* Fotoğraf: Pexels
Romanya hükümeti, Ulusal Dayanıklılık ve İyileşme Planı’na göre 2032 yılına kadar kömür ve linyit kullanımını aşamalı olarak bırakacak.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından dün imzalanan plan, 2025 yılına kadar ülkenin kömür kapasitesinin dörtte üçten fazla azalmasını sağlayacak.
Birleşmiş Milletler (BM) Paris İklim Anlaşması’na göre OECD ve AB üyesi ülkeler 2030 yılına kadar mevcut kömür kullanımını sıfırlamalı. Romanya’nın kömürden çıkış yılı olarak belirlediği 2032, Paris Anlaşması ile uyumlu değil, ancak onaylanan plan çerçevesinde buna ulaşmanın mümkün olabileceği belirtiliyor.
“Taahhüt verildikten sonra çıkış hızlanıyor”
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal) Kampanya Direktörü Kathrin Gutmann, Romanya’nın, Avrupa’da kömürden çıkacağını açıklayan 19’uncu ülke olduğunu hatırlatarak “Portekiz ve Yunanistan gibi ülkelerin deneyimlerinin bize gösterdiği şu ki, kömürden çıkış taahhüdü verildikten sonra çıkış fiili olarak öngörülenden daha hızlı gelişiyor” dedi.
Greenpeace Romanya yenilenebilir enerji kampanyacısı Marian Mândru da hükümetin fosil gaza yatırım yapmadan güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandıracak karbonsuzlaşma yasasını çıkarması gerektiğini belirtti:
“Bu plan, kömür için net bir çıkış tarihi belirliyor. Ancak artan emisyon fiyatlarını, Romanya’daki kömürlü elektrik üreticilerinin ekonomik çöküşünü ve ülkenin yenilenebilir enerji potansiyelini hesaba kattığımızda, kömürden çıkışın 2030’dan önce geleceğine şüphe yok.”
Takvim 2016’da başladı
Şimdiye dek kömürden çıkış yapacağını açıklayan ülkeler ve verilen tarihler şöyle:
- Kömürsüz Avrupa ülkeleri: Belçika (2016), Avusturya (2020), İsveç (2020)
- 2025 yılına kadar kömürden çıkış yapacak Avrupa ülkeleri: Portekiz (2021 sonu), Fransa (2022), Birleşik Krallık (2024), Macaristan (2025), İtalya (2025), İrlanda (2025), Yunanistan (2025).
- 2030 yılına kadar aşamalı olarak kömürden çıkacak Avrupa ülkeleri: Kuzey Makedonya (2027) Danimarka (2028), Finlandiya (2029 ortası), Hollanda (2029 sonu), Slovakya (2030), İspanya (2030).
- 2030’dan sonra kömürden çıkacak Avrupa ülkeleri: Almanya (2038), Karadağ (2035), Romanya (2032).
Dünyada kömür
Düşük karbonlu bir geleceğe küresel bir geçişi hızlandırmak için çalışan iklim değişikliği düşünce kuruluşu olan E3G’nin (Third Generation Environmentalism - Üçüncü Nesil Çevrecilik) raporuna göre, Paris Anlaşması'nın imzalandığı 2015’ten bu yana yapımı planlanan yeni kömürlü santral kapasitesinde yüzde 76'lık azalma oldu ve yeni kömürlü santraller sona yaklaştı.
Rapora göre, sadece altı ülkenin harekete geçmesiyle, dünya genelinde inşaat öncesi planlama aşamasındaki projelerin yüzde 82'si tamamen iptal edilebilir. Bu altı ülkenin içinde Türkiye de bulunuyor.
Rapora göre 41 ülke, yapımı planlanan kömürlü santralleri iptal etti. 42 ülke zaten halihazırda yeni kömürlü santral projesinde bulunmayacağını duyurmuştu. Küresel ölçekte yapımı planlanan kömürlü santrallerin yüzde 55'i sadece Çin'de. Çin'i Hindistan, Vietnam, Endonezya, Türkiye ve Bangladeş takip ediyor.
Son olarak 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) öncesi Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, BM Genel Kurulu'ndaki konuşmasında yurtdışında yeni kömür yakıtlı enerji projeleri inşa etmeyeceğini açıklamıştı.
Europe Beyond Coal hakkında
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal), mevcut kömür madenleri ve kömürlü termik santrallerin kapanması, yeni kömür projelerinin yapımının önlenmesi ve temiz, yenilenebilir enerji ile enerji verimliliğine adil geçişin hızlandırılması için çalışan sivil toplum gruplarının oluşturduğu bir ortaklık.
Bu gruplar, Avrupa’nın en geç 2030 yılına kadar kömürden kurtulması için yürütülen bu bağımsız kampanyaya zaman, enerji ve kaynaklarını ayırıyor.
(TP)
