Çarşamba günü Moskova'da gerçekleşen "üçlü görüşme"de bir araya gelen Türkiye, Suriye ve Rusya Savunma Bakanlarıyla istihbarat şefleri arasındaki görüşmelerin ardından tarafların müzakerelerin Suriye'de süre giden çatışma ve krize olası etkileri konusundaki yorumları kamuoylarına yansımaya başladı.
AA, Moskova'daki görüşmelere Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın yanı sıra, birlikte Moskova'ya gittiği Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan'ın katıldığını, ikilinin Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ve iki ülkenin istihbarat başkanlarıyla Moskova'da bir araya geldiklerini duyurmuştu.
Şam: "İstediğimiz gibi..."
Başta Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) olmak üzere Türkiye'nin açıkça ya da dolaylı olarak desteklediği rejim karşıtlarıyla 11 yıldır savaşan Suriye'nin görüşmelerle ilgili yaklaşımı Suriye medyasına "olumlu" olarak yansıdı.
Rejimin yaklaşımı Suriye hükümetinin yarı resmi organlarından El-Vatan da "kaynaklar"a dayandırılan yorumla, "işler [Şam için] kabul edilebilir bir şekilde ve Şam'ın son aylarda gerçekleşen güvenlik toplantılarında ileri sürdüğü isteklere göre gitmiş olmasa bu toplantının gerçekleşmeyeceği" ifadesiyle aktarıldı.
El-Vatan'ın haberinde "Şam'dan bilgi veren kaynaklar[ın] Suriye, Türkiye ve Rusya savunma bakanlarının üçlü toplantısına üç ülkedeki istihbarat servislerinin başkanlarının da katıldığını, toplantının atmosferi veya tartışılan dosyalar hakkında ek ayrıntı verilmediği" belirtildi.
Suriye Savunma Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, "Savunma Bakanı ve Genel İstihbarat Dairesi Başkanı Tümgeneral'in mevkidaşları Türkiye Savunma Bakanı ve Türkiye İstihbarat Servisi Başkanı ile Rusya'nın başkenti Moskova'da, Rus tarafının katılımıyla bir toplantı yap[ptığını] duyurdu. Bakanlık "İki taraf[ın] birçok dosyayı görüştü[ğünü] ve görüşme[nin] olumlu geçti[ğini]" açıkladı.
Moskova: "Taraflar memnun..."
Toplantıya ev sahipliği yapan Rusya Savunma Bakanlığı dünkü görüşmelerin ardından "tarafların diyaloğunun yapıcı nitelikte gerçekleştiğini, Suriye ve bölgeyi istikrara kavuşturmak için bu formata bağlı kalma gereğinde memnuniyetle birleştiklerini" açıklamıştı.
Akar: "Ülkemizdeki Suriyeli
kardeşlerimiz aleyhine bir
şey yapmıyoruz"
Türkiye'ye dönmeden önce Moskova'da görüşmeyle ilgili bilgi veren Akar, AA'nın haberine göre, "Toplantıda Suriye ve bölgedeki durumun bir an önce olumlu yönde gelişmesi, sulhun, sükunun, istikrarın sağlanması için neler yapılabileceğini görüştük[lerini]" aktarmış ve "tek amaç[larının] terörle mücadele olduğunu, başka bir ama[çlarının] bulunmadığını vurguladık[larını] söylemişti.
Akar, "Suriye için de tehdit oluştur[duğunu]" ileri sürdükleri "PKK/YPG, DEAŞ gibi terör örgütü üyelerini etkisiz hale getirmeyi amaçladı[klarını]" ifade ettiklerini aktarmış ve "Suriye sorununun BMGK 2254 sayılı kararı çerçevesinde tüm unsurları kapsayıcı ve bütüncül şekilde çözülmesi gerektiğini" vurguladıklarını açıklamıştı.
Akar'ın Perşembe günü de Genelkurmay Başkanlığı karargahında Orgeneral Yaşar Güler ile birlikte personelin yeni yılını kutladıktan sonra AA muhabirinin sorularını yanıtlarken görüşmelerde ne olmadığına ilişkin de bilgi verdi: "Bizim Türkiye'de ve Suriye'de yaşayan Suriyeli kardeşlerimizin aleyhine bir şey yapmamız hiçbir şekilde söz konusu değildir." dedi.
Akar "[Suriyeli kardeşlerini] zora sokacak bir davranış içinde hiçbir zaman bulunmadık[larını]" vurguladı. "Bunu herkes bu şekilde bilmeli ve ona göre davranmalıdır." dedi.
Bir yıldır Türkiye ve Suriye arasında görüşme haberlerinin yayılması "Suriye Muhalefeti" arasında rahatsızlık yaratmış ve rejim karşıtlarının kontrolü altındaki İdlib ve Azez kentlerinde Türkiye karşıtı gösteriler yapılmıştı.
TIKLAYIN-MUHALİFLER UZLAŞMA İSTEMİYOR: "Suriye muhalefeti" Şam-Ankara yakınlaşmasına "muhalif"
TIKLAYIN-Suriye'de ÖSO bayraklı Türkiye protestosu
Arka plan
Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Üçlü Zirvesi için 13 Aralık'ta gittiği Türkmenistan dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamalarda "Suriye, Türkiye ve Rusya arasında ortak bir operasyon veya ortak bir çalışma mekanizmasının söz konusu olup olmadığına" ilişkin soruya "Biz, şu an itibariyle Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz" diyerek, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bunu teklif ettiğini, Putin'in de bu teklife "olumlu baktığını" söylemişti.
Erdoğan, "Biz, şu an itibariyle Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz. Bunun için de önce istihbarat örgütlerimiz bir araya gelsin, ardından savunma bakanlarımız bir araya gelsin, daha sonra dışişleri bakanlarımız bir araya gelsin. Onların yaptığı görüşmelerden sonra da biz liderler olarak bir araya gelelim. Bunu da Sayın Putin'e teklif ettim. O da buna olumlu baktı." demişti.
Erdoğan "Bizim de Soçi Mutabakatı olsun, Astana olsun buralarda verilmiş kararımız var. Nedir bu karar? Sınırımızdan 30 kilometre güneyde biz rahatsız edildiğimiz zaman bu bizim güvenlik koridorumuzdur. Bu güvenlik koridorunda biz her türlü adımı atarız" diyerek görüşmelerden bekledikleri sonucu özetlemişti.
Görüşmelerle ilgili hazırlıkların sürdüğü dönemde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 11 Ağustos'ta 13. Büyükelçiler Konferansı'nda "Bağlantısızlar Toplantısı'nda, Belgrad'da Suriye Dışişleri Bakanına "Bu ülkenin tek çıkar yolunun siyasi uzlaşı olduğunu söyledi[ğini]" aktarmış ve Suriyeli bakana "Teröristlerin temizlenmesi[nin] lazım" olduğunu belirttiğini açıklamış ve "Muhalif Suriyelilerle rejim arasında barış"a destek olabileceklerini söylediğini dile getirmişti.
Çavuşoğlu'nun açıklamasının ardından Twitter'da protesto videoları dolaşmaya başlamış ve Türk bayraklarının yakıldığı gösteriler düzenlenmişti.
Moskova'da görüşmelerin başlayacağına ilşkin haberlerle birlikte Aralık ortalarında Suriye'nin kuzeybatısında ve Halep'in kuzeyinde, Türkiye'nin desteklediği ve "eğitip-donattığı" Suriye Milli Ordusu (SMO) kontrolündeki bölgelerde "muhalifler" Türkiye ve Suriye arasında olası yakınlaşmaya karşı protesto gösterileri düzenleme çağrısında bulunmuşlar, Azez kent merkezindeki Gelecek Meydanı'nda "Esad'la barışmak yerine hesap soralım" sloganıyla bir gösteri düzenlenmesi için çağrı yapmışlardı.
Mlli savunma Bakanı Akar'ın görüşmelerde "Suriyeli kardeşler aleyhine bir şey yapılmadığı" yönündeki teminatının bu kuşkuları gidermeye yönelik olduğu ifade ediliyor.
(AEK)
