* Fotoğraf: Emin Sansar - Anadolu Ajansı (AA) / Irpin, Ukrayna
Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaş bugün itibariyle (16 Mart) 21. gününde. 3 milyon yurttaşın komşu ülkelere sığındığı, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre en az 579 sivilin hayatını kaybettiği ülkede gazeteciler de bir o kadar zorlu şartlar altında çalışıyor.
New York Times eski muhabiri Brent Renaud'un 13 Mart'ta hayatını kaybetmesinin ardından FOX News'tan 55 yaşındaki kameraman Pierre Zakrzewski ve 24 yaşındaki yapımcı Oleksandra Kuvshinova Ukrayna'nın başkenti Kiev'de araçlarına açılan ateş sonucu yaşamını yitirdi.
Gazetecilere saldırılar bağlamında bir açıklama yapan Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Rusyalı ve Ukraynalı yetkililerden basın mensuplarının savaşı güvenli bir şekilde ve özgürce takip etmesinin sağlanmasını, Rusya güçlerinden ise gazetecileri hedef almaktan kaçınmasını istedi.
CPJ'nin Rusya işgali altındaki Ukrayna'da savaşı takip eden gazetecilere yönelik saldırıları derlediği yazıyı sizler için Türkçeleştirdik...
***
Şubat ayının sonundan bu yana, Rusya güçleri yurtdışı basın kuruluşları için çalışan en az üç gazeteciyi yaraladı; Ukraynalı bir yayın organı için çalışan en az bir muhabir ise haberleri sebebiyle saldırıya uğradı.
New York'ta konuşan CPJ'nin Avrupa ve Orta Asya program koordinatörü Gulnoza Said, "Gazetecilerin Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini güvenli ve özgür bir şekilde takip edebilmesi hiç olmadığı kadar hayati" dedi.
Said şöyle devam etti: "Ukraynalı gazeteci Yevhenii Sakun, Kiev'deki televizyon kulesine Rusya'nın düzenlediği havan saldırısı sonucunda trajik bir şekilde hayatını kaybetti. Tekrar en kötüsü olmadan önce tüm tarafları gazetecilerin güvenliğini sağlamaya çağırıyoruz."
Sky News
Basında çıkan haberlere ve Britanya'nın Sky News haber kanalının aktardığına göre, Kiev'in Stoyanka köyüne yakın bir bölgede bulunan Sky News ekibi 28 Şubat'ta Rusya askerlerinin saldırısına uğradı.
Rusya askerleri baş muhabir Stuart Ramsay'i belinden vurdu, kameraman Richie Mockler'i de yaraladı. Söz konusu haberler Mockler'in giydiği çelik yeleğin iki yerden isabet aldığı, kameramanın şu anda iyileşmekte olduğu ve hayati tehlikesinin bulunmadığı yönünde.
Sky News ekibinden yapımcılar Martin Vowles, Dominique Van Heerden ve Andrii Lytvynenko ise saldırıdan yara almadan kurtuldu.
Saldırının ardında söz konusu kaynaklar ve Kiev polisinin paylaştığı videoya göre, saldırı başlar başlamaz gazeteciler basın mensubu olduklarını bağırarak ifade etmişlerdi; üzerlerindeki yelekler de açıkça basın mensubu olduklarını gösteriyordu.
İsviçreli serbest gazeteci Guillaume Briquet
Basına yansıyan haberlere, gazetecinin Facebook'ta paylaştığı bir fotoğrafa ve olayın ardından Fransa'nın BFM TV kanalına verdiği röportaja bakılırsa, Rusya güçleri 6 Mart tarihinde İsviçreli serbest gazeteci Guillaume Briquet'yi Ukrayna'nın güneyinde bulunan Nikolayev bölgesindeki Vodyano-Lorino köyüne yakın bir yerde vurup soydu.
Söz konusu kaynaklara göre, askerler önce Briquet'nin açıkça bir basın mensubuna ait olduğu belirtilen aracına dört el ateş etti, ardından da başına yakın bir yerden dört el daha ateş etti. Saldırı sonucu oluşan cam kırıkları sebebiyle gazeteci başından ve kolundan yara aldı.
Sonrasında konuya ilgili röportaj veren Briquet elleri havada bir şekilde aracından çıkıp gazeteci olduğunu söylediğinde Rusya askeri olduklarını söyleyen bir grup erkek tarafından "soyulduğunu, parasının çalındığını ve ölümle tehdit edildiğini" ifade etti.
Basına yansıyan haberler askerlerin gazetecinin pasaportunu, kişisel eşyalarını, kamera ekipmanlarını, bir dizüstü bilgisayarı ve 3 bin Eurodan (yaklaşık 48 bin lira) fazla parayı çaldığını belirtiyor.
Al Araby TV
Basında çıkan çok sayıda habere göre, Londra merkezli Al Araby TV kanalı için çalışan iki gazeteci, Adnan Can ve Habib Demirci, 5 Mart tarihinde Rusya'nın ağır bombardımanı sebebiyle bir grup sivil ile birlikte Kiev'in Irpin bölgesine yakın bir yerde mahsur kaldı.
8 Mart'ta yayınlanan bir habere bakılırsa, Ukrayna Gazeteciler Ulusal Birliği isimli yerel bir grup Al Araby TV gazetecilerinin elektrik, yeterli su veya yiyecek olmadan bir sığınakta dört gün kaldığını, sonrasında ise yara almadan kaçmayı başardığını duyurdu.
Slidstvo.Info
Basına yansıyan haberlere ve basın kuruluşunun CPJ'ye mesajlaşma uygulaması yoluyla gönderdiği bir açıklamaya göre, kimliği bilinmeyen bir erkek 7 Mart'ta Ukrayna'nın araştırmacı gazetecilik yapan Slidstvo.Info basın kuruluşundan muhabir Dmytro Replyanchuk'a saldırdı.
Slidstvo.Info'nun paylaştığı videoda, Replyanchuk ve konuyla ilgili haberlerde ve basın kuruluşunun açıklamasında adı açıklanmayan kameraman bir manastırda insanlarla savaş ile ilgili röportaj yaparken sopayla yürüyen bir adam gazetecilere yaklaşıp Replyanchuk'un ayağına vurmaya başlıyor, bu sırada gazetecilere bağırarak gitmelerini söylüyordu.
Video ayrıca o esnada olay yerinde bulunan ve kimliği bilinmeyen diğer erkeklerin de Replyanchuk'un kamerasını almaya çalıştığını ve ayrılırlarken gazetecilere bağırdığını gösteriyordu. Slidstvo.Info'nun açıklamasına göre, basın kuruluşu durumu polise bildirdi, fakat saldırganların kimlikleri halen tespit edilmiş değil. Replyanchuk saldırıda herhangi ciddi bi yara almadı.
CPJ Rusya'nın Savunma Bakanlığı ve Kiev'in polis yetkililerine konuyla ilgili yorumlarını almak için mail atsa da hemen bir cevap alamadı.
CPJ'nin o dönemde belgelediği üzere, daha önce de 1 Mart'ta Ukraynalı gazeteci Yevhenii Sakun Rusya güçlerinin Kiev'de bir televizyon kulesini hedef almasının ardından hayatını kaybetmiş, 26 Şubat tarihinde Danimarka'nın Ekstra Bladet gazetesinden iki gazeteci de kimliği bilinmeyen iki saldırgan tarafından vurulmuştu. (CPJ/SD)
