Bağımsız Seçim İzleme Platformu’nu oluşturan 28 sivil toplum örgütü şeffaf, adil ve demokratik seçim için ortak bir metin yayınladı.
2011 yılında kurulan ve siyasi parti ya da adayla ilişkisi olmayan Platform, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde demokratik gözetim haklarını kullanarak seçme ve seçilme hakkına eşit erişim koşullarını belirlemek üzere seçim gözlemi yapacağını duyurdu.
Platform cumhurbaşkanını cumhurbaşkanı adaylarını, Yüksek Seçim Kurulu’nu (YSK), hükümeti, yargı makamlarını, Meclis’i, kamu ve özel medya organlarını ve seçmenleri seçimler öncesi, sırası ve sonrasında dikkat göstermeleri gereken noktalara yer verdi.
Kadınların, engellilerin, yaşlıların, transların oy kullanma sırasında karşılaştığı sorunlar, adayların eşit şartlarda yarışması, mevzuattaki sorunları sıralayarak, ilgilileri şu davranışlara uymaya davet etti:
Cumhurbaşkanı'nı* Anayasa'nın 101. maddesinin ruhuna uygun olarak Cumhurbaşkanı Seçiminde tarafsız ve her üç adaya eşit mesafede olduğunu kamuoyuna açıklamaya, |
Cumhurbaşkanı Adaylarını* Şeffaf bir kampanya yürütmeye, bu amaçla kampanyalarına yapılan bağış tutarlarını ve yaptıkları tüm seçim harcamalarını kamuoyu ile paylaşmaya, * Kamu olanakları ve yetkilerini seçim kampanyalarında kullanmayacaklarını kamuoyuna açıklamaya, * Tüm adayların propaganda yapma özgürlüğünü engellemeye yönelik saldırıları kınamaya, * Toplumsal gerilimi düşürecek açıklamalar yapmaya, * Seçimin bağımsız gözleme açılması talebimizi desteklemeye, |
Yüksek Seçim Kurulu'nu* Evlerinden çıkamayan engelli ve yaşlı seçmenler için gezici sandık kurulu oluşturmaya, * Görme engellilerin oylarını kendi başlarına kullanabilmeleri için her sandık için Braille (kabartma) alfabe ile basılmış şablon oy pusulası hazırlamaya, * Belediyelere ait engelli hizmet araçlarının seçim günü il seçim kurulları emrine alınması ve il seçim kurulları tarafından engelli ve yaşlı seçmenlerin oy verme yerlerine taşınması için kullanılmasını sağlamaya, * Türkçe bilmeyen, okuma yazma bilmeyen ve görme engelli seçmenlerin oylarını kendi tercih edecekleri yakınları ile kullanmasını sağlamaya, * Seçmen eğitim materyallerinin Türkçe bilmeyen, okuma yazma bilmeyen, işitme engelli veya görme engelli seçmenlerin bilgilendirilmesini sağlayacak şekilde hazırlamaya ve bu konuda ilgili sivil toplum örgütlerinden görüş almaya, * Seçimlerde sivil toplum örgütlerine bağımsız gözlemcilik statüsü/yetkisi vermeye, * Seçmen tercihinin açıkça ortaya çıkacağı kadar az sayıda seçmenin bulunduğu yerlere sandık kurarak oy verme gizliliğini ihlal etmemeye, bu durumdaki sandıkları en yakın oy verme yerindeki sandıklarla birleştirmeye, * İradesi dışında seçmen kütüklerinden düşürülen seçmenlerin kayıtlı oldukları eski sandıklarda oy kullanması için hak tanımaya, * Sandık kurulu başkan ve üyelerine ayrımcılık konusunda eğitim vermeye, * Trans bireylerin oy verirken yaşadıkları kimlik rengi ile ilgili sorun konusunda sandık kurullarını bilgilendirmeye, * Kadın konuk evleri, huzurevleri, yaşlı ve engelli bakım evlerinde bulunan seçmenlerin oy kullanmalarının sağlanması için gerekli önlemleri almaya, * Yurtdışında yaşayan tüm seçmenlere oy kullanma konusunda eşit fırsatlar yaratmaya, * Yurtdışında kullanılan oyların her gün sonunda sayılması ve tutanağa bağlanması konusunda karar almaya, * Seçim tarihinin belirlenmesinde ülke içindeki mevsimlik işçi göçü vb nüfus hareketliliğini dikkate almaya, |
Hükümeti* Cumhurbaşkanı adaylarına eşit kamusal olanaklar sunmaya, * Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlarının tarafsızlıklarını korumaya, * Cumhurbaşkanı adaylarının seçim merkezlerine, toplantılarına vb. çalışmalarına yapılan her türlü saldırının önlenmesi için gerekli etkili önlemleri almaya ve sorumluları yargı önüne çıkarmaya, * Oy kullanma yeri olarak kullanılan okulları engelli ve yaşlıların erişimine uygun hale getirmeye, |
Yargı Makamlarını* Tüm adayların seçim büroları ve seçim faaliyetlerine yönelik saldırıları etkin olarak soruşturmaya, * Seçim sürecinde adaylar veya basın yayın organları tarafından yapılan ayrımcı ve nefret söylemini etkin olarak soruşturmaya, |
TBMM'yiSeçim ve Siyasi Partiler Mevzuatının Demokratikleştirilmesi İçin; 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu (CSK), 2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun (STHVSKHK) ile ilgili şu değişikliklerin yapılmasına; CSK * 6. maddesindeki cumhurbaşkanlığı adaylığı için kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim görmüş olma şartını kaldırmaya, * 11. maddesini kamu görevi yapanların adaylığının kesinleştiği tarihte görevinden istifa etmesi gerektiği yönünde değişiklik yapmaya, * 7. maddesine ek düzenleme yaparak makul sayıda seçmenin imzası ile aday gösterilebilmesini sağlamaya, * 14. maddesine ek düzenleme yaparak adayların bağış ve seçim harcamalarını kamuoyuna açıklamasını yasal zorunluluk haline getirmeye, MSK * 33. maddesini değiştirerek yüzde 10 seçim barajını düşürmeye ve CSK'nın 7. maddesi 2. bendindeki yüzde 10 oy oranı nispetini yüzde 3 olarak değiştirmeye, STHVSKHK * 7. maddesini değiştirerek insanlık suçu işleyenler hariç tüm hükümlülere oy kullanma hakkı tanınmasını sağlayamaya, * 33. maddesini değiştirerek, seçmen kütüklerinin hazırlanmasında evsizler (sokakta yaşamak zorunda bırakılanlar), kadın konuk evleri, yaşlı ve engelli bakım evlerinde kalanların kütüklere kaydını sağlamaya, * 52. maddesinin seçime katılan siyasi parti ve adaylar arasında yarattığı eşitsizliği önlemeye, Ayrıca; * YSK kararlarının yargı denetimine açılmasını sağlayamaya, * Siyasi Partiler Kanunu'nu dileyen herkesin siyasete katılımını olanaklı kılan, parti içi demokrasiye olanak sağlayan ve siyasi partilerin şeffaflaşmasını sağlamaya, * Zihinsel engelli bireylerin vasisinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, ayırt etme yetilerine göre seçmen kütüklerine kayıtlarını sağlamaya, * Seçim kanunlarında oy kullanma süresinin en az üç gün olmasını sağlamaya, * Seçimlerde bağımsız gözlemi sağlayacak yasal düzenlemeleri yapmaya, * Seçim günü YSK'na ulaşan sayım sonuçlarını her saat başında kamuoyuna açıklamaya, |
Kamu ve Özel Medya Organlarını* Tüm yurttaşların bilgi alma hakkı ve üç cumhurbaşkanı adayı hakkında kanaat oluşturmasına olanak sağlayacak şekilde adaylara eşit fırsatlar yaratmaya, * Seçim ortamında toplumsal gerilimi azaltacak bir yayın politikası izlemeye, * Yayınlarında ayrımcı, ötekileştirici ifadelere ve nefret söylemine yer vermemeye, |
Seçmenleri* 10 Ağustos Cumhurbaşkanı Seçiminde yaşadıkları/tanık oldukları hak ihlali bilgilerini bizimle paylaşmaya davet ediyoruz. |
Platform
Platform faaliyetlerini şöyle aktarıyor:
"Türkiye'deki seçimleri kadın, engelli, farklı etnik köken ya da dini inanç sahibi, LGBTİ, zorla yerinden edilen, okuma yazma bilmeyen ve Türkçe bilmeyen seçmenlerin çeşitli insan hakları sözleşmelerinde güvence altına alınan seçme ve seçilme hakkına erişimini uluslararası standartlar çerçevesinde izliyor."
Platform bağımsız gözlemcilik statüsü için başvurularının reddedilmesine rağmen 2011 yılı Milletvekili Genel Seçimlerini yedi bölgeden on farklı ilde 30 Mart Yerel Seçimlerini ise 17 ilde izledi.
Buradaki gözlemlerinde öne çıkan mevcut seçim mevzuat ve uygulamaların çeşitli toplumsal kesimlerin seçme seçilme hakkını kullanmasını engellediğini ve önerilerine rağmen seçim mevzuatı ve uygulamalardan kaynaklanan konularda iyileştirici düzenlemelerin yapılmadığını söyledi. (BK)
İmzacı sivil toplum örgütleri:
Adana Kadın Danışma Merkezi ve Sığınma Evi Derneği - Adana; Akdeniz'e Göç Edenler Bilim-Kültür Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği -Mersin; Buca Engelliler Derneği - İzmir; Çiğli Evka 2 Kadın Kültür Evi Derneği - İzmir; Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği - Ankara; Engelli Hakları ve Engelsiz Gelecek Derneği - Mersin; Engelli Kadın Derneği - Ankara; Engelsiz Yaşam Derneği - İzmir; Eşit Haklar İçin İzleme Derneği - İstanbul; İnsan Hakları Derneği (İHD) Elazığ Şubesi - Elazığ; İHD Hatay Şubesi - Hatay; İHD Mersin Şubesi - Mersin; İHD Van Şubesi - Van; İstanbul Göç Edenlerle Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği - İstanbul; İştar Kadın Merkezi - Mersin; KA.DER Mersin Temsilciliği - Mersin; Kaos Gey Ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar Ve Dayanışma Derneği - Ankara; Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği - Trabzon; Kadın-Erkek Birlikte Sosyal Eşitlik Derneği - Trabzon; Mersin LGBT 7 Renk Derneği - Mersin; Mersin Romanlar Derneği - Mersin; Özürlüler Vakfı -İstanbul; Queer Adana LGBTI - Adana; Spina Bifida Derneği - izmir; Spina Bifida Derneği Manisa Temsilciliği - Manisa; Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği - İstanbul; Tutuklu ve Hükümlü Yakınları Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği - Van; Türkiye Sakatlar Derneği Mersin Şubesi – Mersin. (BK)
