"Oy ve Ötesi" 30 Mart 2014 yerel seçimlerinden birkaç önce kurulan bir platform. Gayesi tüm vatandaşları oy kullanmaya teşvik etmek ve dahası İstanbul'daki 33 bin sandığa eğitimli sandık görevlileri göndererek oylara sahip çıkmaktı.
Projeye dahil olan gönüllülerin tek yapması gereken sandık gözetmeni olmaktı ve bu süreç projeye zaman içinde artan ilgiyle fazlasıyla pozitif geçti.
Kitle-kaynak yöntemi son yıllarda dünyada yükselen bir trend ve internet kitlelerin zamana karşı yarışıp organize olmasında büyük rol oynuyor.
Oy ve Ötesi de Türkiye’nin yeni nesil demokrasi anlayışını yarattı desek yeri, onlarla ilgili seçim öncesi dönemde çok şey okuduk ve dinledik.
Peki seçimlerin ardından, Türkiye’nin farklı yerlerinde oy sayımları sürüyorken Oy ve Ötesi yaşanan süreçle ilgili şimdi ne düşünüyor, bu başarının arkasında kimler var?
bianet, Oy ve Ötesi'nin kurucusu ve sözcüsü Sercan Çelebi ile konuştu.
Üniversite öğrencileri azdı
Her şeyden önce bu bir sosyal medya başarısı. Ekipte profesyonel olarak sosyal medya alanında çalışan var mı?
Kurucu ekip sekiz kişi. Bu sekiz kişinin hemen hemen her biri farklı alanlarda çalışıyor. Profesyonel olarak sosyal medya odaklı çalışan bir arkadaşımız var. Ancak daha çok dijital ajanslardan büyük destek aldık.
Ne kadar katılım oldu? Ve ne kadarı gerçekten aktif olarak sizinle çalıştı?
Katılım özellikle son zamanlarda ciddi anlamda arttı, bizim beklentilerimizin dahi üzerine çıktı. Bize başvuran kişi sayısı 30 bini buldu. Bu kişilerden yaklaşık 25 binini sandıklara yerleştirdik, 23 bin kişi ise sandık başındaydı. Oransal olarak baktığımızda, yüzde 92’lik katılım oranı bu tür sosyal projelerde az rastlanır.
Kadınlar çok aktifti
Sizce Oy ve Ötesi katılımcılarının profili nasıl? Hangi partiye oy verdiler ve bunun hakkında sosyolojik bir çıkarım yapabileceğiniz bir görüşünüz var mı?
Şimdi bir anket yapıyoruz, hangi partiye oy verdiklerini sormadan tabii. Onun sonuçlarını da zaten yayınlayacağız, ama gördüğümüz kadarıyla kadınların çok aktif rol aldığı bir proje oldu. Bizi cesaretleriyle kendilerine hayran bıraktılar. Yaş olarak, genç ağırlıklıydı; fakat 1930 doğumlu gönüllümüz de vardı. Üniversite öğrencilerinden ise ne yazık ki beklediğimiz kadar aktif katılım göremedik, umarız önümüzdeki dönemde bu katılım iyileşecektir.
Seçim sonuçlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
İstanbul özelinde değerlendirmek gerekirse, tutanaklardaki seçim sonuçlarının YSK sistemine tanımlanma sürecinde, toplam sonucu etkileyecek kadar büyük farkların olmadığını gördük. Ancak zaten asıl problem, tutanaklar oluşturulana kadar geçen süreç. Seçim sonuçlarını önyargısız bir şekilde değerlendirebilmek için bu süreci ve seçmeni çok iyi tanımamız gerek. Süreçle ilgili bilinçlendirme raporunu yakında yayınlayacağız.
Neden daha önce sandığımda durmamışım?
Seçim döneminde yaşanan olayları bekliyor muydunuz?
Seçim döneminde sandık başında sorunlar olacağını öngörmüştük. Ancak hepimiz çok şey öğrendik, bilmediğimiz ve hepimizi "ben neden daha önce sandığımın başında durmamışım, kim bilir nelere göz yummuşum" diye düşündüren olaylar yaşadık. Sayımların sisteme girilmesinde ise insanlara ikinci hatırlatma yapmamızı gerektiren çok durum olmadı. Zaten sandığına sahip çıkan kişiler sonuçları da girdiler. Tabii o gece çok yorgun düşmüşlerdi, pazartesi gecesine kadar girişler tamamlandı.
İnsanların güvenini nasıl kazandınız? Ad ve soyadlarınız yerine tanınmayan, gönüllü bir ekip olarak görünmeniz insanların güveni üzerindeki etkisi sizce olumlu mu yoksa olumsuz muydu?
Başta insanlar kuşkuyla yaklaştı tabii. Ülkemizde ne yazık ki son dönemlerde birbirimize güvenmek zorlaştı. Ama çevremizle konuştukça, kendimizden çok bir ekibi ortaya koydukça ve kendimizi de farklı yerlerde tanıtmaya başladıkça yaptığımız projeye duyulan ihtiyacı daha net görmüş olduk. Basından, bu projenin potansiyelini görebilmiş kişilerin faydası oldu. Onlar yazdıkça insanların güveni arttı.
Halkı yakından tanıdılar
Seçimden sonra geriye baktığınızda Oy ve Ötesi'nin seçmen üzerindeki etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
En önemli amacımıza ulaştık gibi görünüyor: Seçmen bilinçlendi. Yıllardır görmediği halkı görme imkanı buldu. Sandık başında olmak neden önemliymiş bunu gördü. Aynı hedefe doğru yürüdüğü binlerce insanı yanında görünce cesareti arttı. Bize gelen yorumlar, uzun zamandır kendilerini bir amaca bu kadar adanmış hissetmedikleri yönünde. İnsanlarda umut oluştu. Seçim sonucu ne olursa olsun, artık süreci ve halkı yakından tanımış olmak anlayışı artırdı.
Elinizdeki bu topluluğu seçim hengamesi bittikten sonra genişletmeyi düşünüyor musunuz? Onları herhangi bir yeni amaç için yönlendirecek misiniz?
Hep beraber konuşarak karar vereceğiz buna. Şimdi her ilçede buluşmalar oluyor. Gönüllüler sürekli fikir aktarımı içindeler ve bunu bize iletiyorlar. Biz yönlendirmeyeceğiz, insanların neyi yapmaya hazır olduğunu görüp beraber ilerleyeceğiz.
Ankara'nın oyları da yola çıktı
Neden yalnızca İstanbul için organize oldunuz?
Burada ‘yalnızca’ kelimesi bizi şaşırtıyor açıkçası. İlk kez yapılan, bugüne kadar siyasi partilerin bile hakkıyla yapamadığı bir organizasyondan bahsediyoruz. Ve Türkiye’nin en büyük şehrinde. Projenin İstanbul’da gerçekleşmesi bile her ne kadar çok güzel sonuçlar alında da çok zorlu bir süreçti. Ancak, arkadaşlarımız Ankara’da da aynı oluşumu başlattılar. Projenin adı Ankara’nın Oyları oldu. Onlar da Ankara’da bu projenin temelini atmış oldular.
Sıradaki seçimlerde Türkiye'deki diğer şehirleri de eklemeyi düşünüyor musunuz?
Güzel yanı şu ki, farklı şehirlerde bu organizasyonu genişletmek isteyen gönüllü arkadaşlar var. Tabii ki hepsiyle çalışıp, ortak bir noktada projeler gerçekleşecektir. Zaten bu seçimlerde gördük ki, sandığın korunmasına sadece İstanbul ve Ankara’da değil, her yerde ihtiyaç var.
İnternetin ve sosyal ağların insanların seçimlerini ve politik görüşlerini ne yönde etkilediğini düşünüyorsunuz? Eğer Twitter çeşitli yollarla da erişilememek üzere tamamen kapanmış olsaydı bu şekilde organize olabilir miydiniz?
İnternet bu projede en büyük yardımcılarımızdandı. Maddi bir kaynağımız olmadığından, ancak sosyal medya üzerinden sesimizi duyurabildik özellikle başlangıçta.
Gönüller bağımsız duruşlarını korursa
Herkes sosyal ağlarda size övgüler yağdırıyor. Hiç negatif yorum alnız mı?
Bazı negatif yorumlar, seçim sonuçlarını insanlar bizden hemen duymak istediği için geldi. Oysaki, gönüllülerimiz zaten ancak pazartesi akşamı iş dönüşünde girebildi tutanaklarını sisteme. Ve tabii ki kontrollerimizi yapmadan bunları yayınlayamazdık. Neyse ki bunu da çözüme kavuşturduk sonunda.
Oy ve Ötesi'nin yarattığı farkındalık kalıcı olacak mı?
Kalıcı olacağını şimdiden hissediyoruz. Kalıcı olmaması için bir sebep göremiyoruz. Gönüllüler bağımsız ve partiler üstü duruşlarını korudukları sürece devam edecek.
Bu organizasyon iş hayatınız haricinde ne kadar vaktinizi alıyor?
Özellikle son 1 aydır ikinci mesaimiz oldu. İşte çalıştığımızdan daha uzun süreleri bu projeye ayırdık. Hiç uyumadan geçirdiğimiz geceler çoğaldı. Ama yaratılan farkındalığa bakınca, daha fazlasını da yaparız diyoruz. (ED/NV)
