Rusya'dan tahıl koridoru boyunca gemi hareketini durdurma kararı

* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)

Rusya, Türkiye, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) ile imzaladığı "tahıl koridoru" anlaşmasını askıya almasının ardından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) toplantısı talep etti.

BMGK, Rusya'nın talebi üzerine dün (31 Ekim) bir araya geldi.

BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Martin Griffiths, BMGK toplantısında yaptığı yazılı açıklamada, Rusya'nın Karadeniz tahıl anlaşmasını askıya almasının "endişe verici" olduğunu söyledi.

Tedarik hattının açık kalması çağrısında bulunan Griffiths, "Girişim ve uygulanmasıyla ilgili tüm endişeleri tüm taraflarla müzakereye hazırız" dedi.

Martin Griffiths, nakliye endüstrisi için para harcandığını ve milyonlarca insan zorluklar yaşarken gıda dağıtımının ertelendiğini kaydetti.

Rusya, gemilerin hareketini durdurdu

Öte yandan, Rusya Savunma Bakanlığı dün bir açıklama yayınlayarak tahıl anlaşmasının askıya alınması çerçevesinde güvenlik nedeniyle tahıl koridoru boyunca gemilerin hareketini durdurma kararı aldıklarını duyurdu.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, Rusya'nın Kırım'daki Sivastopol kentinde bulunan savaş ve sivil gemilerine yönelik saldırılar düzenlenmesi nedeniyle tahıl koridorunda gemilerin geçişlerinin de askıya alındığı belirtildi.

Açıklamada, "Ukrayna'nın 29 Ekim'de Sivastopol kentinde savaş gemilerine ve sivil gemilere yönelik düzenlediği terör eylemiyle ilgili durum netleşene kadar, Karadeniz Girişimi tarafından belirlenen güvenlik koridoru boyunca hareket (gemilerin) askıya alındı" denildi.

Tahıl sevkiyatı için belirlenen koridordan şimdilik gemilerin hareket etmesinin "kabul edilemez" olduğu kaydedilen açıklamada, "Ukrayna yönetimi ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri komutanlığı bunu Rusya Federasyonu'na karşı askeri operasyonları yürütmek için kullandığından gemilerin güvenlik koridoru boyunca hareketi kabul edilemez" ifadelerine yer verildi.

Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasında, "Ukrayna'nın tahıl koridorunu askeri amaçlarla kullandığı" ileri sürüldü.

Gelişmeler bu şekilde ilerlediği sürece Karadeniz'deki tahıl koridorunda herhangi bir nesnenin güvenliğini garanti etmenin imkansız olduğu kaydedilen açıklamada, Rusya'nın Karadeniz Girişimi'nden çekilmediği ama anlaşmayı askıya aldığı belirtildi.

Putin: Tahıllar, yoksul ülkelere gitmiyordu

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ile Rusya'nın Soçi kentinde yaptığı üçlü görüşme sonrası yaptığı açıklamada, Rusya'nın tahıl koridoru anlaşmasını askıya almasına değindi.

Rusya Devlet Başkanı Putin, anlaşmanın bölgedeki Rusya gemilerinin güvenliği nedeniyle askıya alındığını söyledi.

"Tahıl anlaşmasına katılımımızı durdurduğumuzu söylemiyoruz" diyen Putin, anlaşma kapsamında gönderilen tahılların yoksul ülkelere gitmediğini kaydederek konuyla ilgili özetle şöyle konuştu:

"Ancak askıya alınmasının ana sebebi bu değil. Sebebi, Ukrayna tarafından Rusya'nın Karadeniz'deki filosunun gemilerine karşı başarısız da olsa başlatılan saldırıdır. Hem su altındaki hem de havadaki insansız araçlar, Ukrayna tahılının taşındığı koridoru kısmen kullandılar.

"Tahıl anlaşmasına katılımımızı durdurduğumuzu söylemiyoruz, hayır. Ara verdiğimizi söylüyoruz. Birleşmiş Milletler bu anlaşmanın taraflarından. Ukrayna ile çalışsınlar ve Ukrayna, sivil gemilere veya Rus tedarik gemilerine herhangi bir tehdit yaratmayacağını garanti etmelidir."

"Tahıl koridoru" hakkında

Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgali ile başlayan savaş, Rusya'nın Ukrayna limanlarını ablukası ile birlikte Ukrayna tahılının dünyaya ihraç edilememesine sebep olmuş, savaşın bir enerji krizinin yanı sıra bir gıda krizini de beraberinde getireceğinden tedirginlik duyulmuştu.

Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) heyetleri Rusya ve Ukrayna tahılının piyasaya çıkışını engelleyen ve gıda krizini tetikleyen savaştan doğan sorunların bir tahıl koridoruyla aşılması için 13 Temmuz'da İstanbul'da bir araya geldi. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, bu kapsamda bir tahıl koridoru anlaşmasının imzalanacağını açıkladı.

Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı, Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna Altyapı Bakanlığı ve BM, 22 Temmuz'da İstanbul'daki Dolmabahçe Ofisi'nde "Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi"ni imzaladı.

Tahıl ihraç gemilerini korumak için İstanbul'da oluşturulan Müşterek Koordinasyon Merkezi resmi olarak 27 Temmuz'da açıldı. Müşterek Koordinasyon Merkezi, asker ve sivil olmak üzere Türkiye, Rusya, Ukrayna ve BM'den beşer temsilciden oluştu. İmzalanan anlaşmanın icra ve denetimi, İstanbul'daki bu müşterek koordinasyon merkezinden yürütülüyordu.

Milli Savunma Bakanlığı, 22 Temmuz'da imzalanan tahıl koridoru anlaşması kapsamında Ukrayna limanlarından gerçekleştirilecek ilk tahıl sevkiyatı ile ilgili 1 Ağustos'ta yazılı bir açıklama yaparak tahıl sevkiyatı anlaşması kapsamında tahıl yüklü ilk geminin Ukrayna'nın güneyindeki Odessa Limanı'ndan hareket ettiğini, 2 Ağustos'ta İstanbul'da olacağını açıklamıştı.

Anadolu Ajansı'nın (AA) aktardığına göre, anlaşma kapsamında 1 Ağustos-29 Ekim 2022 tarihleri arasında 9,3 milyon ton tahılın Ukrayna limanlarından dünyanın farklı bölgelerine sevkiyatı sağlandı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, 29 Ekim'de yazılı bir açıklama yaparak Ukrayna'dan tahıl ürünlerin çıkışına ilişkin anlaşmayı süresiz olarak askıya aldıklarını açıkladı. Bakanlık, Rusya tarafının "koridordan geçen sivil gemilerin güvenliğini artık garanti edemeyeceğini" duyurdu.

Açıklamada, aynı gün "Ukrayna silahlı kuvvetlerinin Ukrayna tarım ürünlerinin ihracatı için 'Karadeniz Girişimi' uygulamasının bir parçası olarak oluşturulan insani koridoru örtü olarak kullanarak Sivastopol'daki deniz üssünde Rusya Karadeniz Filosunun gemilerine ve altyapısına insansız hava araçlarıyla büyük hava ve deniz saldırıları düzenlediği" kaydedildi. (SD)