Görseller: Google.
Dünyanın en yoğun nüfuslu yerlerinden biri olan Gazze'nin Google Haritalar'da bulanık görünmesi saldırıları belgelemek için Google'a başvuran gazeteciler ve araştırmacılar için sorun teşkil ediyor.
BBC Reality Check'e göre hem İsrail hem de Filistin bölgelerinin çoğu, uydu şirketlerinden daha yüksek kaliteli görüntüler elde edilebilmesine rağmen, Google Earth'te düşük çözünürlüklü uydu görüntüleri olarak görünüyor.
Gazze'de çoğu google görüntüsünde görülen arabaları görmek neredeyse imkansız.
Yıkıntıları belgelemek için önemli
Çatışmanın raporlanmasında hayati bir unsur haline geldi, ancak ayrıntılı görüntülerin mevcudiyetinin güvenliği tehlikeye atabileceği endişeleri de var.
Son Orta Doğu çatışmasında, araştırmacılar, uyduları kullanarak Gazze ve İsrail'deki füze ateşinin yerlerini ve hedeflenen binaları doğrulamaya çalışıyorlar.
Açık kaynak araştırmacısı Samir, "İsrail ve Filistin topraklarından yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri elde etmememiz bizi geri götürüyor" diyor.
Bununla birlikte, en yaygın kullanılan görüntü platformu olan Google Earth'te, Gazze'ye yönelik en son görüntüler düşük çözünürlüklü ve bu nedenle bulanık.
"Son görüntü çöp gibi"
Gazeteci Aric Toler, "En son Google Earth görüntüsü 2016 yılına ait ve çöp gibi görünüyor. Suriye'nin rastgele bir kırsal bölgesini yakınlaştırdım ve o zamandan beri çok yüksek çözünürlükte 20'den fazla görüntü çekildi," şeklinde bir tweet attı.
Google, amacının "yoğun nüfuslu yerleri düzenli olarak yenilemek" olduğunu söylüyor, ancak bu Gazze için geçerli değil.
Yüksek çözünürlüklü görüntü var mı?
Geçen yıla kadar Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hükümeti, Amerikan şirketlerinin ticari olarak sağlamasına izin verilen uydu görüntülerinin kalitesini kısıtladı.
Kyl-Bingaman Değişikliği (KBA) 1997 yılında İsrail'in güvenlik kaygılarını gidermek için tanıtıldı.
Karar sadece İsrail'e atıfta bulunsa da, Filistin topraklarının görüntülerine de kısıtlama uygulandı.
KBA, görüntü kalitesini sınırlandırdı, böylece bir araba büyüklüğündeki bir nesne, oldukça bulanık bir görüntü olarak hemen hemen görülebiliyordu, ancak daha küçük herhangi bir şeyin tanımlanması çok zor olacaktı.
"İsrail bulanık görüntü tercih ediyor"
Reuters'in haberine göre, geçen yıl İsrail Savunma Bakanlığı uzay programları başkanı Amnon Harari, "Biz [İsrail] her zaman mümkün olan en düşük çözünürlükte fotoğraflanmayı tercih ederdik" diyor ve ekliyor:
"Kesin olarak değil, her zaman bulanık görülmesi tercih edilir."
Askeri üsler gibi sitelerin bulanık olması alışılmadık bir durum değil - ancak IDF (İsrail Ordusu), böylesine geniş bir alanın böyle bir kısıtlamaya tabi olduğu tek durum.
Bununla birlikte, Fransalı şirketiAirbus gibi ABD dışındaki sağlayıcılar bu görüntüleri daha yüksek bir çözünürlükte sunabildiklerinde, ABD kısıtlamalarını sona erdirmek için artan bir baskı altına girdi.
Temmuz 2020'de KBA kaldırıldı ve şimdi ABD hükümeti, Amerikan şirketlerinin bölgenin çok daha yüksek kaliteli görüntülerini sağlamasına izin veriyor (böylece bir kişinin büyüklüğündeki nesneler kolayca seçilebiliyor.)
Oxford Üniversitesi'nde bir arkeolog olan ve değişikliğin değiştirilmesi için başarılı bir şekilde kampanya yürüten akademisyenlerden biri olan Michael Fradley, "İlk motivasyon bilimseldi," derken şöyle devam ediyor:
"İşgal Altındaki Filistin Toprakları üzerinde, bölgenin diğer bölgelerinde kullandığımızla karşılaştırılabilecek yüksek çözünürlüğe erişmemiz gerekiyordu."
Öyleyse Gazze neden hala bulanık?
BBC, Google ve Apple ile konuştu (harita uygulamaları aynı zamanda uydu görüntülerini de gösteriyor).
Apple, haritalarını yakında daha yüksek bir çözünürlüğe güncellemek için çalıştığını söyledi.
Google, görüntülerinin bir dizi sağlayıcıdan geldiğini ve "daha yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edildikçe uydu görüntülerini yenileme fırsatlarını" değerlendirdiğini söyledi. Ancak "şu anda bu görüntüleri paylaşma planları olmadığını" da ekledi.
Bellingcat'in açık kaynak araştırmacısı Nick Waters, "Güncel olayların önemi düşünüldüğünde, bu alandaki ticari görüntülerin kasıtlı olarak bozulmaya devam etmesi için hiçbir neden göremiyorum," dedi.
Görüntüler kimin tarafından çekiliyor?
Google Earth ve Apple Maps gibi halka açık harita platformları, görüntü sağlamak için uyduları olan şirketlere bel bağlıyor.
Bunlardan önde gelen ikisi olan Maxar ve Planet Labs, şimdi İsrail ve Gazze'nin yüksek çözünürlüklü görüntülerini kullanıma sunuyor.
Bu çok daha yüksek kaliteli resimler, yarım metre veya daha az ayrıntıyı ortaya çıkarabiliyor.
Maxar yaptığı açıklamada, "ABD yönetmeliklerinde yapılan son değişikliklerin bir sonucu olarak, İsrail ve Gazze'nin görüntüleri 40 cm çözünürlükte sağlanmaktadır" dedi.
Planet Labs, BBC'ye 50 cm çözünürlükte görüntü sağladığını doğruladı.
Bununla birlikte, açık kaynaklı araştırmacılar, kullanımı ücretsiz olan haritalama yazılımına büyük ölçüde güveniyorlar ancak bu yüksek çözünürlüklü görüntülere çoğu zaman doğrudan erişemiyorlar.
Uydu görüntüleri neleri gösterebilir?
Uydu görüntüleri, ormansızlaşmayı ve orman yangınlarını takip etmenin yanı sıra dünyadaki insan hakları ihlallerini araştırmak da dahil olmak üzere birçok amaç için kullanılmaktadır.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'ndeki araştırmacılar, Rohingya köylerinin Myanmar'daki ordu tarafından yok edildiğini göstermek için 2017'de uydu sağlayıcıları Planet Labs ile bir araya geldi.
Görüntüler, bölgedeki 200'den fazla köye zararın boyutunu önceden ve sonradan 40 cm çözünürlüklü uydu görüntülerini karşılaştırarak haritalamalarını sağladı.
Kanıtlar, Myanmar'dan komşu Bangladeş'e kaçan Rohingya'nın evlerinin ordu tarafından hedef alındığı yönündeki iddialarını doğruluyor gibi görünüyordu.
Uydu görüntüleri, Uygurlar için orada kurulan "yeniden eğitim" merkezleri ağı da dahil olmak üzere, Çin'in Sincan bölgesinde olup bitenleri takip etmede hayati önem taşıyor.
Bilgiler, bu tesislerin nerede inşa edildiğini göstermeye yardımcı oldu ve yüksek çözünürlüklü görüntüler de boyutları ve belirli özellikleri hakkında bir fikir verdi.
(PT)
