Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (FİJ), Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) ve Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) gibi çok sayıda uluslararası insan hakları ve basın özgürlüğü örgütünün kınadığı cinayet, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'e yönelik eleştirileriyle bilinen ve Çeçenistan'da insan hakları ihlalleri gibi pek çok duyarlı konuyu araştıran ve "Rusya'nın vicdanı" olarak da bilinen 48 yaşındaki gazeteciyi hedef aldı.
Gazetecinin ailesi ve meslektaşlarına başsağlığı dileyen bütün bu kuruluşlar, yıllar öncesinde ortadan kaldırılmak istenen bu cesur gazeteciye saldırının araştırılmasını, cinayetin tüm sorumluların tespit edilmesi ve soruşturmanın tüm aşamalarının kamuoyuyla paylaşılmasını talep ediyorlar.
Rusya'da yüzlerce kişi, insan hakları örgütlerinin çağrısı üzerine başkent Moskova'daki Puşkin Meydanı'nda bir araya geldi. Eylemde bazı kişiler, ağzını çeşitli mesajlar içeren bantla kapatarak cinayeti protesto etti.
RSF: Derin şaşkınlık yaşıyoruz
Fransa'nın Bayeux kentinde dünyada habercilikleri nedeniyle öldürülmüş gazeteciler anısına oluşturulan anıtın açılışında cinayeti haber alan RSF, cinayete "Bu trajik haberi derin şaşkınlıkla öğrendik" sözleriyle tepki gösterdi.
Anna Politkovskaya'nın Aralık 2005'te Viyana'da düzenledikleri bir basın özgürlüğü konferanslarına katıldığını hatırlatan RSF, gazetecinin o gün, "İnsanlar düşündüklerini yüksek sesle söyledikleri için hayatlarını ortaya koyuyorlar. Bana bilgi verdikleri için insanlar bazen öldürülebiliyorlar. Hayatı tehlikede olan bir tek ben değilim. Bunu kanıtlayan elimde kanıtlar da var" dediğini anımsattı.
CPJ: Rusya'da cinayetlere cezasızlık bir gelenek oldu
Politkovskaya'nın geçmişte tehdit edildiği, tutuklandığını, zehirlendiğini ve sürgüne gitmeye zorlandığını hatırlatan CPJ İcra direktörü Joel Simon da , "Çeçenistan'da süre giden savaşın arka planında yer alan insan hikayelerini ısrarlı bir biçimde kovalamaktan asla ödün vermedi. Bu hikayeleri anlatmak için herşeyini riske atarak zamanımızın en önemli basın özgürlüğü figürlerinden biri haline geldi" dedi.
Politkovskaya'nın meslektaşı Igor Korolkov'un Regnum haber sitesine verdiği bilgiye dayanan CPJ, öldürülmeden önce gazetecinin Çeçenistan'da işkence iddialarına ilişkin bir haber hazırlığında olduğunu bildirdi.
Simon, "Onun ölümü, gazetecilik, ülkesi ve doğruluğa hizmet edenler için büyük bir kayıp" dedi.
Rusya'nın gazetecilerin en çok öldürüldüğü yerler arasında yer aldığını kaydeden Simon, bu ülkede "cinayetlerin cezasız bırakılması gibi bir gelenek" oluştuğunu savundu. CPJ, gelecek ay yayımlanacak olan dergisinde Politkovskaya'yı son 25 yılda "Basın Özgürlüğünü simgeleyen" kişilerden biri olarak seçtiğini bildirdi.
UAÖ: Kızgınlık, şok ve derin öfke içindeyiz
Politkovskaya'nın öldürüldüğü gün bir açıklama yapan Londra merkezli UAÖ, "Kızgınız, şok ve derin öfke içindeyiz" şeklinde bir açıklama yaptı.
UAÖ, gazetecinin Çeçenistan ve Rusya Federasyonu'nun diğer bölgelerinde yaptığı iş nedeniyle hedef alındığını açıkladı. Örgütün Avrupa ve Orta Asya Bölümü müdürü Nicola Duckworth, "Örgütümüz, Anna Politkovskaya'nın öldürülmesiyle sarsıldı" dedi.
Cinayetle Rusya'nın cesur ve kendisini insan haklarına adayan bir aktivistini kaybettiğini söyleyen Duckworth, "O şiddet ve haksızlığa karşı sesini yükselten ve yorulmak bilmez bir şekilde adaletin tecelli etmesi için mücadele veren bir kişi idi" diye konuştu.
UAÖ, Rusya Federasyonu yetkililerinden, Kuzey Kafkaslar'da görev yapanlar dahil, Rusya'da görev yapan bütün insan hakları savunucuları ve bağımsız gazetecilerin güvenli şekilde, korkusuzca ve tacize uğramadan çalışabilmelerinin sağlanmasını talep etti.
FİJ: Cesareti ve profesyonelliği onu kahraman yaptı
Öldürülmeseydi Politkovskaya'nın gelecek yıl Moskova'da düzenleyecekleri Dünya Kongresi'nin konuşmacıları arasında yer alacağını açıklayan FİJ Genel Sekreteri Aidan White ise, "Cesareti ve profesyonelliği onu, gazetecilikte ve insan hakları camiasında bir kahramanlık örneği haline getirdi" şeklinde açıklama yaptı.
Anna Politkovskaya kim?
Politkovskaya, 1958 yılında Ukraynalı olan anne babasının Birleşmiş Milletler'de (BM) diplomat olarak görev yaptığı ABD'nin New York kentinde dünyaya geldi. Gazeteci, Moskova Devlet Üniversitesi'nde gazetecilik eğitim almıştı. Gazeteci ve insan hakları savunucusu, gazetesi "Novaia Gazeta" için Çeçenistan'daki durumu 1999'dan beri izliyordu.
Korkusuz ve insan haklarına adanmış haberciliği ona bir çok ödül de kazandırdı. UAÖ'nün İnsan Hakları Haberciliği Ödülü'nü 2001'den kazanan Politkovskaya, ordu ve polis teşkilatı içindeki şiddet, devlet içindeki yolsuzluk gibi pek çok konulara da eğiliyordu.
Eleştirileri nedeniyle Rusya ve Çeçen yetkililerinin yıldırma ve taciz girişimleriyle karşı karşıya kalan Politkovskaia, bir keresinde, Haziran 2004'te, Çeçenistan'da şu anki Başbakan Ramzan Kadirov'un Tsenteroi'deki evinde, birkaç saat süreyle alıkonulmuştu. Gazeteci o gün için, sözlü tacize uğradığını ve tehdit edildiğini söyleyecekti.
Eylül 2004'te Kuzey Osetya'nın Beslan kentindeki rehine olayını izlemek için Mozkova-Rostov-on-Don seferini yapan uçağa binen gazetecinin, uçakta içtiği çay "zehirli" çıktı. Gazeteci zehirlenme şikayetiyle hastaneye kaldırıldı.
Gorbaçev: Siyasi nitelikli bir intikam
İtalya'daki "La Repubblica" gazetesine bugün bir röportaj veren Sovyetler Birliği'nin son Cumhurbaşkanı Mikhail Gorbaçev, cinayeti "siyasi nitelikli bir intikam" olarak nitelendirdi.
"Onu susturmak istedikleri açık...Ülkemizde demokrasi ve basın özgürlüğü mücadelesi verenler için bu ağır bir darbe oldu" demekle birlikte Gorbatçev, "Gazeteci iktidarı rahatsız ediyordu. O yüzden iktidar onu ortadan kaldırıldı" türünden bir tezin basit kalacağını belirterek, "Onun düşmanları çoktu" dedi.
"Cinayet Kadirov'un işine gelmez"
Çeçenistan'daki durumu izleyen gazetecinin son zamanlarda daha ziyade "ülkede ordunun içindeki yolsuzlukları" konu olarak işlediğini hatırlatan Gorbaçev, soruşturmanın her iki yönü de kapsaması gerektiğini açıkladı.
8 Ekim'de bir açıklama yapan Rusya yanlısı Çeçenistan Başbakanı Ramzan Kadirov, cinayetle ilgisi bulunduğu yolunda dolaşan "dedikoduları" kınadı. Gorbaçev de, "Çeçenistan'a olan ilginin azaldığı bir dönemde bu tür bir cinayetin" Kadirov'un işine gelmeyeceğini ifade etti.
Panfilov: Dürüst haberci olarak ilk onun adı aklıma gelirdi
Moskova merkezli Tehlikeli Durumlarda Gazetecilik Merkezi'nin müdürü Oleg Panfilov, "Rusya'da dürüst habercilik var mı sorunu ne zaman gündeme gelse, ilk aklıma gelen isim Politkovskaya'nınki olurdu" dedi.
Ayrıca, uluslararası basın özgürlüğü örgütleri, Afganistan'da çalışan Alman "Deutsche Welle" radyosunun bir kadın ve bir erkek çalışanının, 6 Ekim gecesi, başkent Kabil'in kuzeyindeki Baghlan bölgesinde öldürülmesini de kınadılar.
Bir çadırda uyurken öldürüldükleri sırada özel eşyalarına dokunulmayan gazeteciler, tarihi Bamiyan yerleşiminde araştırma yapmak üzere yola çıkmışlardı. (EÖ)
