JÎNA MAHSA AMİNİ PROTESTOLARI

“Seul’de başörtüsüz yarışan Elnaz Rekabi, İran’da ev hapsinde”

Tahran merkezli İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı da Amini’nin gözaltında ölümü sonrası başlayan protestolarda 12 bin 450 kişinin gözaltına alındığını duyurdu. Protestolar, başta başkent Tahran olmak üzere birçok kentte devam ediyor.

İstanbul

“Seul’de başörtüsüz yarışan Elnaz Rekabi, İran’da ev hapsinde”

Rekabi - İran Spor Bakanlığı görüşmesinden. (Fotoğraf: AA)

İran'da "başörtüsünü düzgün bağlamadığı" gerekçesiyle "ahlak polisi" tarafından gözaltına alındıktan sonra 16 Eylül'de hayatını kaybeden Jîna Mahsa Amini'nin ölümüyle başlayan protestolar, başta İran'ın başkenti Tahran olmak üzere ülkenin birçok kentinde sürüyor.

The Guardian gazetesinin haberine göre, Tahran merkezi İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı (HRANA), protestoların başladığı 17 Eylül 2022 tarihinden bu yana 12 bin 450 kişinin gözaltına alındığını duyurdu.

İran İnsan Hakları Merkezi'nin verilerine göre, sadece başkent Tahran'da dün (21 Ekim) itibariyle 3 bin kişi gözaltına alındı. Bu kişilerin 835'i halen gözaltında; gözaltında olanların ise 200'ü üniversite öğrencisi.

Evin Hapishanesinde çıkan yangının ardından tahliye edilen bin 300 kişi ise Büyük Tahran Merkezi Hapishanesine gönderildi.

"Elnaz Rekabi ev hapsinde"

Öte yandan, The Guardian gazetesi, Güney Kore'nin başkenti Seul'de düzenlenen bir şampiyona sırasında son turda başörtüsü olmadan yarışan kaya tırmanışçısı Elnaz Rekabi'nin ev hapsinde olduğunu yazdı.

BBC Farsça servisi, "konuyla ilgili bilgisi olan bir kaynağa" dayandırdığı haberinde, Rekabi'nin "zorla itiraf" için baskı altında olduğunu belirtti.

Başkent Tahran'daki havaalanında protestocularca çiçekler ve sloganlarla karşılanan Rekabi'nin havaalanından eve gitmediğini söyleyen kaynak, "Rekabi, Spor Bakanı Hamid Sajjadi ile görüşene kadar Ulusal Olimpiyat Akademisinde sivil polislerin denetiminde tutuldu" bilgisini paylaştı.

Buna göre, Rekabi söz konusu "zorla itirafı etmemesi halinde ailesinin 100 milyon riyallik (276 bin sterlin) mal varlığına el konulması ile tehdit edildi."

TIKLAYIN - İranlılar, Elnaz Rekabi'yi çiçekler ve sloganlarla karşıladı

İran'da protestolar sürerken, Güney Kore'nin başkenti Seul'de düzenlenen Asya Kaya Tırmanma Şampiyonası'nın final ayağında ülkesinde takması zorunlu olan başörtüsü olmadan yarışan İranlı sporcu Elnaz Rekabi'nin bu hareketi söz konusu protestolara destek olarak değerlendirilmişti.

Rekabi'den bu olayın ardından uzun süre haber alınamazken sporcu olayın ardından sosyal medya hesabından bir açıklama yapmış, söz konusu açıklamada, son turda yarışmak üzere planlanandan önce alana çağırılması sebebiyle başörtüsünü takamadığını söylemişti.

ABD'de yaşayan İranlı gazeteci ve aktivist Masih Alinejad, aynı gün yaptığı sosyal medya paylaşımında, "Havaalanındaki insanlar Rekabi'nin güvenliğinden endişe duyuyor. İnsanların güvenlik görevlilerinin onu nereye götürdüğü hakkında hiçbir fikri yok. Eğer İran devlet kanalı Elnaz'ı zorla itiraf için alırsa, bu İranlılarda mutlaka çok büyük bir öfke yaratacaktır. Uluslararası desteğin ona yardım edeceğini umuyorum" demişti.

Ne olmuştu?

Doğu Kürdistan'ın Sakız kentinden başkent Tahran'a akrabalarını ziyarete gelen 22 yaşındaki Jîna Mahsa Amini, erkek kardeşinin kullandığı aracı durduran ahlâk polisince gözaltına alınmıştı. Kardeşine, nasihat edilip serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadının, gözaltına alındıktan iki saat sonra komaya girdiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğü ortaya çıktı.

İran devlet televizyonu Amini'nin dövüldüğü iddialarını yalanlayarak, polisin genç kadını "nasihat etmek ve eğitmek" üzere karakola götürdüğünü ve orada kalp krizi geçirdiğini söyledi. Amini'nin akrabaları, kadının herhangi bir kalp rahatsızlığı olmadığını açıkladı.

Devlet televizyonu bir polis karakolunda Amini olduğu söylenen bir kadının oturduğu koltuktan bir yetkiliyle konuşmak üzere kalktıktan sonra yere düştüğünü gösteren güvenlik kamerası kayıtları yayınladı. Ancak, görüntülerden kadının Amini olduğu doğrulanamadı.

Amini'nin dövülerek öldürüldüğü yolunda sosyal medyada yayılan iddialarını reddeden Tahran emniyeti ise konuyla ilgili açıklamasında, "Ayrıntılı araştırmalara göre, Amini'nin araca alınması sonrasında ve tutulduğu karakolda fiziksel bir temas olduğunu" reddetti.

Ancak, İran'ın yarı resmi Fars haber ajansı, Amini'nin ahlâk polisince dövülmesi nedeniyle komaya girdiğini duyurdu.

VoA'nın haberine göre genç kadının karakolda ölümünü eleştiren sosyal medya yorumcuları arasında, sözünü sakınmamasıyla tanınan reformcu eski milletvekili Mahmud Sadıki, Ayetullah Ali Hamaney'i olayla ilgili kamuoyuna açıklama yapmaya çağırdı.