Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü'nün (DİSK-AR) hazırladığı Sendikalar ve Yetki Sorunu Ocak 2013 Raporu'na göre, Türkiye'de işçilerin yarısına toplu sözleşme fiili olarak yasak olacak.
6356 sayılı "Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi" kanunu gereğince açıklanan, işkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin 2013 Ocak ayı istatistikleri üzerinden hazırlanan raporda, "milyonlarca işçinin toplusözleşme hakkının gasp edilmesinin ilk adımının atıldığı" ifade edildi.
"2018 Temmuz istatistiklerinin açıklanması sonrasında yüzde 3 barajı altında kalacak işkollarında, 5 milyon 277 bin işçi, yani tüm kayıtlı işçilerin yüzde 48,5'i için toplu iş sözleşmesi hayal haline gelirken, bu işçilerin bulunduğu altı işkolunda işçiler yetkili sendika bulamayacak."
"Kayıtlı işçilerin yüzde 33'ü ise tek sendika tercihine mahkum olacak."
İşkolu barajı
Raporda işkolu barajının yeni yasa ile yüzde 3 olarak belirlendiğine, Ekonomik ve Sosyal Konsey üyesi konfederasyonlar için kademeli geçiş öngörüldüğüne dikkat çekildi.
"Yasaya göre bir işçinin toplusözleşme hakkını kullanabilmesi için, o işkolundaki tüm işçilerin yüzde 3'ünü örgütlemiş bir sendikaya üye olması gerekiyor.
"Bu yükümlülüğü yerine getirmesi için sendikaların işkoluna göre kimi sektörde 2 bin, kimi sektörde 65 bin işçiyi örgütlemesi gerekiyor (...) bu sayıda işçiyi örgütleyebilmek yeni bir sendika için neredeyse imkansız."
Fiili durum
Raporda yapılan yeni düzenlemelerin fiili olarak nelere yol açacağına değinildi.
"Yasal düzenleme ve sendika sayılarında SGK verilerinin esas alınması ile birlikte 3 milyon 205 bin sendikalı işçi sayısı, 1 milyona düşürüldü.
"Yetki tespitinde esas alınan işçi sayısı ise 5 milyon 434 binden 10 milyon 884 bine yükseltildi.
"Yetki tespitinde yüzde 59 olarak kabul edilen sendikalı işçi oranı yüzde 9'a düştü. Buna göre yetki için esas alınan sendikal baraj fiili olarak 6,5 kat artış gösterdi."
Baraj yükseliyor
Sektörel birleşmelerin kimi işkollarında sendikal barajın çok ciddi oranda yükseldiğini vurgulandığı raporda örnekler de verildi.
"Hava işkolunda baraj 20 kat artarken, demiryolu işkolunda 26 kat, kara taşımacılığın 5 kat arttı. Yeni yasa ile yüzde 10'dan yüzde 3'e düşürüldüğü iddia edilen baraj fiiliyatta eski barajın kat kat üstüne çıktı."
"2009'da yetkili olan kimi sendikalar, yüzde 3 barajını aşabilmek için 2018 Temmuz ayına kadar üye sayısını 16 kat artırmak zorunda. "Örneğin Deri-İş sendikası, deri sektörünün birleştirilmesi sonucunda yetkisiz kalmış durumda. 2018'de tekrar yetkili sendika olabilmesi için üye sayısını 16 kat, Tümka-İş 11 kat, öz kağıt-iş 9 kat artırmak zorunda.
Anayasa'ya aykırılık
Ayrıca ILO'nun Türkiye'ye 20 yılı aşkın süredir, işkolu ve işyeri barajlarının tümüyle kaldırılması gerektiğini söylediği hatırlatılarak işkolu barajının ILO Sözleşmeleri'ne aykırılığı anlatıldı. (YY)
Rapora ulaşabilmek için tıklayınız.
