Click here to read the article in English / Haberin İngilizcesi için buraya tıklayın
Romanların yaşam koşullarını iyileştirmek amacıyla yıllardır beklenen Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi ve 1. Aşama eylem planı cumartesi günü resmi gazete yayınlandı.
CHP milletvekili Özcan Purçu, Roman Hakları Forumu'ndan Hacer Foggo, Roman Hakları Derneği Başkanı Yücel Tutal, strateji belgesi ve eylem planının sorunları tespit ettiğini ancak çözüm konusunda somut öneriler sunmadığını belirtti.
Ancak Foggo ve Tutal, ilk kez Romanlara yönelik bir statejinin devlet politikası haline gelmesinin önemine de dikkat çekti.
6 yıldır bekleniyordu
2011’de Avrupa Komisyonu Roman ve Roman olmayanlar arasındaki boşluğu kapatmak için “Romanlarla Bütünleşme Çerçeve Sözleşmesi” oluşturdu.
2020 yılına kadar geçerli bu sözleşmede üye ülkelerden Romanlarla ilgili Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı hazırlamaları istendi. Üye olmayanlara da bunu tavsiye etti.
Altı yıldır, Romanlar bu belgenin açıklanmasını bekliyordu.
Bu belgenin yürütücüsü Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Söz konusu faaliyetlerin denetimi için yarısı Bakanlıklardan, diğer yarısı sivil toplum örgütleri, meslek örgütleri ve akademisyenlerden oluşacak İzleme ve Değerlendirme Kurulu oluşturulacak.
19 sayfalık belgede, Romanların eğitim, istihdam, barınma, sağlık, sosyal hizmet ve sosyal yardımlar başlıkları altındaki sorunları ve çözüm önerileri sıralandı.
Okul terk etme çok yüksek
Eğitim başlığında, Roman çocukların erken yaşta okulu terk etmeleri, okul devamsızlıkları, okullarda ayrı yerlerde okutulması ve uğradıkları ayrımcılığa dikkat çekildi.
Çözüm önerisi olarak okul kulüplerinde ve meclislerinde Roman çocukların dahil edilmesi, ailelerin bilinçlendirilmesi sunuldu.
Geleneksel meslekler yok oldu
İstihdam başlığında, Romanların eğitim seviyesi ve meslek eğitimi düşük olduğu için güvenceiz, niteliksiz işlerde çalıştığı belirtildi.
Romanların geleneksel meslekleri müzisyenlik, demircilik, kalaycılık, sepetçilik, hasırcılık, elekçilik, çiçekçilik ve bohçacılığın yok olmaya yüz tuttuğu ifade edildi.
Çözüm önerisi olarak meslek için kursların yapılması, Roman vatandaşların ürettikleri ürünlerin pazarlanması sunuldu.
Kentsel dönüşüm sorunları arttırıyor
Barınma başlığında Romanların fiziksel olarak yetersiz durumdaki barakalarda yaşadığı ifade edildi.
Kentsel dönüşümün Romanların şehir merkezlerinden uzakta yaşamalarına bu sebeple toplumla bütünleşme ve istihdam sorunlarına yol açtığı belirtildi.
Çözüm önerisi olarak kentsel dönüşüm uygulamalarında Romanların taleplerinin dikkate alınacağı ve bahçe tarımı yapmaya müsait tek katlı müstakil evlerin yapılacağı ifade edildi.
Sağlık ve sosyal hizmette bilinç eksikliği var
Sağlık başlığında Romanların sağlık hizmetlerinden faydalanma konusunda bilinç eksikliği olduğu bunun geliştirileceği belirtildi. Yine sosyal hizmet ve sosyal yardımlardan da faydalanmaları için Romanlara yönelik farkındalık artırıcı eğitimlerin verileceği ifade edildi.
Purçu: Somut faaliyet yok
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir milletvekili Özcan Purçu: 6 yıldan beri 19 sayfa için bekletiyorlar. Bütünsel değil. Genel geçer bilgilerle donatılmış. Çözüme dönük, hiçbir detay yok. 2016-2018 yılları hazırlık faaliyetine ayrılmış, somut hiçbir faaliyet yok. 6 yılda hazırlık bitmedi. 3 yıl daha hazırlık aşaması var. 2018 aralık ayında güya konut çalışması yapılacak. Bu da samimi değil, 2019 seçimine dönük hamleler olacak. Mesela istihdamla ilgili meslek kursları deniyor, bunları dernekler zaten yapıyor. Bu belge sessiz sedasız açıklandı. Amaç biraz da vize muafiyeti için gerekli kriterleri yerine getirmek için adım atmaktı. Samimi ve Romanların günlük hayatını hemen etkileyecek bir belge olduğunu düşünmüyorum.
Foggo: Devlet politikası olması önemli
Roman Hakları Forumu’ndan Hacer Foggo: Bu strateji planı toplantılara 2012-2014 yılları arasında ben de katıldım. Öncelikle şunu söylemek istiyorum, Roman meselesinin bir devlet politikası haline gelmesi bir ilk ve çok önemli. Çünkü hükümetler gider ancak devlet politikası kalır. Ancak bize gönderilen taslak belge çok daha uzun, detaylı ve çözüme yönelik önerilerimizin yer aldığı bir belgeydi. Bu belge çok kısalmış, çözüm önerileri içinden çıkarılmış. Örneğin, eğitim alanında çocuklar için mahallelerde etüd merkezleri önerisi vardı. O çıkarılmış, yerine okullardaki çocuk kulüplerinde yer almalı ifadesi gelmiş, bu sorun böyle çözülemez. Kurumlardaki ayrımcılıkla ilgili yeterli vurgu yok.
Ancak olumlu bir bölümü de kentsel dönüşümle ilgili. Sulukule örneğinden yola çıkacak olursak yerinde dönüşüm olmaması Romanların daha derin yoksulluk yaşamasına neden oluyor. Bu sorunun strateji planında da yer alması, bundan sonra yapılacak kentsel dönüşüm projeleri için bir umut ışığı olacak.
Tutal: Devlet bütçesi ayrılmalıydı
Roman Hakları Derneği Başkanı Yücel Tutal: Yıllardır beklediğimiz bir şeydi. Gecikmiş olsa da çıkmış olması sevindirici. Genel hatlarıyla Romanların sorunlarını anlatmış ancak eylem nerede ve bütçesi nerede. Bunlar belli değil. Hiçbir sayısal veri yok, kaç kişiye, kimlere yapılacak? Bize gelen taslak metin detaylı ve kapsamlıydı. Devlet bütçesi ayrılmayacak gibi duruyor, şu anda varolan bir AB projesi üzerinden ilerleyecek gibi. Oysa sürdürülebilir olması için devlet bütçesi ayrılmalıydı.
Ayrıca sorunlardan bahsederken birkaç yerde ayrımcılığa değinilmiş ancak bu vurgu yetersiz. Sanki tüm sorunların Romanların yaşam tarzı nedeniyle olduğu sonucu çıkabiliyor. Mesela eğitimle ilgili sorunlarda Roman çocukların ayrı sınıflarda okutulduğu belirtilmiş ancak bunun nasıl çözüleceği ifade edilmemiş. (NV)
