dünyada, başka bir ülkede güvenlik arayan ve kendi ülkelerinde yerinden edilmiş yaklaşık 50 milyon mülteci bulunuyor. Yerinden edilmiş bu nüfusun yarısı çocuklardan oluşuyor.
Sözkonusu kişilerin 21 milyonundan fazlası BMMYK'nın himayesi altında bulunuyor ve tahmini 10 milyonunu 18 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor. Geçen birkaç yılda örgüt yeni programlar başlattı, eskilerini genişletti ve bunların hepsini operasyonlarının bir parçası haline getirdi.
Onmilyonlarca sahipsiz çocuk büyüdü
Dünyadaki onmilyonlarca sahipsiz çocuk geçtiğimiz yıllarda büyüme ve gelişme şansına sahip oldu. Geçen yarım yüzyılda BMMYK'nın başvurusunu kabul ettiği 50 milyon kişinin yarısı genç insanlardı. Çocukların hakları ve devletlerin bu konudaki yükümlülüklerini belirleyen 1989 Çocuk Hakları Sözleşmesi de çocuk haklarının benimsenmesi açısından önemli bir adımdı.
25 milyon çocuk evinden ayrı
Tahminen 25 milyon çocuk halen evlerinden ayrılmış durumda ve 10 milyonu BMMYK yardımı alıyor. Son on yılda 2 milyondan fazlası savaşlarda öldü, 6 milyonu yaralandı ve sakatlandı ve 1 milyonu yetim kaldı.
Özellikle mülteci kamplarında şiddetini gösteren AIDS, 4 milyona yakın çocuğun yaşamına son verirken, 13 milyonunun yetim kalmasına sebep oldu. Yaklaşık 90 ülkede çocuklar, savaşan orduların ve asilerin yerleştirdiği 60 milyon mayının tehlikesi altında yaşıyor. 300.000 çocuk kaçırılarak askere alındı ve cinsel sömürüye maruz kaldı.
"Perişan bir manevi boşluk"
Yıllar önce yayınlanan bir BM raporunda, savaşla yüz yüze gelen çocukların dünyasının tanımı "içinde hiçbir şeyin muhafaza edilmediği, kutsal sayılmadığı ve korunmadığı, en temel insan haklarından mahrum, perişan bir manevi boşluk" olarak yapılıyordu. Yakın geçmişte yayınlanan bir raporda, pek az şeyin değiştiğine değinilerek, "modern savaşların geçmişe nazaran daha katı ve sistematik istismar olaylarına, insanların sakat kalmasına ve hatta ölümlerine yol açtığı" ortaya konuluyor.
Olaylar ve sayılar
* Zamanın herhangi bir noktasında sadece Batı Avrupa'da 100.000 kadar yakınlarından "ayırılmış" çocuk bulunabiliyor. Her yıl Avrupa, Kuzey Amerika ve Okyanusya'da 20.000 yakınlarından "ayırılmış" çocuk sığınma başvurusunda bulunuyor.
* Ebeveynleri ile beraber veya tek başlarına çocuklar, gelişmiş ülkelerdeki sığınmacıların yarısını oluşturuyor.
* Mülteci statüsünün belirlenmesine ilişkin bir sistemi ilk kez uygulayarak sığınmacı çocuklara dair özel bir rehber yayınlayan ilk ülke, 1996 yılında Kanada oldu.
* İnsanların birçoğu evlerini savaş nedeniyle terk ediyor. Son 10 yılda 2 milyondan fazla çocuğun çatışmalarda öldüğü tahmin ediliyor. Bunun yanı sıra, 6 milyon çocuğun yaralanmış, 1 milyonunun ise yetim kalmış olduğu sanılıyor.
* 87 ülkede çocuklar 60 milyon kara mayını arasında yaşıyor. Yılda 10,000 çocuk mayın kurbanı olmaya devam ediyor.
* 1989 Çocuk Hakları Sözleşmesi, çocukların korunmasına dair en önemli hukuki çerçevedir. 2000 yılında kabul edilen iki adet tercihli protokolle desteklenen Sözleşme, tarihte en fazla sayıda ülke tarafından imzalanan insan hakları antlaşması konumundadır.
* Dünyada çoğu 10 yaşın altında 300.000'den fazla çocuk halen askerlik yapıyor. Askerlik yapan kız çocukların birçoğu değişik cinsel sömürülere maruz kalıyorlar.
* AIDS, 3.8 milyondan fazla çocuğun ölümüne, 13 milyonunun da yetim kalmasına yol açtı.
* İnsani yardım örgütlerinin düzenlediği küresel takip programı sayesinde 1994-2000 yılları arasında 67.000'den fazla çocuk Afrika Büyük Göller Bölgesindeki aileleriyle yeniden birleştirildi. (BB)
