradan satın almayın. Cidden" ifadeleri yer alıyor.
Ancak buna rağmen insanlar pek de söz dinlemişe benzemiyor. Piyasa çıktıktan kısa bir süre sonra değeri 40 doları geçti. Şimdi de ise 0,02 dolardan işlem görüyor.
Fiyat: $0,022373
Sıralama: 683
Hacim (son 24 saat): $23.448
Piyasa değeri: $88.725 (18 BTC)
Dolaşım: 3.965.716 UET
Toplam Arz: Veri yok
(HK)
Kaynaklar: BBC Türkçe, Bloomberg, Dünya Gazetesi