29 Haziran 2022 Çarşamba günü Madrid'de yapılan NATO Devlet ve Hükümet Başkanları toplantısında, İttifak'ın önümüzdeki on yıl için önceliklerini, temel görevlerini ve yaklaşımlarını belirleyen yeni bir İttifak Stratejik Konsepti onayladı.
Belge, Rusya'yı Müttefiklerin güvenliğine yönelik "en önemli ve doğrudan tehdit" olarak tanımlarken, Çin'i ve Pekin'in Müttefiklerin güvenliğine, çıkarlarına ve değerlerine yönelik oluşturduğu zorlukları ilk kez ele alıyor.
Belgede ayrıca iklim değişikliğinin "zamanımızın belirleyici bir zorluğu" olduğu özellikle belirtiliyor.
Kabaca her on yılda bir güncellenen Stratejik Konsept NATO'nun ana sözleşmeden sonraki en önemli ikinci belgesidir. İttifak'ın değerlerini yeniden teyit eder, güvenlik sorunlarının toplu bir değerlendirmesini sağlar ve İttifak'ın siyasi ve askeri faaliyetlerine yol gösterir.Bir önceki versiyon, 2010 yılındaki NATO Lizbon Zirvesi'nde kabul edilmişti.
Stratejik Konsept'in yenilenmesinin dayandırıldığı koşullar belgede Stratejik Çevre başlığı altında değerlendiriliyor
Stratejik Çevre
⬥Avrupa-Atlantik bölgesi barış içinde değil. Rusya Federasyonu, istikrarlı ve öngörülebilir bir Avrupa güvenlik düzenine katkıda bulunan normları ve ilkeleri ihlal etti. Müttefiklerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik bir saldırı olasılığını göz ardı edemeyiz. Stratejik rekabet, yaygın istikrarsızlık ve tekrarlayan şoklar, daha geniş güvenlik ortamımızı tanımlar. Karşılaştığımız tehditler küresel ve birbiriyle bağlantılı.
⬥Otoriter aktörler çıkarlarımıza, değerlerimize ve demokratik yaşam tarzımıza meydan okuyor. Çok az şeffaflık veya uluslararası normlara ve taahhütlere saygı göstererek gelişmiş konvansiyonel, nükleer ve füze yeteneklerine yatırım yapıyorlar. Stratejik rakipler direncimizi test ediyor ve uluslarımızın açıklığını, birbirine bağlılığını ve dijitalleşmesini kullanmaya çalışıyor. Demokratik süreçlerimize ve kurumlarımıza müdahale ediyor ve hem doğrudan hem de vekiller aracılığıyla hibrit taktiklerle vatandaşlarımızın güvenliğini hedef alıyorlar. Siber uzayda ve uzayda kötü niyetli faaliyetler yürütüyor, dezenformasyon kampanyalarını teşvik ediyor, göçü araçsallaştırıyor , enerji kaynaklarını manipüle ediyor ve ekonomik baskı uyguluyorlar. Bu aktörler aynı zamanda çok taraflı normları ve kurumları baltalamak ve otoriter yönetişim modellerini teşvik için kasıtlı çabaların başını çekiyorlar.
⬥Rusya Federasyonu, Müttefiklerin güvenliğine ve Avrupa-Atlantik bölgesindeki barış ve istikrara yönelik en önemli ve doğrudan tehdittir. Zorbalık, yıkım, saldırganlık ve ilhak yoluyla etki ve doğrudan kontrol alanları oluşturmaya çalışıyor. Bize ve ortaklarımıza karşı geleneksel, siber ve hibrit araçlar kullanıyor. Zorlayıcı askeri tavrı, söylemi ve siyasi hedeflerine ulaşmak için güç kullanma konusundaki kanıtlanmış istekliliği, kurallara dayalı uluslararası düzeni baltalıyor. Rusya Federasyonu, nükleer kuvvetlerini modernize ediyor ve yeni ve yıkıcı çift yetenekli dağıtım sistemlerini genişletirken, zorlayıcı nükleer sinyalizasyon kullanıyor. Doğu ve Güneyimizdeki ülkeleri istikrarsızlaştırmayı amaçlıyor. Yüksek Kuzey'de, Müttefik takviye kuvvetlerini ve Kuzey Atlantik'teki seyrüsefer özgürlüğünü bozma kabiliyeti, İttifak için stratejik bir meydan okuma oluşturuyor. Moskova'nın Baltık, Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri de dahil olmak üzere askeri birikimi ve Belarus ile askeri entegrasyonu, güvenliğimize ve çıkarlarımıza meydan okuyor.
⬥NATO çatışma peşinde değil ve Rusya Federasyonu için hiçbir tehdit oluşturmuyor. Rusya'nın tehditlerine ve düşmanca eylemlerine birleşik ve sorumlu bir şekilde yanıt vermeye devam edeceğiz. Tüm Müttefikler için caydırıcılık ve savunmayı önemli ölçüde güçlendirecek, Rus baskısına karşı direncimizi artıracak ve kötü niyetli müdahale ve saldırganlığa karşı ortaklarımızı destekleyeceğiz. Düşmanca politikaları ve eylemleri ışığında Rusya Federasyonu'nu ortağımız olarak kabul edemeyiz. Bununla birlikte, riskleri yönetmek ve azaltmak, tırmanmayı önlemek ve şeffaflığı artırmak için Moskova ile iletişim kanallarını açık tutmaya hazırız. Avrupa-Atlantik bölgesinde ve NATO ile Rusya Federasyonu arasında istikrar ve öngörülebilirlik istiyoruz. İlişkimizdeki herhangi bir değişiklik olması, Rusya Federasyonu'nun saldırgan davranışlarını durdurmasına ve uluslararası hukuka tam olarak uymasına bağlıdır.
⬥ Terörizm, tüm biçimleri ve tezahürleriyle, vatandaşlarımızın güvenliğine ve uluslararası barış ve refaha yönelik en doğrudan asimetrik tehdittir. Terör örgütleri Müttefiklere saldırmaya veya saldırılara ön ayak olmaya çabalıyorlar. Ağlarını genişlettiler, yeteneklerini geliştirdiler ve erişimlerini ve öldürücü kapasitelerini geliştirmek için yeni teknolojilere yatırım yaptılar. Ulusötesi terör ağları ve devlet destekli aktörler de dahil olmak üzere devlet dışı silahlı gruplar, saflarını genişletmek, harekete geçirmek ve dayanaklarını genişletmek için çatışma ve yönetişim zaaflarından yararlanmaya devam ediyor.
⬥Afrika ve Orta Doğu'daki çatışma, kırılganlık ve istikrarsızlık, güvenliğimizi ve ortaklarımızın güvenliğini doğrudan etkiliyor. NATO'nun güney komşusu, özellikle Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Sahel bölgeleri, birbirine bağlı güvenlikle ilgili, demografik, ekonomik ve siyasi zorluklarla karşı karşıya. Bu zorluklar, iklim değişikliğinin, kırılgan kurumların, sağlıkla ilgili acil durumların ve gıda güvensizliğinin etkisiyle ağırlaşıyor. Bu durum, terör örgütleri de dahil olmak üzere devlet dışı silahlı grupların yayılması için verimli bir zemin sağlıyor. Aynı zamanda stratejik rakiplerin istikrarsızlaştırıcı ve zorlayıcı müdahalelerine de olanak tanıyor.
⬥Yaygın istikrarsızlık, çatışmalarla bağlantılı cinsel şiddet de dahil olmak üzere sivillere yönelik şiddetin yanı sıra kültürel varlıklara ve çevresel yıkıma yol açan saldırılarla sonuçlanıyor. Zorla yerinden edilmeye, insan kaçakçılığını ve düzensiz göçü körüklemeye katkıda bulunuyor. Bu eğilimler, ciddi ulusötesi ve insani güçlükler doğuruyor. İnsan ve devlet güvenliğini baltalıyorr ve kadınlar, çocuklar ve azınlık grupları üzerinde orantısız bir etkide bulunuyorlar.
⬥Çin Halk Cumhuriyeti'nin (ÇHC) dışa vurduğu hırslar ve zorlayıcı politikalar çıkarlarımıza, güvenliğimize ve değerlerimize meydan okuyor. ÇHC, küresel ayak izini ve proje gücünü artırmak için geniş bir yelpazede siyasal, ekonomik ve askeri araçlar kullanırken, stratejisi, niyetleri ve askeri birikimi bağlamında belirsizliğini koruyor. ÇHC'nin kötü niyetli hibrit ve siber operasyonları ve çatışmacı söylemi ve dezenformasyonu Müttefikleri hedef alıyor ve İttifak güvenliğine zarar veriyor. ÇHC, kilit teknolojik ve endüstriyel sektörleri, kritik altyapıyı ve stratejik malzemeleri ve tedarik zincirlerini kontrol çabasında. Ekonomik gücünü stratejik bağımlılıklar yaratmak ve etkisini artırmak için kullanıyor. Uzay, siber uzay ve denizcilik de dahil olmak üzere, kurallı uluslararası düzeni yıkmaya çalışıyor. Çin Halk Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki derinleşen stratejik ortaklık ve kurallara dayalı uluslararası düzeni bozmaya yönelik karşılıklı güçlendirici girişimler değerlerimize ve çıkarlarımıza aykırı.
⬥İttifak'ın güvenlik çıkarlarını korumak amacıyla karşılıklı şeffaflık oluşturmak da dahil olmak üzere, ÇHC ile yapıcı ilişkilere açığız. ÇHC'nin Avrupa-Atlantik güvenliğine getirdiği sistemik sorunları ele almak ve NATO'nun Müttefiklerin savunmasını ve güvenliğini garanti etme konusundaki kalıcı kabiliyet sağlamak için Müttefikler olarak birlikte sorumlu bir şekilde çalışacağız. Ortak farkındalığımızı artıracak, direncimizi ve hazırlığımızı artıracak ve ÇHC'nin İttifak'ı bölmeye yönelik zorlayıcı taktiklerine ve çabalarına karşı koruma sağlayacağız. Ortak değerlerimiz ve seyrüsefer özgürlüğü de dahil olmak üzere kurallara dayalı uluslararası düzen için ayağa kalkacağız.
⬥Siber uzay daimi bir tartışma alanıdır. Kötü niyetli aktörler kritik altyapımızı bozmaya, devlet hizmetlerimize müdahaleye, istihbarat elde etmeye, fikri mülkiyeti çalmaya ve askeri faaliyetlerimizi engellemeye çalışıyor.
⬥Stratejik rakipler ve potansiyel düşmanlar, uzaya erişimimizi ve çalışma özgürlüğümüzü kısıtlayabilecek, uzay yeteneklerimizi bozabilecek, sivil ve askeri altyapımızı hedef alabilecek, savunmamızı ve güvenliğimize zarar verebilecek teknolojilere yatırım yapıyor.
⬥ Gelişmekte olan ve yıkıcı teknolojiler hem fırsatlar hem de riskler getiriyor. Çatışmanın karakterini değiştiriyor, daha büyük stratejik önem kazanıyor ve küresel rekabetin kilit arenaları haline geliyorlar. Teknolojik öncelik, savaş alanındaki başarıyı giderek daha fazla etkiliyor.
⬥Silahların kontrolü, silahsızlanma ve nükleer silahların yayılmasını önleme mimarisinin aşınması, stratejik istikrarı olumsuz etkiledi. Rusya Federasyonu'nun silah kontrol yükümlülüklerini ve taahhütlerine yönelik ihlalleri ve seçici uygulaması, daha geniş güvenlik ortamının bozulmasına katkıda bulundu. Düşman devlet ve devlet dışı aktörlerce NATO'ya karşı Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer malzemelerin veya silahların potansiyel kullanımı güvenliğimiz için bir tehdit olmaya devam ediyor. İran ve Kuzey Kore nükleer ve füze programlarını geliştirmeye devam ediyor. Suriye, Kuzey Kore ve Rusya Federasyonu, devlet dışı aktörlerle birlikte kimyasal silah kullanımına başvurdu. ÇHC nükleer cephaneliğini hızla genişletiyor ve şeffaflığı artırmadan veya silah kontrolü veya risk azaltma konusuyla iyi niyetle ilgilenmeksizin giderek daha karmaşık dağıtım sistemleri geliştiriyor.
⬥ İklim değişikliği, Müttefik güvenliği üzerinde derin bir etkisi olan, zamanımızın belirleyici bir sorunudur. Bu bir kriz ve tehdit çarpanıdır. Çatışmayı, kırılganlığı ve jeopolitik rekabeti şiddetlendirebilir. Artan sıcaklıklar, yükselen deniz seviyelerine, orman yangınlarına ve daha sık ve aşırı hava olaylarına neden olarak toplumlarımızı karıştırıyor, güvenliğimizi baltalıyor ve yurttaşlarımızın yaşam ve geçim kaynaklarını tehdit ediyor. İklim değişikliği, silahlı kuvvetlerimizin çalışma tarzını da etkiliyor. Altyapımız, varlıklarımız ve temellerimiz iklim değişikliğinin etkilerine karşı savunmasızdır. Güçlerimizin daha aşırı iklim koşullarında faaliyet göstermesi gerekiyor ve ordularımız arama kurtarma çabalarına katkıda bulunmaya daha sık çağrılıyor.
(AEK)
