Avrupa Gazeteciler Federasyonu’ndan (EFJ) serbest gazeteci Mehmet Köksal, bağımsız çalışan gazetecilerin sorunları ve EFJ olarak sundukları destekleri bianet’e anlattı.
Freelance'lere toplu iş sözleşmesi
EFJ’nin serbest çalışan gazeteciler için özel bir uzman grubu oluşturduğunu anlatan Köksal talepler doğrultusunda Avrupa genelinde örnek olan projeler geliştiğini söyledi.
“İsveç’te genç freelance gazeteciler ‘Biz yazımızı kime, kaça satacağımızı, nasıl pazarlayacağımızı bilmiyoruz’ diyerek sendikaya başvurdular. Bunun üzerine sendika bir programcıyla irtibata geçerek belli bir bölgede hangi medya kuruluşunun kaç vuruşluk yazıyı ne kadara satın aldığını gösteren bir sistem hazırladılar. Bu sistem daha sonra Belçika’ya ve Fransa’ya da örnek oldu. Bu şekilde ‘kötü işadamları olan iyi gazetecilerin’ bu durumlarına bir çare bulmaya çalıştık.”
Avrupa’da çoğu ülkede serbest gazetecilerin sendikalarda örgütlenme hakkı olduğunu vurgulayan Köksal en son İtalya’da imzalanan Toplu İş Sözleşmesi ile freelance gazetecilerin “kadrolularla en az aynı koşullarda çalışma hakkını” kazandığını aktardı.
“Buna itiraz eden çok sayıda gazeteci de oldu. Çünkü böyle bir standart getirdiğinizde, bu taban patron için en üst limit sayılıyor. Ama yine de ilk defa bu şekilde İtalya’da tüm bağımsız gazeteciler için kadrolu gazetecilerde olduğu gibi bir iş güvencesi sağlandı. Bu anlamda çok önemli bir adımdı.”
"Serbest gazetecilerin durumları çok kötü"
Serbest çalışan gazetecilerin durumlarının Türkiye’de olduğu gibi Avrupa’da da oldukça kötü olduğunun altını çizen Köksal, kötü koşullar söz konusu olduğunda ilk sıraya iş güvencesizliğini ve tehlikeyi koyuyor.
“Avrupa’daki serbest gazetecilerin durumları da berbat. İş güvenceleri yok. Sadece gazetecilik yaparak geçinmek, birkaç örnek dışında, çok zor. Bunun en önemli sebeplerinden biri de freelancelerin arasında bir dayanışmanın olmaması. Örgütlenemiyoruz.
“Bir de güvenlik sorunu var. Örneğin neden James Foley ve Steven Sotloff gitti?
"Freelance, sigortasız olarak çatışma bölgesine gidiyor"
“Patronlar için bu çatışma bölgelerine kadrolu çalışan göndermek çok pahalı. Sigorta çok pahalı. Dolayısıyla bir freelance gelip ‘Ben giderim, sigortamı hallederim, orada kaynağım var, kendi masrafımı karşılarım’ dediğinde işine geliyor. Burada ‘hallederim’ demek çoğu zaman ‘sigortam yok’ demek.
“Gazeteci bu bölgelere para kazanmak için gitmiyor zaten. Haber atlatmak için gidiyor, oradan haber geçmek için gidiyor. Gazetecilik bir virüs gibi. Bu nedenle tehlikeye atılıyor.”
Köksal, bu güvenlik sorunu kapsamında EFJ’nin Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) ile birlikte Safety Fund projesi yürüttüğünü ifade etti. Bu proje kapsamında gazetecilere hukuki, aileye maddi destek sağlanıyor, Rory Peck gibi serbest gazetecilerle ilgili çalışan kurumlarla ilişkiye geçilmesine destek veriliyor. (EA)
