Roman Hafıza Çalışmaları Derneği’nin (Romani Godi) Marmara ve Ege bölgesinde yer alan altı kentten (Balıkesir, Çanakkale, Sakarya, Kocaeli, İzmir, İstanbul) 12 Roman mahallesine gerçekleştirdiği saha ziyaretlerini içeren “12 Roman Mahallesi Saha Ziyaret Raporu” bugün yayımlandı.
Rapor, Roman mahallelerinin içinde bulunduğu durumu genel hatlarıyla özetlemeye ve Türkiyeli Romanların yaşadığı güçlükleri aktarmaya çalışıyor.
Saha ziyaretlerindeki gözlemler her mahalle için üç başlık çerçevesinde ele alındı:
Yerleşim, Göç ve Mekânsal Hafıza
Güvenlik ve Kamu Hizmetlerine Erişim
Eğitim ve Sağlık
Raporun ikinci bölümünde kaybolma tehlikesi altında olan Roman dilleri ve kültürüne dair mevcut duruma dikkat çekildi.
Yok edilen bir hafıza mekânı olan İstanbul Esenler Meryem Ana Türbesi de raporda ayrıca yer aldı.
Tespitler
Bu bağlamda, raporda öne çıkan tespitler şöyle:
- Romanların uzun yıllardır yaşadığı bazı alanlar değer kazanmasından dolayı rant alanı olarak görülmekte, bu nedenle Romanlar yerleşim alanlarının dışına çıkarılmaktadır.
- Roman mahallelerinde kamusal hizmetlere erişim yetersiz olmakla birlikte, var olan eşitsizliği daha da büyütmektedir.
- Ziyaret edilen çoğu bölgede konut-insan sayısı oranı, insani yaşam şartlarının çok altındadır.
- Kamu hizmetlerinin bir parçası olarak çevre temizliği sorunu ve insani barınma/yaşam koşullarının yetersizliği, halk sağlığını tehlikeye atacak riskler oluşturmaktadır.
- Ziyaret edilen bölgelere yer alan çadır yerleşimlerinde başta yangın ve çökme olmak üzere insan yaşamına yönelik ciddi riskler bulunmaktadır.
- Şehrin çeper bölgelerine veya dışına itilen Romanlar yağmur, sel gibi doğa olaylarının tehdit oluşturduğu güvenliksiz alanlarda yaşamaktadır.
- Geri dönüşüm merkezleri, sanayi merkezleri, çöp depolama alanları çoğunlukla Roman mahallelerinin yakınına ya da yerine kurulmaktadır.
- Roman çocuklar; ayrımcılığa maruz bırakılmaları, okulların yaşam alanlarına uzak olması gibi nedenlerle eğitime devam edememektedir. Erken okul terki çok yüksek orandadır.
- Roman çocuklar çocuk yaşta evliliklere karşı korumasız konumdadır.
- Roman mahallelerinde yetişkinlerin sosyalleşebileceği ve çocukların güvenli bir şekilde oyun oynayabileceği alanlar kısıtlıdır.
- Roman mahallelerinde madde kullanımı her geçen gün artan bir tehlike oluşturmaktadır.
- Çocuklar, kadınlar, LGBTİ+lar, engelliler, yaşlılar gibi çoklu ayrımcılık riski altındaki gruplara dönük herhangi bir özel çalışma yapılmadığı için, eşitsizlik giderek derinleşmekte, riskler giderek artmaktadır.
* Amora Mahalla: Romanes'te "Bizim Mahalle".
Raporun tamamına erişmek için tıklayın.
Romani Godi hakkında
Romanes'te "Roman Aklı" anlamına geliyor. Açılımı Roman Hafıza Çalışmaları Derneği.
Romanların eşitsizlik, ayrımcılık, hak ihlalleri, Roman dilinin ve kültürünün yaşadığı yok olma tehlikesini dert eden bir grup genç aktivistin "Opre Roma" sloganı ile yola çıkmasıyla 2022 yılı başında kuruldu.
Dernek, Romanların dillerini, tarihlerini, kültürlerini, yaşadıkları eşitsizlikleri ve maruz kaldıkları her türlü tarihsel eylemleri; bir bütün olarak toplumsal hafıza olarak kabul ediyor.
Romanların toplumsal hafızasının güçlendirilmesi ve eşitsizliğin ortadan kaldırılması için hak temelli çözümler üretilmesi amacıyla izleme, araştırma ve raporlama çalışmaları yürütüyor. (TY)
