Şaron-Bush Anlaşmasına Tepkiler
Plan, İsrail'in Gazze'deki bütün Yahudi yerleşimlerini kaldırmasını fakat Batı Şeria'daki en büyük altı yerleşimin kalmasını öngörüyor.
Gazze'deki yerleşimlerde toplam 7 bin 500 İsrailli, 1 milyon 300 bin Filistinliyle iç içe yaşıyor. Öte yandan Batı Şeria'daki altı yerleşimde 92 bin 500 İsrailli yaşıyor. Batı Şeria'daki toplam İsrailli sayısı 240 bin.
Batı Şeria ve Gazze'deki Yahudi yerleşimlerinin tümü, uluslar arası hukuk açısından yasadışı.
Bush, yaptığı açıklamada Filistinli mültecilerin "İsrail'e değil, kurulacak olan Filistin devletine dönmelerinin daha gerçekçi olduğunu" da söyledi.
Mülteci sorunu Filistin ile İsrail arasındaki en önemli konulardan biri. Bush'un 2002'de hazırladığı "Yol Haritası"nda bu sorun, iki taraf arasında en son noktada çözülmek üzere erteleniyordu.
Plana tepkiler
Ariel Şaron'un açıkladığı plan ve Bush'un plana verdiği destek üzerine şu sözler söylendi:
* ABD Başkanı George Bush: Bu plan cesur ve tarihsel bir adım. Birleşik Devletler kendi ayakları üzerinde durabilen bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını destekliyor.
* İngiltere Başbakanı Tony Blair: Bu plan bölgede barış ortamının sağlanması yolunda önemli bir adım. Filistinliler de, özellikle güvenlik konusunda üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmeli.
* İsrail Başbakanı Ariel Şaron: Bush'un plana destek vermesi bizi planı uygulama konusunda cesaretlendirdi. Bu planla İsrail'in güvenliği ve ekonomisi gelişecek; İsraillilerle Filistinliler arasındaki sürtüşme azalacak.
* Yaser Arafat: Filistinliler özgürlük, ulusal bağımsızlık ve başkenti kutsal Kudüs olan Filistin Devleti'nden vazgeçmeyecekler. İsrail'in işlediği suçlar karşılığını daha fazla direniş olarak bulacak. Direniş, İsrailli işgalciler Filistin toprağını terk edene kadar sürecek.
* Filistin Başbakanı Ahmet Kuray: Anlaşılıyor ki, Başkan Bush Filistinliler adına karar alma yetkisini kendinde görüyor; bu hiçbir şekilde kabul edilemez.
* Filistinli müzakereci Saeb Erekat: Sanki Teksas'taki bir toprak parçasını Çine veriyorlar.
* Filistin Parlementosu'ndan Ziyad Ebu-Ömer: Eğer Bush en önemli iki noktada, mülteciler ve Yahudi yerleşimleri konularında bir karara vardıysa, İsrail ve bizim aramızda müzakere edecek ne kalıyor ki?
* Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan: Yapılacak tüm planlar Birleşmiş Milletler kararları göz önüne alınarak hazırlanmalı.
* Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek: Bu tip tek taraflı kararlar yalnızca daha fazla probleme yol açabilir. Filistinlilere bir şey empoze edilmeye çalışılırsa doğal olarak bunu reddedeceklerdir.
* Avrupa Birliği sözcüsü Brian Cowen: Avrupa Birliği taraflar anlaşmadığı sürece 1967 öncesi sınırlarda bir değişikliği kabul etmeyecektir. Mülteciler konusu iki tarafın da anlaştığı adil ve gerçekçi bir biçimde çözülmelidir.(EÜ/BB)
* BBC , Haaretz ve NTVMSNBC 'den derleyen ve Türkçeleştiren Erhan Üstündağ.