Avrupa Parlamentosu’nun insan hakları ve ifade özgürlüğü için mücadele edenleri onurlandırdığı Sakharov Ödülü Strasbourg’da düzenlenen törenle Uygur ekonomist ve insan hakları aktivisti İlham Tohti’ye gıyabında verildi.
İlham Tohti, hakkında 2014’te “bölücülük” suçlamasıyla verilen ömür boyu hapis cezası nedeniyle Çin’de hapishanede tutuluyor.
Tohti’nin 50 bin Euro değerindeki ödülünü kızı Cevher Tohti aldı.
Babası adına ödülü alan Cevher Tohti, Avrupa Birliği’nin (AB) baskı altındaki Müslüman Uygur azınlığın hakları için Pekin’e baskıyı arttırmasını umut ettiğini söyledi.
Ödül töreninde Avrupa Parlamentosu’ndaki vekillere de seslenen İlham, “Uygur halkının size ihtiyacı var” dedi.
“Babam hayatta mı bilmiyorum”
Cevher Tohti, babası İlham Tohti ile en son 2017 yılında görüşebildiklerini, bu nedenle hayatta olup olmadığını bile bilmediklerini ifade etti.
ABD’de yaşayan Cevher Tohti, babasının Avrupa Parlamentosu İnsan Hakları Ödülü Sakharov’a layık görüldüğünden haberdar bile olmadığını tahmin ettiğini dile getirdi.
Ekimde açıklanmıştı
Ekonomist İlham Tohti’nin bu yılın Sakharov Ödülü’ne layık görüldüğü Avrupa Parlamentosu Başkanı David Sassoli tarafından 25 Ekim’de açıklanmıştı.
Sassoli, Tohti'nin hayatını Uygur azınlığın haklarını savunmaya adadığından söz ederek "Bu ödül ile Çin hükümetine, Tohti'yi serbest bırakması ve Çin'deki azınlıkların haklarına saygı göstermesi yönünde güçlü bir çağrıda bulunuyoruz" demişti.
İlham Tohti hakkındaÇin'de yaşayan Uygur azınlığın bir mensubu ve Çin politikalarını eleştiren bir akademisyen yazar. 2014 yılında ömür boyu hapse mahkum edildi ve o zamandan bu yana hala hapiste. Hakkındaki suçlamalar; bölücülük, yalan haber yaymak ve Komünist Parti'yi eleştirmek. Çin Tohti'yi "terör örgütü" olarak nitelediği Doğu Türkistan İslami Hareketi ile bağlantılı olmakla suçluyor. Çin'in Uygur Özerk Bölgesi olan Sincan'ın Artuş şehrinde, 1969 yılında dünyaya geldi. 2006'da 'Uygur Online' adında bir internet sitesi kuran Tohti burada Çin ve Uygur ilişkilerindeki sosyal meseleleri irdeleyen makaleler kaleme aldı. 2008'de Çinli yetkililer tarafından diasporadaki fanatik Uygurlar ile Çin içindeki Uygurlar arasında bağ oluşturmakla suçlandı ve internet sitesi kapatıldı. 2009'da Özgür Asya Radyosu'na verdiği röportaj sonrası gözaltına alındı ve bölücülükle suçlanarak sorgulandı. Eylül 2014'te ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Tohti için artık Çin'de 'Uygurların Mandelası' deniyor. Çin ise bu benzetmenin doğru olmadığını, Mandela'nın birleşim ve kucaklaşmadan yana olduğunu Tohti'nin ise nefreti ve çatışmayı yaymak istediğini ileri sürüyor. |
Sakharov Ödülü1975 Nobel Barış Ödülü sahibi Andrey Sakharov'un adını taşıyan ödül 1988'den bu yana insan haklarını savunan kişilere veriliyor. Sakharov Ödülü ilk olarak 1988 yılında Nelson Mandela'ya verilmişti. 1995 yılında Leyla Zana'ya verilen ödülü bugüne kadar alanlar arasında Alexander Dubcek, Aung San Suu Kyi, Teslime Nesrin, Wei Jingsheng, İbrahim Rugova, BM adına Kofi Annan, Hu Jia gibi isim ve kuruluşlar da bulunuyor. 2011'de Arap ayaklanmaları aktivistlerinin layık görüldüğü ödülü, 2012'de İranlı yönetmen, senarist ve yapımcı Cafer Penahi ile İranlı insan hakları savunucusu Nesrin Sotudeh aldı. Pakistanlı çocuk hakları savunucusu Malala Yusufzay da ödülü kazananlar arasında. Yusufzay ödülün 2013'teki sahibi olmuştu. 2014'te de tecavüz mağdurlarının tedavisinde uzmanlaşmış jinekolog Denis Mukwege'ye verilmişti. Ödüle 2015'te Suudi Arabistanlı blog yazarı Raif Bedevi, 2016'da Ezidi kadın aktivistler Nadia Murad ve Lamiya Aji Bashar layık görüldü. Ödül, 2017'de Venezuela'daki muhalif harekete, 2018'de ise Rusya'da cezaevinde bulunan Ukraynalı yönetmen Oleg Sentsov'a verildi. |
(EKN)
* Bu haberde Euronews ve DW'den yararlandık
