"Sanat Dünyası için Uzun Vadeli Destek Modeli Hayata Geçirilmeli"

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) kültür politikaları çalışmaları kapsamında "Pandemi Sırasında Kültür-Sanatın Birleştirici Gücü ve Alanın İhtiyaçları" başlıklı bir politika metni yayımladı.

Metinde koronavirüs salgını koşullarında, farklı ülkelerde yaratıcı sektörleri destekleyen tedbirler özetleniyor, Türkiye'de kültürel alanda kamu desteğine ilişkin mevcut durum değerlendiriliyor ve öneriler sunuluyor.

Bu kapsamda metin, "Dünyada yaratıcı sektörlere yönelik ne tür destekler açıklandı?", "Türkiye'de kültürel alanda kamu desteğine ilişkin mevcut durum nedir?", "Türkiye'de kültürel alanda hangi tedbirlere ihtiyaç duyuluyor?" sorularının cevaplarına odaklanan üç ana başlıktan oluşuyor.

"Tüm disiplinleri kapsayıcı bir destek mekanizması oluşturulmalı"

İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece Aydınlık, raporla ilgili şunları söyledi:

"Ülkelerin kültür yönetimi modelleri uyarınca geliştirilen politikalar ve ekonomik imkânlar doğrultusundaki destek paketleri, bir yandan kültür-sanat alanının güç kaybetmemesini sağlarken diğer yandan hayatını evinden sürdüren milyonlarca insana şifa olacak yaratıcı programların farklı şekillerde devam etmesine aracılık ediyor. Türkiye'de de oldukça kırılgan bir yapıya sahip olan sanat dünyasının geri dönülemez bir yara almadan faaliyetlerine devam edebilmesi için kamu, sivil toplum ve özel sektörün el ele vererek geliştireceği, kapsamlı ve uzun vadeli bir destek modelinin hızla hayata geçirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Alana özgü ihtiyaçları gözeten, odaklı ve tüm disiplinleri kapsayıcı bir destek mekanizması oluşturulmasının, kültür-sanatın sağaltıcı, kapsayıcı ve dönüştürücü gücünü görünür kılmada ve geniş kitlelere ulaştırmada büyük bir etkisi olacaktır."

"Pandemi Sırasında Kültür-Sanatın Birleştirici Gücü ve Alanın İhtiyaçları" metninde özetle şu bilgiler var:

Dünyada Yaratıcı Sektörlere Yönelik Bazı Ülkelerin Destekleri 

• ABD hükümetinin açıkladığı üçüncü teşvik paketinde kültür-sanat sektörüne 307,5 milyon dolar ayrıldı.
• Almanya hükümeti kültür-sanat, medya ve yaratıcı sektör çalışanları dahil olmak üzere küçük işletmelere ve serbest çalışanlara destek olmak için 50 milyar avro ayıracağını duyurdu.
• Arjantin Kültür Bakanlığı, 30 milyon Arjantin pesosu (450 bin dolar) tutarında acil durum fonu ile kültür kurumlarına destek olmayı hedefliyor.
• Estonya'da Kültür Bakanlığı, kültür ve spor etkinliklerinin iptali nedeniyle kaybedilen geliri kısmen telafi etmek amacıyla, ilk etapta 3 milyon avroluk bir destek paketi açıkladı.
• Güney Afrika Spor, Sanat ve Kültür Departmanı, sanatçı ve atletleri desteklemek için 150 milyon rand (yaklaşık 8,2 milyon dolar) tutarında bir fon sağlayacağını açıkladı.
• Güney Kore, sanatçılar için düşük faizli, iki yıl ertelemeli kredi imkânı verdi. 12 bin sanatçıya tek seferlik 3 milyon won (yaklaşık 2,500 dolar) değerinde fon sağladı. Ayrıca sahne sanatları alanında kapsamlı destek paketleri sunuyor
• İtalya hükümeti, kültür-sanat ve turizm sektörleri için toplam 130 milyon avro ayıracağını belirtti.
• Singapur hükümeti, kültür-sanat sektörüne 55 milyon Singapur doları (yaklaşık 38 milyon dolar) yatırım yapacağını açıkladı.
• Şili Kültür, Sanat ve Miras Bakanlığı, telif hakları ödemelerini desteklemek, sanatsal üretimi teşvik etmek ve salgından etkilenen kültür kurumlarını korumak için yaklaşık 15 milyar Şili pesosu (18 milyon dolar) tutarında bütçe ayırdı.

Türkiye'de Kültürel Alanda İhtiyaç Duyulan Bazı Tedbirler:

• TC Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın sanatsal faaliyetler düzenleyen kurumlara ve vergi mükelleflerine yönelik olarak açıkladığı, kredi ve vergi ertelemeleri gibi kolaylıkların süresi ve kapsamı genişletilmelidir.
• Sözü edilen destek mekanizmaları, alanda faaliyet gösteren kurumların yanında, işleri sekteye uğrayan, sözleşmeleri iptal edilen bağımsız kültür çalışanları, sanatçılar ve tasarımcılara yönelik teşvik paketleri veya tek seferlik kamu desteklerini de kapsamalı, bunların başvuru ve kabul süreçleri mümkün olduğunca kolaylaştırılmalıdır.
• Merkezi ve yerel yönetimler, kültür-sanat alanına ve yaratıcı endüstrilere yönelik tedbirleri, alanda faal olan özel sektör destekli veya bağımsız kültür kurumları, vakıflar, dernekler, sendikalar, kooperatifler, meslek birlikleri, bağımsız inisiyatifler ve sanatçılar ile tasarımcıların öncelikleri doğrultusunda almalıdır. Bu süreçte Oyuncular Sendikası, Tiyatro Kooperatifi ve Yayıncılar Birliği gibi bağımsız oluşumlar ve meslek birliklerinin hazırladığı öneriler öncelikli ihtiyaçları belirlemede etkili olacaktır.
• Kamu ve özel sektör eliyle, bu döneme özel, kültür-sanat alanına yönelik acil durum fonları oluşturulmalıdır.(AÖ)