Savaş Karşıtları "Askerlikten Soğutmayı" Tartışmaya Açacak

Savaş karşıtları, "halkı askerlikten soğutmak" iddiasına dayanan Türk Ceza Kanunu'nun 318 sayılı maddesi tartışmaya açmak üzere kampanya başlatacak.

Kampanya 19 Eylül'de İstanbul 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nde Halil Savda, 20 Eylül'de Ankara 4. Sulh Ceza Mahkemesi'nde Serpil Köksal, Murat Dünşen ve İbrahim Kızartıcı hakkında görülecek "halkı askerlikten soğutmak" davalarının öncesinde başlatılacak.

Yazar Perihan Mağden, Birgün Muhabiri Gökhan Gencay, Birgün sorumlu yazı işleri müdürü İbrahim Çeşmecioğlu, Ülkede Özgür Gündem muhabiri Birgül Özbarış'ın yargılanmasına neden olan maddeye dikkat çekmeyi amaçlayan kampanya, davalara destek çağrısı yapılacak.

İfade özgürlüğüne engel sayılıyor

Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a yazdığı mektupta, Türk Ceza Kanunu'nda Türkiye'de ifade özgürlüğüne engel olan aralarında "halkı askerlikten soğutmayı" kapsayan 318. maddenin de bulunduğu 14 madde saymıştı:

84. madde: İntihara teşvik ve yardım

125. madde: Onur, şeref ve saygınlığı rencide etme, kamu görevlisine hakaret

132. madde: Haberleşmenin gizliliğini ihlal

134. madde: Özel hayatın gizliliği

215. madde: Suçu ve suçluyu övme

216. madde: Halkı kin ve düşmanlığa tahrik

218. madde: Basın yoluyla kamu barışına karşı işlenen suçlar

285. madde: Soruşturmanın gizliliğini ihlal

286. madde: Soruşturma ve kovuşturma işlemlerinde ses ve görüntü kaydı

288. madde: Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs

299. madde: Cumhurbaşkanına hakaret

301. madde: Türklüğü, cumhuriyeti, devletin kurum ve organlarını aşağılama

305. madde: Temel millî yararlara karşı faaliyette bulunmak için yarar sağlama

İlk dava 1989'da "Sokak" dergisine 

Türkiye'de vicdani redde dayalı kanaatin ilk yasaklanması 1989'a dayanıyor. O yıl, "Sokak" dergisinin yazı işleri müdürü Tuğrul Eryılmaz, vicdani retlerini ilan eden Tayfun Gönül ve Vedat Zencir'le "halkı askerlikten soğutmak" iddiasıyla yargılanmış, verilen ceza ertelenmişti.

Açıklamaların dergide yayımlanmasından bir süre sonra konuyu sayfalarına taşıyan "Güneş" gazetesine de aynı iddiayla kovuşturma açıldı.

TCK 318. maddeden,  "Ülkede Özgür Gündem" gazetesi muhabiri Birgül Özbarış'ın 21 yıl hapsi istendi.

"Yeni Aktüel" dergisinde Aralık 2005'te "Vicdani Ret Bir İnsan Hakkıdır" başlıklı yazısından aynı iddia ile yargılanan yazar Perihan Mağden beraat etti.

Aynı maddeden bir diğer davada, vicdani retçi Erkan Bolot'la yaptığı söyleşi nedeniyle Birgün gazetesi muhabiri Gökhan Gencay ve gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü İbrahim Çeşmecioğlu'na açıldı. 

 Yasa ne diyor?

1 Haziran 2005'te yürürlüğe giren Ceza Yasası'nın "Halkı askerlikten soğutma" başlıklı 318. maddesi şöyle düzenlendi:

(1) Halkı, askerlik hizmetinden soğutacak etkinlikte teşvik veya telkinde bulunanlara veya propaganda yapanlara altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.

(2) Fiil, basın ve yayın yolu ile işlenirse ceza yarısı oranında artırılır." (AÖ)