Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), son 12 ayda öldürülen gazetecilerin neredeyse yarısının (yüzde 43) Gazze'de İsrail silahlı kuvvetlerinin ateşi altında hayatını kaybettiğini duyurdu.
1 Aralık 2025 itibariyle dünyada öldürülen, hapsedilen ve kaybedilen gazetecilerin durumuna ilişkin bilançosunu açıklayan RSF, 1 Aralık 2024'ten bu yana 67 medya çalışanının mesleği nedeniyle öldürüldüğünü, 503’ünün de halen tutuklu olduğunu bildirdi.
Bruttin: Hükümetlerin gazeteciyi koruma cesareti azaldı
Dünyada gazetecilerin öldürülmesinde cezasızlık faktörüne vurgu yapan RSF Genel Direktörü Thibaut Bruttin, çatışma bölgelerinde gazetecilerin yeterince korunamamasıyla ilgili hükümetler ve uluslararası kuruluşlara işaret etti:
“Gazetecilere duyulan nefretin sonu budur! Bu nefret, 2025’te 67 gazetecinin ölümüne yol açtı, kaza sonucu ya da dolaylı etki olarak değil, gazetecilik faaliyetleri hedef alınarak öldürüldüler. Medya eleştirisi meşrudur ve bu sosyal işlevinin kalıcılığı için bir değişim gücü olmalıdır. Ancak büyük ölçüde silahlı güçlerin ve suç gruplarının taktiksel iradesi ile ortaya çıkan veya sürdürülen gazetecilere yönelik nefrete asla kaymamalıdır. Cezasızlığın sonu budur.
Uluslararası kuruluşların, çatışma bölgelerinde gazetecilerin korunmasını öngören hukukun uygulanmasına dönük başarısızlığı, koruma politikalarını uygulaması gereken hükümetlerin cesaretinin azalmasının bir sonucudur. Tarihin ayrıcalıklı tanıkları olan gazeteciler, zamanla ikincil kurban, rahatsız edici tanık, takas aracı, diplomatik oyunlarda piyonlar, ortadan kaldırılması gereken erkek ve kadınlar haline geldiler. Gazetecilik kolaylıklarına karşı dikkatli olalım. Gazetecilik için hayatınızı feda etmezsiniz, hayatınız çalınır; gazeteciler ölmez, öldürülürler.”
Türkiye: 20 tutuklama, üç ev hapsi, onlarca adli kontrol!
Türkiye’de, Fatih Altaylı ve Merdan Yanardağ dahil 20’yi aşkın gazeteci ve çizerin hapse girdiğini, üçünün halen tutuklu olduğunu kaydeden RSF Türkiye temsilcisi Erol Önderoğlu, Türkiye’de gazetecilerin mahpusluğunun yöntem ve suçlama alanı itibariyle endişe verici bir yaygınlık gösterdiğini ifade etti.
Özgürlükten yoksun bırakan durumlara, üç gazeteciyi de hedef almış ev hapsinin de eklendiğini açıklayan Önderoğlu, onlarca habercinin de halen adli kontrol (yurtdışına çıkış yasağı veya imza yükümlülüğü) altında tutulduğunu bildirdi.
Önderoğlu “Türkiye’de kronik gazeteci tutukluluğu, yılsonu rakamları yönünden birçok ülkeye göre belki çok dikkat çekmeyebilir. Ancak tedirgin edici bir faktör olarak mahpusluk sorununa, yılboyu kendini gösteren adli kontrol ve ev hapsi de eklenince, gazeteciyi fiziksel olarak da özgürlüğünden eden, hukuka aykırı ve yıldırma amaçlı siyasi pratiğin ne kadar yaygın olduğu daha rahat göz önüne getirilebilir. Kamuoyuna haber yetiştirenler daha fazla kriminalize edilemez” dedi.
İsrail, Meksika, Ukrayna, Sudan…
RSF, dünyada son 12 ayda öldürülen habercilerin yüzde 43’ünün İsrail ordusu tarafından Gazze’de öldürüldüğünü açıklarken Ekim 2023’ten bu yana İsrail ordusunun en az 65’i görev başında olmak üzere 220’ye yakın haberciyi öldürdüğünü duyurdu.
Ukrayna'da Rusya ordusunun ulusal ve uluslararası medya temsilcilerini hedef almayı sürdürdüğünü hatırlatan RSF, meslek için ölümcül bir savaş alanı olarak Sudan’a da dikkat çekti.
RSF’ye göre, Meksika'da gazetecilere yönelik cinayetlerin endişe verici şekilde artması organize suç örgütlerinden kaynaklanıyor. Claudia Sheinbaum'un bir yıldır ülkenin başına geçmesine karşın ve RSF'ye verdiği taahhütlere rağmen, 2025 Meksika'da son üç yılın en ölümcül yılı oldu. Dokuz gazetecinin öldürüldüğü ülke, gazeteciler için dünyanın en tehlikeli ikinci ülkesi oldu. Ve bu fenomen, Latin Amerika'nın giderek Meksikalılaşmasıyla yaygınlık gösteriyor: Amerika kıtası, dünyada öldürülen gazetecilerin yüzde 24'ünü barındırıyor.
Ulusal gazeteciler en yüksek bedeli ödediği bu yılda, sadece iki yabancı gazeteci, kendi ülkelerinin dışında görev yaparken öldürüldü: Ukrayna’da Rusya’nın insansız hava aracının saldırısında öldürülen Fransalı foto muhabiri Antoni Lallican ve 10 yılı aşkın süredir yaşadığı Honduras’ta öldürülen El Salvadorlu gazeteci Javier Hércules. Geriye kalanların tümü, kendi ülkelerinde haber yaparken öldürüldü.
En çok tutuklu gazeteci Çin, Rusya ve Myanmar’da
Ancak ölümün yanı sıra, gazeteciler birçok başka ihlallerin de hedefi oluyor. Dünyada 1 Aralık 2025 itibarıyla 47 ülkede 503 gazeteci tutuklu bulunuyor:
Dünyanın en büyük gazeteci hapishanesi Çin (121) olsa da, en fazla yabancı haberciyi (26 Ukraynalı) mahpus tutan Rusya (48), Myanmar'ı (47) geride bırakarak ilk üçe yerleşti. Dünyada en fazla yabancı gazeteciyi (26) tutuklayan Vladimir Putin'in ülkesini, İsrail (20) izliyor.
Ayrıca, devrilmesinden bir yıl sonra Beşar Esad rejimi altında tutuklanan veya yakalanan birçok muhabir halen bulunamıyor. Bu durum, toplam kayıpların dörtte birinin tespit edildiği Suriye'yi dünyada kaybolan medya çalışanlarının en fazla olduğu ülke yapıyor.
(HA)
