İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Bağımsız Seçim İzleme Platformu, seçim öncesi ihlalleri derlediği raporunu açıkladı.
Raporda, “kamuoyunda bu seçimin adil ve dürüst seçim ilkesine uygun yapılmayacağına dair ciddi kaygılar olduğu” ifade edildi.
İHD ve platform, “Demokratik, adil ve dürüst seçimler için 24 Haziran’da demokratik gözetim hakkımızı kullanacağız” dedi.
Açıklamada, 24 Haziran 2018’de İHD genel merkezi, şube ve temsilciliklerinin açık olacağını ve olası ihlallere karşı başvuruların alınacağı da duyuruldu.
Seçim kampanyalarına yönelik saldırılar
Raporda, seçim kararı alındığından beri, siyasi parti ve adayların seçim kampanya çalışmalarına yönelik 48 engelleme ve saldırı gerçekleştiği ifade edildi.
Bunların partilere göre dağılımı şöyle:
* HDP’ye yönelik 30 müdahale veya saldırı gerçekleşti. Güvenlik güçleri tarafından müdahale edilen altı parti çalışmasında 39 kişi, partililere yönelik olarak da 101 kişi gözaltına alındı, sekiz kişi tutuklandı. Sivil gruplar tarafından gerçekleştirilen 16 saldırıda üç kişi yaralandı. HDP yönelik beş vakada ise zabıta, kaymakam veya diğer kamu görevlileri tarafından engelleme gerçekleşti.
* İYİ Parti’ye yönelik sekiz engelleme veya saldırı gerçekleşti. Bunların üçü sivil gruplar tarafından yapılan saldırılardı. Bu vakalarda sekiz kişi gözaltına alındı, 11 kişi de yaralandı. Partiye yönelik diğer engellemelerin biri kaymakamlık tarafından, biri güvenlik güçleri, biri zabıta ve ikisi belediye yetkilileri tarafından yapılan müdahalelerdi.
* CHP’ye yönelik beş engelleme veya saldırı gerçekleşti. Saldırıların üçü sivil gruplarca yapıldı, bu olaylarda bir kişi gözaltına alındı. Güvenlik güçleri CHP’nin bir etkinliğine müdahale etti. Diğer vaka ise kimliği belirsiz kişilerin kampanya afişlerini sökmeyle gerçekleşti.
* Saadet Partisi’ne yönelik dört engelleme veya saldırı gerçekleşti. Bunlardan biri kaymakamlık tarafından partinin stand açmasının engellenmesi, diğer ikisi de sivil saldırılardı. Sivillerin düzenlediği saldırılarda yedi kişi yaralandı.
* AKP’ye ise bir sivil saldırı gerçekleşti.
"Medyada eşitlik, iktidar lehine bozuldu" |
Raporda, siyasi partilerin medyada da eşit olmadığı ifade edildi: “9 Şubat 2017 tarihinde çıkarılan 687 sayılı OHAL KHK’sı ile YSK’nın televizyon ve radyo üzerindeki yetkisi kaldırıldı ve böylece TV’lerin ve radyoların yanlı yayın yapması halinde cezalardan kurtulması sağlandı. “Bu KHK ile YSK’nın anayasal yetkisi elinden alındı. Seçim sürecinde basın yayın alanında, iktidar partisi lehine muhalefet aleyhine bir durum yaratıldı. “Basın ve yayın kuruluşları muhalefet parti ve adaylarına daha az yer vererek halkın bilgi alma ve partilerin propaganda yapma haklarına engeller oluşturuyor. “OHAL KHK’ları ile 170’in üzerinde basın ve yayın kuruluşu kapatılarak eşitsiz bir durum yaratılmıştı.” |
“Seçim kanunda önemli değişiklikler yapıldı”
YSK’nın hangi kriterlere göre yaptığını açıklamadan 170 binin seçmenin kayıtlı olduğu sandıklar için taşıma kararı aldığını belirten İHD, şu konuya dikkat çekti:
“Erken seçim kararı alınmadan önce 13 Mart 2018’de 7102 sayılı kanun çıkarıldı. Bu kanunla 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri Ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’da önemli değişiklikler yapıldı.
“Bu değişiklikleri incelediğimizde iktidarda bulunan siyasi parti lehine sonuçlar doğuracak ve seçimlerin manipüle edilmesini sağlayacak değişiklikler olduğu anlaşılıyor.
“Ana muhalefet partisinin bu kanun değişikliklerini Anayasa Mahkemesine taşıması ve AYM’nin ret kararı vermesi ise oldukça vahim. AYM, seçimlerin adil ve dürüst seçim ilkesine göre yürütülmesi kuralını görmezden geldi.”
25 ilde gösteri yasağı var, dört vekil adayı gözaltında alındı
OHAL koşullarının yanı sıra 25 ilde valiliklerce alınmış toplantı ve gösteri yasakları ve izne bağlama kararları bulunuyor.
Açıklamada, bu yasakların özgür kampanya ortamını yok ettiği ifade edildi:
* 25 ilden sadece iki valilik seçim çalışmalarını yasak kapsamı dışında bıraktı.
* Bugüne kadar biri bağımsız üçü HDP’li toplam dört milletvekili adayı barışçıl gösteriler sırasında gözaltına alındı.
* İstanbul’da yurttaşlar tarafından gerçekleştirilen “TAMAM” eylemine müdahale edildi ve 18 kişi gözaltına alındı.
* Cumhurbaşkanı adaylarından Selahattin Demirtaş hakkında kesinleşmiş hiçbir mahkeme kararı olmamasına rağmen tutuklu ve diğer adaylarla eşit fırsatlarla seçilme hakkından mahrum bırakıldı.
Neden "bağımsız gözlem"? |
Platform adına İnsan Hakları Derneği ve Eşit Haklar İçin İzleme Derneği (ESHİD) 2011 yılından beri yapılan beş seçim ve 16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Referandumu öncesinde Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) başvuru yaparak seçimlerde Bağımsız Gözlemcilik Statüsü talep etti. YSK yasalarda engelleyici hiçbir hüküm olmamasına ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu’nun 1990 Kopenhag Belgesine de atıf yaparak bağımsız yerel gözlemcilerin tanınmasına ilişkin tavsiyelerine rağmen yapılan başvuruları reddetti. İHD 7 Haziran 2015 seçimlerini bağımsız gözlemlemek için YSK’ya yaptığı başvurunun reddi üzerine konuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı, AYM’nin ret kararı üzerine AİHM’e başvurdu. 16 Nisan 2017 referandumunda gözlemcilik yapma isteği de reddedilince, konu AİHM’e ikinci kez taşıdı. AİHM her iki başvuru için de kabul edilemez kararı vererek başvuruları reddetti. YSK’nın ret kararlarına rağmen İHD ve platform üyesi örgütler, İl Seçim Kurulları’na bildirim yaparak Bağımsız Seçim Gözlemi ve raporlaması yaptı. İHD ve ESHİD 24 Haziran tarihinde yapılacak seçimler için de YSK’ya başvuruda bulunarak gözlemcilik yapma statüsü tanınmasını talep etti, başvuruları yine reddedildi. İHD, ret kararının yine AİHM’e taşınacağını açıkladı. |
(AS)
