Fotoğraf: Anadolu Ajansı
Türkiye, Rusya, İran ve Suriye Dışişleri Bakanlarının Suriye'deki çatışmanın çözümüne yönelik toplantısı Rusya'nın başkenti Moskova'da gerçekleştirildi.
Başkent Moskova'da Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın ev sahipliğinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve Suriye Dışişleri Bakanı Faysal el-Mikdad bir araya geldi.
Ortak açkılama
Suriye resmi devlet ajansı SANA'nın haberine göre, dörtlü dışişleri bakanları toplantısından çıkan basın açıklaması, Suriye'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ve her türlü terörizmle mücadelesini vurguladı.
Açıklamada, ülkenin yeniden inşası ve Suriyeli mültecilerin anavatanlarına dönüşleri için Suriye'ye yapılan uluslararası yardımın artırılması gereğine değinildi.
Dört dışişleri bakan yardımcısı, dört ülkenin savunma bakanlıkları ile koordineli olarak Suriye ile Türkiye arasındaki ilişkilerin geliştirilmesine yönelik bir yol haritası hazırlamakla görevlendirildi.
Açıklamada ayrıca , BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı Kararı ile ilgili yapıcı ve özlü görüşmelere ve Astana formatındaki resmi açıklamalara işaret edildi.
Basın açıklamasında, görüş alışverişinde yaşanan olumlu ve yapıcı atmosfere, üst düzey temasların ve teknik müzakerelerin önümüzdeki dönemde dörtlü formatta sürdürülmesi konusunda mutabakata varıldığına da dikat çekildi.
Çavuşoğlu: "Terörle mücadele"
AA'nın haberine göre, toplantının ardından Twitter'dan bir açıklama yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, görüşmelerde, terörle mücadelede işbirliği, geri dönüşlerin altyapısının işbirliği içinde sağlanması, siyasi sürecin ilerletilmesi ve Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini vurguladıklarını söyledi.
Lavrov: "Yol haritası taslağı hedefi"
Toplantının açılış konuşmasını yapan Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye ve Suriye hükümetlerinin ilişkilerinin normalleşmesi için bir yol haritası taslağı oluşturulması gerektiğini belirtti. Suriyeli mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin kalıcı ikamet yerlerine güvenli ve gönüllü dönüşlerini kolaylaştırmanın temel ilke olduğunu belirtti.
AA'nın haberine göre Lavrov, oldukça uzun bir süredir gerçekleştirilen hazırlıklarla bugünkü toplantıya doğru tutarlı bir şekilde gelindiğini, savunma ve istihbarat yetkilileri düzeyindeki ilk toplantının ardından savunma bakanları ve dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde 4'lü toplantıya Moskova'nın ev sahipliği yaptığını anımsattı.
TIKLAYIN-Akar ve Fidan Moskova'da, Suriye ve Rusya bakanlarıyla "üçlü toplantı"da
TIKLAYIN-Moskova'da dörtlü Suriye toplantısı yapıldı
Lavrov, "[...] Bugünkü toplantımızın en iyi sonucu, uzmanlara bir sonraki bakanlar toplantısı için Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşmesi için bir yol haritası taslağı hazırlamaları talimatını verme anlaşması olabilir. Bu daha sonra devlet başkanlarımıza sunulacaktır." dedi.
Hazırlanacak bu yol haritasında dörtlü formattaki tüm katılımcıların desteklediği bir dizi ilkelerin belirleneceğini söyleyen Lavrov, bu ilkelerin toplantıya katılan tüm ülkelerin egemenliğine, toprak bütünlüğüne, bağımsızlığına ve birliğine BM Şartı'nın amaç ve ilkelerine olan değişmez bağlılığı olduğunu vurguladı.
"Yabancı askeri birlikler Suriye'yi terk etmeli"
Türkiye ile Suriye rejimi arasındaki iyi komşuluk ilişkilerinin eşit ve karşılıklı yarar temelinde hızla yeniden kurulmasını istediklerini bildiren Lavrov, "Terörün tüm tezahürlerine, terör örgütlerine ve hepimizin bildiği gibi dışarıdan beslenen ayrılıkçı eğilimlere karşı ortak mücadele amacıyla tavizsiz mücadele amacıyla yakın işbirliği yürütmeye kararlıyız. Bölgenin işlerine, özellikle askeri güç kullanımıyla, kaba dış müdahalenin kabul edilemezliğinden hareket ediyoruz. Bu durumda, yabancı askeri birliklerin Suriye topraklarına konuşlandırılmasından bahsediyoruz." dedi.
"ABD Fırat'ın doğusunda
yasa dışı silahlı oluşumları destekliyor"
AA'nın haberine göre Lavrov konuşmasında şunları söyledi: "Edindiğimiz bilgilere göre Amerikalılar, yerel Arap aşiretlerinin, DEAŞ militanlarının ve diğer terör örgütlerinin temsilcilerinin katılımıyla Suriye Rakka çevresinde sözde 'Suriye Özgür Ordusu'nu oluşturmaya başladı. Amaç açık: Bu militanları ülkedeki durumu istikrarsızlaştırmak için Suriye'nin yetkililerine karşı kullanmak."
Sergey Lavrov, bu konunun yakın zamanda Rus ordusunda müzakere edildiğini ve bu yönde ortak bir eylem planı üzerinde anlaşmaya varıldığını kaydederek planlanan tüm adımların başarıyla uygulanacağını umduğunu ifade etti.
Göçmenlerin gönüllü ve güvenli dönüşü
Lavrov bugünkü toplantıya katılan tüm ülkeler için Suriyeli mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin kalıcı ikamet yerlerine güvenli ve gönüllü dönüşlerini kolaylaştırmanın temel ilke olduğunu belirtti. Bu ilkelerin yol haritasında düzeltilebilecek bir veya daha fazla çalışma alanı açacağını söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanı yol haritasının Şam hükümetinin ülke genelinde kontrolü yeniden sağlama ve Türkiye ile ortak 950 kilometrelik sınırın güvenliğini sağlamasını da içermesi gerektiğini dile getirdi. Lavrov, sınır ötesi saldırı, teröristlerin sınırlardan sızması, komşu bir devlete bireyler ve gruplar tarafından zarar vermeyi amaçlayan faaliyetlerin olasılığının ortadan kaldırılması gerektiğinin altını çizdi.
14 Mayıs seçimleri
Rusya Dışişleri Bakanı Türkiye'de bu hafta sonu gerçekleşecek seçimlerin "dürüst, şeffaf olacağından ve hiçbir dış müdahale olmaksızın Türk milletinin iradesini ifade etmesine imkan sağlayacağından emin [olduğunu]" dile getirdi. "Yüzüncü yılını kutlayan Türkiye Cumhuriyeti ile ikili işbirliğimizi daha da genişletmeye ve güçlendirmeye kararlıyız. Bu konuda Moskova ve Ankara'nın zaten çok zor zamanlarda birbirlerine sağladığı eşi benzeri görülmemiş karşılıklı desteği anmadan geçemeyeceğim." dedi.
Faysal el-Mikdad: "Türk Kuvvetleri geri çekilmeli"
Suriye ile Türkiye arasında derin bağlar, uzun sınırlar, ortak hedefler ve çıkarlar olduğunu belirten Suriye Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanı Faysal Mikdad, "[...] bizim için asıl amacın Suriye topraklarındaki her ne şekilde olursa olsun yasadışı askeri varlığı sona erdirmek olduğu herkes tarafından anlaşılmıştır. Buna tabii ki Türk kuvvetleri de dahildir ve bu konuda ilerleme kaydedilmeden yerimizde sayacağız ve gerçek bir sonuca ulaşamayacağız. Her durumda geri çekilme konusunda çalışmaya, talepte bulunmaya ve ısrar etmeye devam edeceğiz." dedi.
Mikdad konuşmasında "Türk Dışişleri Bakanı'nın, Türk kuvvetlerinin çekilmesi durumunda oluşan boşluğu terör örgütlerinin dolduracağına ve bunun Türkiye'nin güvenliğini tehdit edeceğine dair açıklamalarını okudu[ğunu]" söyledi. Buna dayanarak, "Türkiye'den güçlerini Suriye'den çekeceğine dair açık bir ikrar istiyoruz." dedi. "Buna göre, bunu organize, koordineli ve üzerinde anlaşmaya varılmış bir şekilde uygulamak için pratik adımlar üzerinde anlaşmaya varılacaktır.''
Suriye Dışişleri Bakanı, bir anlaşmaya ulaşmak için karşılanmasını bekledikleri taleplerini şöyle sıraladı: :
▶ Suriye Arap Cumhuriyeti'nin, içişlerine karışmama dahil olmak üzere topraklarının ve halkının egemenliğine, bağımsızlığına, toprak bütünlüğüne ve birliğine ve Birleşmiş Milletler Şartı'nın amaç ve ilkelerine tam ve gerçek bağlılık ve bu ilkeye saygı duymak ve sahada uygulamak için çalışma ihtiyacı.
▶Türk kuvvetleri dahil olmak üzere tüm yasa dışı yabancı güçlerin Suriye topraklarını terk etmesi gerektiğinin kabulü ve Suriye devletinin bu topraklara hakim olması.
▶ Suriye topraklarındaki tüm terör örgütleriyle mücadele edilmesi ve çeşitli adlar altında bunların tasfiye edilmesi gereği ve tüm bu örgütler Suriye ve diğer ülkeler için tehdit oluşturmaktadır.
▶ Suriye'deki tüm ayrılıkçı projeleri ve gündemleri, biçimi ne olursa olsun reddetmek ve bununla yüzleşmek için çalışmak ve onu benimseyen kuruluşlarla mümkün olan her şekilde savaşmak.
Mikdad bu ilkelerin karşılıklı kabulünden sonra "aşağıda yazılı hususlar[ın gerçekleştirilmesinin] mümkün [olduğunu]" ifade etti:
▶ Kuzeydoğu Suriye'deki ayrılıkçı örgütlere karşı ortak eylem ve koordinasyon yollarını incelemek ve Suriye ve Türkiye için oluşturduğu tehlikeleri önlemek ve aldığı dış desteği durdurmak.
▶ Ortak sınırları kontrol etmek için çalışmak ve kaçakçılığı ve teröristlerin sınırlardan sızmasını önlemek için önlemler almak dahil her iki ülkenin güvenlik endişelerini gidermek için ortak koordinasyon sağlamak.
▶ Birleşmiş Milletler ve ilgili uzman kuruluşlarının desteği ve bu geri dönüşün gerekliliklerini karşılayacak finansmanın sağlanması dahil olmak üzere, Suriyeli mültecilerin Türkiye'den anavatanlarına güvenli ve gönüllü olarak geri gönderilmeleri için işbirliği yapmak.
▶ Suriye Arap Cumhuriyeti'ne ait olması gereken Suriye petrolünün ve gelirlerinin yasadışı olarak ele geçirilmesini ve transferini durdurmak için işbirliği yollarını incelemek.
(AEK)
