Halk TV’de müzisyenlere destek için düzenlenen gecede Hilmi Yarayıcı'nın seslendirdiği 'Cemo' türküsüne yaptırım uygulanmasıyla ilgili konuşan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, verilen cezaları savundu.
Eleştirel kanallara her gün para ve idari yaptırım cezaları kesilirken Şahin, Üst Kurul’un politikasının, ‘yaptırımları en son kullanma’ yönünde olduğunu iddia etti.
Sözcü yazarı Deniz Zeyrek'e konuyla ilgili bir mektup gönderen Şahin, Halk TV üzerinden eleştirel medyayı ‘aleyhe propaganda yapan zihniyet’ olarak tanımladı. Şahin’in mektubu şöyle:
TIKLAYIN - Cemo Bir Değil, İki Değil...
"Ceza yasal"
“RTÜK türkülere ceza veriyor' veya ‘türkü dinlemek de yasaklanıyor' gibi yaklaşımlarla konuyu farklı bir yöne çekmeyi doğru bulmuyorum. Yasal çerçeve içinde ortaya konulan bu yayınlarda çalınan şarkılara, türkülere biz dâhil hiç kimse müdahale etmemektedir. Ancak, konu terör propagandası olunca 6112 sayılı Yasanın RTÜK'e verdiği görev devreye girmektedir.
Üst Kurulumuz, 7 Temmuz'daki toplantısında ekranda söylenen bir şarkı yüzünden veya türküden dolayı ceza uygulamamıştır. ‘Türkü yasaklayan RTÜK' ve benzeri yaklaşımları üzücü bulduğumuzu açıkça ifade ediyorum. Kanunumuzda ‘radyo ve televizyonlarda türkü söylenmez' gibi bir yayın ilkesi ihlali bulunmamaktadır.
Ahmet Kaya, Ozan Arif, Hasan Sağındık ve Musa Eroğlu gibi değerli sanatçılarımızın dizeleri ve sesleriyle büyüyen bir kişi olduğumdan bir türkü yüzünden müeyyide uyguladığımızı yazmanıza kişisel olarak da üzüldüm.
Konunun aslı şudur. Verilen yaptırım, 6112 sayılı Kanun'un 8. Maddesinin 1. Fıkrasının (d) bendinde yer alan ‘Yayın hizmetleri,…. Terörü övemez ve teşvik edemez, terör örgütlerini güçlü veya haklı gösteremez, terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz' hükmünün ihlali nedeniyle kararlaştırılmıştır.
"Politikamız yasal yaptırımları en son kullanmaktır"
İlgili yayıncı kuruluşun terör örgütüyle münasebeti nedeniyle yargıya taşınan ve yargılaması devam eden bir şarkının, üstelik kamuoyu tarafından bilinmesine rağmen programda seslendirilmesine, öncesinde ve sonrasındaki diyaloglara müsaade ettiği, terörle mücadele noktasında kendisine düşen sorumlulukta hassas davranmadığı görülmüştür.
Üst Kurulumuzun kırmızı çizgilerinden bir tanesi de yayınlardaki olası terör ve terör propagandasıdır. Milli güvenliğimizi tehdit eden terör propagandalarına şahsım dâhil hiçbir RTÜK Üyemiz rıza göstermez, gösteremez.
Ayrıca, yaklaşık 2 yıldır Başkanlığını yürüttüğüm Üst Kurulumuzun politikası, yasal yaptırımları en son kullanmaktır. Bu durumu defalarca ifade ettik ve uygulamalarımızda da gösterdik.
Açıkça belirtmeliyim ki diyalog çağrılarımıza cevap vermeyen hatta zaman zaman yapmış olduğumuz çok insani uyarıları bile farklı algılayıp bunun üzerinden aleyhimizde propaganda yapan zihniyet, RTÜK'ü müeyyide uygulamaya zorlamaktadır. Bu durumda Yüce Meclis'te millet iradesiyle çıkarılan 6112 sayılı Yasayı uygulama görevi olan RTÜK'ün ikazlarını dikkate almayan, görmezden gelen, ciddiye almayan yayıncı kuruluşlara elinde var olan yaptırım argümanını kullanmaktan başka çaresi kalmamaktadır.
Üyelerimize ve mesai arkadaşlarımıza yönelik olarak ‘siyasi talimatlarla hareket ediliyor' tarzı bir imayı asla ve asla kabul etmiyoruz.
Yazının tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
‘Cemo’ türküsü
1989'da çıkan "Gün Gelir/Cemo" albümündeki Cemo, Grup Yorum'un en çok "yargılama konusu" olan şarkılarından biri. Albüm Kültür Bakanlığı onaylı.
Türkü nedeniyle Grup Yorum üyeleri birçok kez, "terör örgütü faaliyetleri çerçevesinde suç işlemeye alenen teşvik etmekle" suçlandı, haklarında iddianame hazırlandı.
Türkünün "Cemo ovaya inende, alnında yıldızlı bere elinde mavzeriyle çıkıp Dersim dağlarında türkü söylemek var ya" şeklindeki suç sayıldı.
Şarkının yayınlandığı albüm piyasaya çıktığından beri başı dertten kurtulmayan Cemo, şarkıcıların sansürlenmesine, konserlerin iptaline, radyoların kapatılmasına "vesile oldu."
RTÜK ve yargı Cemo'yu "atlamıyor"
RTÜK, Adana'da yayın yapan Radyo Arkadaş’a Ocak 2001'de altı ay kapatma cezası verdi. Radyonun suçu Cemo çalmaktı. Radyo, yürütmeyi durdurma talebiyle açtığı davayı kazanarak, iki ay kapalı kaldıktan sonra 3 Mart 2001'de tekrar yayına başladı.
RTÜK aynı şekilde Antalya'da yayın yapan Umut Radyo'ya da "toplumu şiddet, terör ve etnik ayrımcılığa sevk eden ve toplumda nefret duyguları oluşturacak yayınlara imkan verilmemesi" ilkesini çiğnediği gerekçesiyle, 27 Temmuz 2001'de 90 gün kapatma cezası verdi.
Berivan Doğan İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nde çalışırken bilgisayarında yapılan aramada, Grup Yorum’un Kürtçe ve Türkçe şarkıları (savcının deyimiyle "örgütsel doküman") bulundu. Bu "delillerle", hakkında "terör örgütü propagandası yapmaktan" dava açıldı. Eski Eğitim-Sen yöneticisi Berivan 2006'da açılan davadan beraat etti ancak Yargıtay 9. Ceza Dairesi bu kararı bozdu, tekrar yargılanan Doğan bu kez 10 ay hapis cezası aldı.
Radyo Arkadaş sunucularından Muhammet Akbaba da 2001’de, Grup Yorum'a uygulanan yasağı protesto etmek için düzenlediği eylem nedeniyle açılan davada da yargılandı. 19 Ocak 2001'den 12 Mart'a kadar tutuklu kaldı. Radyonun yöneticileri Melih Eroğlu ile Mehmet Dağdoğan ve Akbaba, haklarında "Terörle Mücadele Kanunu'na muhalefet" ve "silahlı terör örgütüne yardım ve yataklıktan"tan dava açıldı. Yargılandıkları Adana 1. Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde beraat etti.
Ne olmuştu?
RTÜK Halk TV’de müzisyenlere destek için düzenlenen gecede Hilmi Yarayıcı'nın seslendirdiği 'Cemo' türküsü nedeniyle kanala yüzde 3 idari para, 3 kez de program durdurma cezası vermişti.
Cezayla ilgili RTÜK kararda, türkünün ‘terörü övdüğünü' ve 'teşvik ettiğini savunmuştu.
Cemo'nun sözleri şöyle:
Dağların yücesinde ateş yanar
Oturmuş da başına sevdalılar
Gün gelir kahpe savrulur
Cemo ovaya inende
Yar, yar, yar, yar
Alnında yıldızlı bere
Elinde mavzeriyle
Çıkıp dersim dağlarında
Türkü söylemek var ya
Oy cemo cemo can
Savrulup ovaya inen bulutlar
Muştusudur kopacak fırtınanın
O büyük günün görkeminde
Çocuklar halaya duracak
TIKLAYIN - Grup Yorum Şarkılarına Beraat
TIKLAYIN - "Cemo" Suç İşlemeye Teşvikten Davalık
TIKLAYIN - Radyo Arkadaşa 180 Gün Ceza
TIKLAYIN - RTÜK | 2021'in ilk yarısında cezalar sadece eleştirel kanallara
