Fotoğraf: Mukteda es-Sadr, 2018 seçimleri sonrasında/AA
Irak Ulusal Meclisi'nde Cumartesi günü gerçekleştirilen oturumda üçüncü kez başarısızlıkla sonuçlanan Cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından İran'a yakın Şii grupların krizin çözümü için getirdikleri uzlaşma önerileri, genel seçimlerin galibi Mukteda es-Sadr tarafından reddedildi.
Kendi adıyla anılan "Sadr Hareketi" lideri Mukteda es-Sadr, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Şii gruplara "Sizinle uzlaşı içerisinde olamam. Böyle bir uzlaşı ülkenin sonu demektir." yanıtını verdi.
Irak Meclisinde 75 sandalyesi bulunan Sadr Grubu, 63 sandalyeli Sünni çoğunluğun oluşturduğu Egemenlik Koalisyonu ve 31 sandalyeye sahip Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) oluşturduğu "Vatanı Kurtarma İttifakı", İran'a yakın Şii çatı oluşumu "Koordinasyon Çerçevesi" ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) oluşturduğu ittifak ile yarışıyor.
"Vatanı Kurtarma İttifakı" Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) İçişleri Bakanı KDP'li Reber Ahmet 'i, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) de görevdeki Cumhurbaşkanı Berhem Salih'i Cumhurbaşkanlığına aday gösteriyor.
7 Şubat'tan bu yana üç başarısız seçim girişimi
Birincisi 7 Şubat'ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçim oturumu, başlıca siyasi partilerin seçim ilkeleri üzerinde anlaşma sağlayamamaları nedeniyle boykot edilmişti. Irak'ta yeni düzenin kurulmasından bu yana KYB uhdesinde olan Cumhurbaşkanlığı'na KDP'nin, KYB'den daha çok vekile sahip olduğu gerekçesiyle talip olması üzerine Kürtler, Sadr'ın İran yanlılarıyla karşı karşıya gelmesi üzerine de Şiiler arasında baş gösteren ayrılıklar giderilemedi.
Cumhurbaşkanlığı için Mukteda es-Sadr liderliğindeki (Şii) Sadr hareketi, Hamis el-Hancer ve Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi liderliğindeki (Sünni) Egemenlik İttifakı'nın ve Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) kurdukları "Vatanı Kurtarma İttifakı" adlı üçlü koalisyonun karşısına "Şii Koordinasyon Çerçevesi Koalisyonu" ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ittifakı geçti ve 22 Mart 2022 Cumartesi günkü oturumda, Sadr'ın 220 milletvekiline ulaşarak 2/3 çoğunluğu yakalamasını önledi. Vatanı Kurtarma İttifakı 202 sandalyede kaldı.
Hafta sonu yapılan üçüncü oturuma katılan milletvekili sayısı 175'te kalınca Vatanı Kurtarma İttifakı'nın bir önceki oturumdaki üstünlüğü de geriledi ve önümüzdeki hafta olağanüstü bir gelişme olmadıkça son gün olan 6 Nisan'a kadar Cumhurbaşkanlığı seçiminin sonuçlanması olanaksız görünüyor.
Sadr yeni uzlaşı önerilerini geri çeviriyor
İran'a yakın "Fetih Koalisyonu" lideri Hadi Amiri, Sadr'ın başını çektiği "üçlü ittifak"la uzlaşmak için kapılarının ve gönüllerinin açık olduğunu duyurdu.
Eski başbakanlardan Nuri el-Maliki de İran'a yakınlığıyla bilinen Meclisteki Şii çatı oluşumu "Koordinasyon Çerçevesi" olarak bugün tüm siyasi partilerle görüşmek üzere bir tura başlayacaklarını belirtti.
Ancak açıklamaların ardından Sadr, Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda uzlaşı önerilerini sertçe reddetti: "Sizinle uzlaşı içerisinde olamam. Böyle bir uzlaşı ülkenin sonu demektir." dedi. Sadr, rakiplerine "sizin 'siyasi tıkanıklık' dediğiniz şey; sizinle pastayı paylaşmaktan daha iyidir." diye seslendi. Hizipçiliğe dayalı uzlaşı hükümetinden de hayır gelmez."
Sadr'ın 40 bağımsızın desteğine ihtiyacı var
Irak'ta iki büyük ittifak da Cumhurbaşkanı seçilme yeterliliği için gereken asgari 2/3 çoğunluğa sahip değil. Cumhurbaşkanlığı seçiminin sonuçlanabilmesi için Irak Ulusal Meclisi'ndeki 40 bağımsız milletvekilinin yarışan ittifaklardan birinin yanında yer alması gerekiyor.
Ancak "bağımsız" vekiller her iki grubun da Irak'ın ihtiyacı olan yapısal reformları gerçekleştirme iradesine sahip olduğuna inanmadıklarını dile getiriyorlar.
Irak'ta 10 Ekim 2021'de yapılan genel seçimlerin üzerinden 5 ayı aşkın bir süre geçmesine karşın yeni hükümet kurulamadı bunun için önce yeni Cumhurbaşkanı'nın belirlenmesi ve onun da yeni bir başbakan adayı belirleyerek hükümeti kurmakla görevlendirmesi gerekiyor. Ancak gidişata bakılırsa, Irak'ın yönetimi, uzunca bir süre daha siyasi destekleri belirsiz mevcut Cumhurbaşkanı ve Başbakan'da kalacak gibi görünüyor. (AEK)
