İçişleri Bakanı Süleyman Soylu imzasıyla valiliklere gönderilen talimatta “Esnaf, firma ve her türlü işletme tarafından sunulan mal ve hizmetlerin fiyatları yükseltilmeyecek. Ürünlerin piyasaya arzlarının geciktirilmeyecek ve stokçuluk yapılmayacak” denilmesine, serbest piyasa ekonomisi açısından çok sayıda eleştiri yöneltiliyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın bundan iki gün önce açıkladığı “Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı”nda işletmeleri yüzde 10 indirim yapmaya davet eden ve vatandaşları indirim yapan yerlerden alışveriş yapmaya çağıran konuşması sonrasında da benzer eleştiriler yükselmişti.
Ekonomist, siyasetçi ve gazeteci ve diğer Twitter kullanıcılarının gelişmeler üzerine değerlendirmelerini derledik:
Ekonomi yazarı Uğur Gürses
Artan maliyetleri ürün fiyatlarına yansıttınız; satış yapamıyorsunuz ve durgunluktan stok birikti. Neyle suçlanacaksınız? Stokçulukla mı? Serbest piyasayı kollukla sindirirseniz üretimi vurursunuz. İşte o zaman ürün kıtlığı, karaborsa, stokçuluk başlar.
İktisatçı Yalçın Karatepe
Gönderilen genelge de "fahiş fiyat" "stokçuluk" gibi nasıl ölçüleceği ve tanımlanacağı piyasa ekonomisinde belli olmayan kavramlar kullanılmış.
CHP İzmir Milletvekili, iktisatçı Selin Sayek Böke
Fiyatı beğenmedim, indirin. Söylediklerini beğenmedim, işten atın. Fikrini beğenmedim, tutuklayın. Saray’ın baskıcı yönetimine ekonomi dayanmaz. Krizi Saray çıkarttı, Saray derinleştiriyor!
Liberal Demokratik Parti eski Genel Başkanı Cem Toker:
"AKP serbest piyasa ekonomisi, liberal ekonomi yürütüyor" diyen arkadaşlar; Serbest piyasa ekonomisinde - Ekmeğe 25 kuruşluk zam için Bakanlık, Valilik toplantı yapmaz. - İsteyen UBER kullanır, isteyen taksi. - Atatürk-Ankara uçuşları THY tekeline bırakılmaz. - Devlet tost satmaz
CHP İstanbul Milletvekili Sibel Özdemir
Türkiye'de ilk defa bir iktidar, ürün fiyatlarındaki artışı yasal yollarla baskılayarak engelliyor. Fiyat artışını indirmeye çalışmak tüketici açısından olumlu ancak uzun vadede, Avrupa Birliği ve dünya ekonomisi açısından demokratik işleyen serbest piyasa ekonomisiyle çelişecek.
Gazeteci Zafer Arapkirli
Amerikan Doları'na "levye ile girişerek" kuru dizginleyemediğiniz gibi, market raflarını polis-zabıta denetimine alarak da enflasyonla baş edemezsin. Bunun yolu belli. Serbest piyasa ekonomisi ile "ürünlere narh" koyan zihniyet bağdaşmaz. Güldürmeyin kendinize.
Diğer yorumlar
Twitter’da yer alan diğer bazı yorumlar ise şöyle:
* Sorsan serbest piyasa ekonomisinin yılmaz savunucuları ama gestapo tarzı zabıtalarla fiyat kontrolü yapıyorlar.
* Serbest piyasa ekonomisinde gestapo gibi fiyat denetlenmez. Tüketici ucuzu bulup alabilir. Dayatılan fiyatların denetimini kim yapacak? Sudan, elektrikten, doğalgazdan "vergi" adı altında alınan bir çok kalemi kim denetleyecek? İzlemediğim TRT'ye zorla ödediğimi kim denetleyecek?
* Yoğurt ya da diş macunu fiyatına bakarak markete ceza yazamazsın. İsterse bir kg yoğurdu 10 bin liraya satar, sen de almazsın, olur biter. Serbest piyasa ve kapitalizm budur. Haaa, sosyalizme geçeceksen, canımıza minnet.
* Hani bunun adı "liberal ekonomi", "serbest piyasa" idi, işinize gelmeyince komünist mi oldunuz?
* Devlet, piyasaya müdahale etmemelidir. Serbest piyasa ekonomisi demek, arz ve talep işidir. Mal çok olursa ucuzlar. Mal kit olursa pahalanır. Olmayan malın nesini ucuzlatacaksın. Devletin ucuzluk baskısı, malın yok ve daha çok pahalı olmasına sebep olur.
* Serbest piyasa yerine komünizm mi geliyor? Fiyatları devlet belirliyormuş.
Serbest piyasa ekonomisi nedir?Devletin yalnızca düzenleyici olarak karıştığı, ekonomik etkinliklerin tümüyle yarışımcılığa dayandığı ekonomik düzen. Serbest piyasa ekonomisi, ekonomik faaliyetlerin tam rekabet şartları içinde serbestçe yapılabildiği, ekonomik sorunların çözümünün devletin ekonomiye müdahalesiyle değil fiyat mekanizması aracılığı ile gerçekleştirildiği ekonomi. İdeal serbest piyasa ekonomisinde üreticilerin ve tüketicilerin pazarda aynı şartlar altında bulunduğu varsayılır. Pazara giriş ve çıkışlar sınırlandırılmamıştır. |
(EKN)