Gazeteci Uğur Biryol, son olarak Rize'de iki milletvekili çıkarmış olan, 12 Haziran Genel Seçimler için "dışarıdan" Nusret Bayraktar'ı aday gösteren Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) bu kez biraz daha zorlanabileceğini söylüyor.
Biryol, Çayeli'nden olan devlet bakanı Hayati Yazıcı dışındakilerin kuvvetli birer aday olarak görülemeyeceğini savunuyor; Hasan Karal ve Nusret Bayraktar ile AKP'nin Rize'de güçlükle karşılaşabileceğini; üstelik önceki seçimde bağımsız vekil olarak seçinlen Mesut Yılmaz'ın Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) adayı Kenan Bıyık'ı desteklediğinin de konuşulduğunu belirtiyor.
"CHP'nin adaylarından Kenan Bıyık, daha evvel belediye seçimlerinde ANAP'tan aday olmuş ama seçilememişti. Bıyık'a eski başbakanlardan Mesut Yılmaz'ın destek verdiği konuşuluyor. Kamuoyu CHP ve MHP'nin adaylarını bölgede yaşayan insanlardan seçmesini olumlu buluyor."
Rize'deki 232 bin 112 seçmen, 12 Haziran sonrası Meclise üç milletvekili gönderecek. AKP'den Bayram Ali Bayramoğlu, Lütfi Çırakoğlu ve bağımsız olarak da Mesut Yılmaz Rize olarak Mecliste yer alıyordu.
Şİmdi yarışta CHP adına Başar Cumhur, Kenan Bıyık ve Hatice Nesrin Sarı var. MHP'deyse, daya olarak Salih Zeki Mayı, Fatma Sancaktutan ve Osman Cem Kazmaz var. Biryol, Rize'de seçimler öncesi sorunları ve beklentileri bianet'e anlattı:
Kaç parti öne çıkıyor? Şehirden kaç vekil meclise gidebilecek? Kimler hangi özellikleriyle toplumda etkili oluyor?
Genel itibariyle üç parti öne çıkıyor: AKP, CHP ve MHP. AKP'nin adaylarının bazıları dışarıdan, Hayati Yazıcı ise Devlet Bakanı ve Çayeli'den. O yine kuvvetli bir aday ama diğerleri için aynısını söylemek zor.
CHP'nin adaylarından Kenan Bıyık, daha evvel belediye seçimlerinde ANAP'tan aday olmuş ama seçilememişti. Bıyık'a eski başbakanlardan Mesut Yılmaz'ın destek verdiği konuşuluyor. Bu arada kamuoyu CHP ve MHP'nin adaylarını bölgede yaşayan insanlardan seçmesini olumlu buluyor.
Nusret Bayraktar AKP'nin İstanbul'dan getirdiği bir aday olarak karşılık bulmayabilir. Neticede şehirden üç milletvekili çıkıyor. AKP'nin iki vekil çıkaracağını söyleyebilirim. Ama bir vekil MHP ya da CHP tarafından paylaşılacak. MHP'nin adayı Zeki Mayi de çay üreticisi tarafından, çay tasarısını meclise taşıdığı için desteklenebilir.
Gerçek ve yakıcı sorunları neler? Ekonomik ve sosyal durumu biraz ayrıntılandırabilir misiniz? Partilerin veya adayların bunu çözme yönündeki iradeleri ne kadardır? Örnekler verebilir misiniz?
Rize, bütün sıkışmışlığına rağmen gelişen bir kent. Rize'nin elindeki en büyük koz çay ve dağ-yayla turizmi. Çaydan geçimini temin eden çok sayıda aile var, o nedenle çayla ilgili sorunlar en başta üzerinden durulması gereken örnekler.
Çayın taban fiyatı düşük hala, yani yaş çayın alımında kilosuna 99 kuruş veriyorlar, bu bir lira bile değil! Bu dönem çaya ne fiyat verecekler göreceğiz. En önemli meselelerden biridir. Bir de Rizeli yerel idarecilerin istediği bazı hamleler var. Ovit yolunun yapılması, tersane yapımı, organize sanayi gibi konular. Turizme gelirsek, turizmde de Rize'nin potansiyeli yüksek ama hala otel kapasitesi düşük.
Ayder Yaylası herkesçe biliniyor ama Rize'nin diğer bölgeleri Ayder kadar bilinmiyor. Bu dengesizliğin giderilmesi gerek. Bunlara eklenecek bir durum belki işsizlik olabilir ama işi olmayan Rize'de kalmıyor zaten.
En önemli sorunlardan biri hemen hemen bütün vadileri cehenneme çeviren HES inşaatları, gelişigüzel açılan taş ocakları, yaylalara yapılan yollar ve doğal yaşamın tehdit edilmesi. Bu unsurlar da o bölgelerde yaşayan insanları oldukça rahatsız ediyor. Buna da seçmenin gereken yanıtı vereceğini sanıyorum.
Adayların kapı kapı dolaşırken tüm sorunları iyi tahlil edip, bu sorunlara yanıt verme iradesi göstermesi gerekir. Ben şimdiye kadar böyle bir şey görmedim.
Parti liderlerinin siyaset yapma tarzları, din üzerindeki siyasi atışmalar seçmeni nasıl etkiliyor? Siz bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
İnsana göre değişen, öznel bir durum. Rize'de dindar kesimin sayısı fazladır ama buradaki dindarlık siyasetle şekillenen bir dindarlık değil kanımca. Buradaki insanlar kendi hallerinde yaşadıkları için çok da fazla etkilendiklerini sanmıyorum.
Ama genel olarak siyasilere kızgın olan büyük bir kesim var ancak bir taraftan da seçim zamanı geldiğinde kendini oy vermeye mecbur hissedip, sandığa gidenler de epeyce fazla.
Yerel medya bu seçim havasında nasıl bir tavır içerisinde? Yayın ilkeleri ve etik olarak yaklaşımı nasıl değerlendirilebilir?
İzleyebildiğim kadarıyla iktidardan yana bir tavır var medyada, bilhassa Rize içinde yayınlanan gazetelerde. İlçe gazeteleri ise daha mesafeli yaklaşabiliyor. Ama taraf olma mevzusu çok ağır.
Son 10-15 yılda ulusal siyasetin izlediği seyri siz yerelde nasıl görüyorsunuz?
Ulusal siyaset ve söylemler yerele hemen hemen yansıyor. Ankara ya da İstanbul hasta olsa Anadolu yatağa düşer. Yereldeki dinamikler elbette farklı ama siyasi, ekonomik gelişmeler ister istemez yerelin de sosyo-ekonomisini değiştiriyor. Ama şöyle bir durum da var: Yerelde güçlü olan genellikle iktidar oluyor.
Bu süre zarfında orada nasıl bir dönüşüm yaşandı. Gözlemlerinizi bizimle paylaşır mısınız?
Buradaki insanlar için televizyonlardaki tartışma programları, vaatler, söz düelloları çok da fazla önem taşımıyor. Burada hayata ekonomi temelinde bakılıyor, hizmet temelinde bakıyor ve bunu sağlayan kim olursa ona yöneliyor. İki dönemdir AKP ağırlığı var ama yarın bu tablo değişebilir.
Rize'de iktidar gücünü kullanarak bir dönem gözde olan Anavatan Partisi'nin (ANAP) yerinde bugün AKP var. Yarın başka bir parti çıkar ve hepsini unutturabilir. Rize, gelişiyor, büyüyor, değişiyor. Yapılacak doğru hamlelerle daha da gelişebilir ama çok eksikler var.
Rize, eğitimde hala geri bir kent. Üniversitesi var ama bir etkinliği yok. İlçelerdeki gelişim dengesi de dikkat edilmesi gereken bir durum. Bir ilçe alıp başını giderken, öbür ilçe nerdeyse diğerinin mahallesi kadar kalabiliyor. (UB/EÖ)
