Sivil toplum örgütlerinin oluşturduğu Bağımsız Seçim İzleme Platformu’nun 31 Mart seçimine dair ara raporu açıklandı.
Eşit Haklar İçin İzleme Derneği’nin koordinatör sivil toplum örgütü olarak görev aldığı platformun raporunda, yasal çerçeve, medyada görünürlük ve kampanya süreci ihlalleriyle ilgili değerlendirmeler yer alıyor.
28 sayfalık raporda, sandık taşıma ve birleştirme kararları ile sandıkların taşındığı bölgeler de da yer alıyor.
Rapordaki veriler seçim sürecinin resmi başlangıç tarihi olan 1 Ocak 2019 tarihinden 27 Mart 2019 tarihine kadar geçen yaklaşık üç aylık sürede medya haberlerinin taramaları, bilgi edinme başvuruları, Yüksek seçim Kurulu (YSK) kararlarının insan hakları perspektifi ve uluslararası standartlara göre analizine dayanıyor.
Bağımsız Seçim İzleme Platformu, 2011 Haziran Genel Seçimlerden itibaren Türkiye’de gerçekleştirilen bütün seçimleri izledi, 31 Mart seçimini de izleyecek.
Raporda, şu tespitler yer alıyor:
“Zihinsel engellilerin seçme hakkı yok sayılıyor”
* Seçimler ile ilgili Anayasal çerçeve YSK kararlarının yargı denetimine açık olmaması dışında uluslararası standartlarla uyumlu. Ancak seçimlere ilişkin diğer mevzuatta standartlarla uyuşmayan birçok hüküm bulunuyor.
* Seçmen kütüklerinin oluşturulmasında sığınma evlerinde yaşayan kadınların ve evsiz yurttaşların oy kullanma hakkının ortadan kaldırılması, ayırt etme yetisi dahi ölçülmeden zihinsel engelli seçmenlerin seçme hakkının yok sayılması, alternatif oy kullanma yöntemlerinin bulunmaması, valiliklere tanınan yetkiler, seçimlerin bağımsız gözleme açık olmaması bu uyumsuzluklardan bazıları.
* YSK’nın tüm kararları Resmi Gazete veya YSK web sitesinde yayınlanmadığı için erişilebilir değil. Aynı uygulama il ve ilçe seçim kurulları kararları için de geçerli.
Sadece bir engelli aday bulunuyor
* Kadın temsiliyeti uluslararası standartları karşılamada yetersiz. Büyükşehir, İl/İlçe ve Beldelerde partilerin gösterdiği 8 bin 257 belediye başkan adayının sadece 652’si kadın.
* Engelli bireyler ve diğer dezavantajlı gruplar ilgili yeterli veriye ise ulaşılamadı. Elde edilebilen verilere göre, belediye başkan adayları arasında sadece bir engelli aday bulunuyor.
Taşınan sandıklarla ilgili seçmen bilgilendirildi mi?
* YSK kararları üzerinden elde edilen veriye göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinden 11’inde sandık taşıma, 5 ilde sandık birleştirme ve 1 ilde sandık ayırma kararları alındı. Taşınan ve birleştirilen sandıklara ilişkin seçmenlere nasıl bir bilgilendirme yapıldığı ise muğlak.
“Ayrımcı söylemlerin öne çıktığı kampanya dönemi”
* 31 Mart seçimleri kampanya dönemi, 2011 yılından beri izlediğimiz seçimler içinde ayrımcı söylemin en fazla kullanıldığı kampanya dönemi olarak öne çıktı.
* Çeşitli medya organlarının adayların veya liderlerin kullandığı nefret söylemlerini manşetlerine taşıyarak ya da aynı söylemi yaptıkları haberlerde kullanarak ayrıştırıcı dili tekrar ürettikleri görüldü.
“Yasaklar, propaganda sürecini de etkiledi”
* Valiliklerin toplantı ve gösteri hakkına ilişkin genel yasakları, geçen yıllarda da olduğu gibi, seçim döneminde de devam etti.
* Bu dönem içerisinde, toplantı ve gösteri hakkının kullanımına getirilen yasaklar, siyasi partilerin propaganda sürecini de etkiledi.
“Kampanya bütçeleri kamuoyuyla paylaşılmadı”
* Seçimlere ilişkin uluslararası standartların biri de, kampanya harcamalarında şeffaflıktır. Bu raporun hazırlandığı tarihe kadar hiçbir siyasi parti ya da aday, kampanya bütçesine ilişkin kamuoyuna açıklama yapmadı.
* Kamu kurumlarına ait binaların seçim afiş ya da pankartları için kullanım alanı haline getirilmesi de gözlemlenen bir diğer husus oldu. (AS)
* Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
