Türk Tabipler Birliği (TTB) ve Sağlık ve Soysal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Van depremine ilişkin ikinci gün değerlendirme raporunu açıkladı. Erciş'te bulunan bir devlet hastanesi, bir toplum sağlığı merkezi ve 13 aile sağlığı merkezi içinde sadece toplum sağlığı merkezinin binasında sağlık hizmeti verilebildiğinin söylendiği raporda, bölgedeki bazı belediyelerin de sağlık hizmeti vermeye çalıştığı kaydedildi.
Sağlık personelinin çalışma koşulları
Dün akşam saatlerinde açıklanan raporda Erciş'teki sağlık merkezlerinin durumu hakkında şu sorunlara dikkat çekildi:
* Toplum sağlığı merkezindeki sağlık personeli hem hizmet vermeye çalışıyor hem de depremden etkilenen kendi aileleri ile ilgilenmek zorunda kalıyor.
* Bölgedeki sağlık çalışanları da depremin travmatik etkisine maruz kalmış durumda. Akut stres bozukluğu, yas reaksiyonu (çalışma arkadaşlarının göçükte olması, bir kısmının yaşamını yitirmiş olması) gelişme potansiyeli dikkate alınmalı.
* Sağlık personelinin bu koşullarda çalışmasının kendi ruh sağlıkları açısından ve hizmet verdikleri topluluk açısından oldukça sakıncalı sonuçlara yol açabileceği göz önünde bulundurulmalı.
* Sağlık çalışanlarının barınma (çadıra erişememe, ısınma) beslenme, dinlenme, uzun süreli çalışma, malzeme eksikliği bazı dallarda iş yükünün yoğunluğu gibi sorunları var.
* Sağlık hizmetlerinin koordinasyonuna ilişkin sorunlar çalışma ortamında gerginliğe yol açıyor.
* Öte yandan sayıca çok olmasına rağmen etkin biçimde kullanılamayan personel ve ambulans ile yeniden işlerlik kazandırılamayan birinci basamak sağlık hizmetlerinden kaynaklanan sorunlar yaşanıyor.
* Sağlık hizmeti verilen kurumların su sorunu var. Buralarda susuzluk nedeniyle ciddi enfeksiyon riski bulunuyor. Tuvaletler kullanılamayacak durumda.
Su sorunu hemen çözülmeli
Raporda dile getirilen öneriler ise şöyle:
* Öncelikle bölgede yerleşik olarak görev yapan sağlık çalışanlarının geçici süre ile dinlenmeye alınması, ailelerinin barınma ve beslenme ihtiyaçlarının giderilmesi gerekmektedir.
* Sağlık hizmetlerinde büyük gerginlik yarattığı gözlemlenen koordinasyon bozukluğuna yönelik çözümler üretilmeli. Gönüllü ve görevli sağlık çalışanlarının kısa süreli rotasyonlarla çalıştırılmaları uygun olacaktır.
* Hastane ve birinci basamak sağlık kurumlarında hasar tespiti yapılarak fiziki koşulları uygun olanların hızla sağlık hizmeti vermeye başlatılması gerekmektedir. Özellikle koruyucu ve çevreye yönelik hizmetlere önem verilmelidir.
* Sağlık kurumlarının su ve hijyen sorunları acilen çözülmelidir.
* Kadınlar ve gebeler için uygun muayene ve doğum birimleri faaliyete geçirilmelidir.
* Travma süreci ve sonrasında gelişebilecek psikolojik sorunları önlemeye yönelik müdahaleler, uzun vadeye yönelik hizmet için politikalar geliştirilmelidir.
Hayatını kaybeden sağlık personeli
Raporda Van depreminde yaralanan, enkaz altında kalan ve yaşamını yitiren sağlık çalışanlarının "elde edilebilen" listesi de açıklandı:
Yaşamını Yitirenler: Meltem Çelebioğlu, Hikmet Tekin, Kenan Canpolat, Abdullah Yasar, Ümit Türkmen.
Enkaz Altında Olanlar: Dr. Ramazan Sansür, Semahat Balta, Hakan Yurtkuran, Cemile (soyadı öğrenilemedi).
Raporda yaralı olarak diğer merkezlere sevk edilenlerden Burcu isimli soyadı öğrenilemeyen sağlık personelinin ayağının ampute edildiği (kesildiği), Hakan Taşkıran'ın da tedavisinin devam ettiği bilgisine de yer verildi.
Rapor Prof. Dr Mehmet Zencir (TTB Merkez Konseyi), Uzm. Dr. Halis Yerlikaya (TTB Merkez Konseyi), Uzm. Dr. Murat Yalçın (Siirt Tabip Odası), Mehmet Sıddık Akın (SES Genel Sekreteri) ve Fikret Çalagan'dan (SES Merkez Denetleme Kurulu Başkanı) oluşan heyet tarafından hazırlandı.
İlk raporda planlama ve koordinasyon vurgusu
Van'da meydana gelen depremden sonra Türk Tabipleri Birliği ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası temsilcilerinden oluşan heyet 23 Ekim'de bölgeye gitmiş ve ertesi gün ilk raporunu açıklamıştı.
Sağlık kurumlarındaki sterilizasyon olanaklarının yetersizliğine, ruh sağlığı ile ilgili sistematik bir çalışmanın olmadığına ve sağlık hizmetlerinin koordinasyonsuzluğuna dikkat çekilen 24 Ekim tarihli ilk raporda tespit edilen ihtiyaçlar şöyle dile getirilmişti:
"Genel ihtiyaçlar: Çadır, battaniye, giysi, temel gıda maddeleri, temiz içme ve kullanma suyu, çocuk maması, çocuk bezi, kadınlar için pet, evlere dağıtılacak dezenfektan madde, sıvı sabun, ısınma ve aydınlatma araçları, yağmurluk, çöp torbası.
Sağlık ihtiyaçları: Bu benzer olağan dışı durumlarda erken evrede kaos/kargaşa yaşanması beklenir ve anlaşılabilir. Ancak, gerek acil, gerekse rutin sağlık hizmetlerinin hızla gereksinime dönük olarak örgütlenmesi ve koordinasyonu gerekmektedir. Bölgede yapılan gözlemde, koordinasyona yönelik mekanizmaların güçlendirilmesine gerek olduğu anlaşılmaktadır.
Bölgede, birinci basamak hizmetleri hızla yaşama geçirilmesi ve travma sonrası ruh sağlığı hizmetlerinin planlanarak gerekli girişimlerin yapılması gerekmektedir.
Mevsimsel zorlukların da hesaba katılarak öncelikle tıbbi malzeme, barınma, beslenme, temiz suya ulaşım ve çevre sağlığı hizmetlerinin uygun koşullarda sağlanması önem taşımaktadır."
İkinci gün raporu deprem sonrası Van'da sorunların ilk günden farklı olmadığını ortaya koyuyor. (YY)
