“Suriyeliler burada çok rahat yaşıyordu, işyerleri açmışlardı, esnaflık yapıyorlardı, hayatın içindeydiler, şimdi evlerinde saklanıyorlar.”
Hatay’ın Reyhanlı ilçesindeki patlamanın üzerinden dört gün geçti, enkaz kaldırma çalışmaları hala devam ediyor. Ölü sayısı 51 oldu. Reyhanlı halkı, bu travmayı kolay kolay atlatamayacağını düşünüyor…
Reyhanlı’da restoran işleten İlyas Alhas, bianet’e ilçede neler olup bittiğini anlattı.
Alhas söze, “İnsanların morali çok bozuk” diye başladı:
“Esnaf büyük oranda kepenkleri açmadı, bu travmayı nasıl atlatacağımızı bilmiyoruz.”
“Bir patlama, bir olay bekliyorduk ama bu kadarını tahmin etmiyorduk” diyen Alhas, gerginliğin ve bomba söylentilerinin uzun süredir ilçede duyulduğunu söyledi.
Patlamanın hemen ardından sokağa giden o duruma tanıklık eden Alhas da birçok ilçe sakini gibi ölü sayısının açıklanandan fazla olduğunu söylüyor.
İlçede yaşayan birçok Suriyelinin bölgeyi yavaş yavaş terk etmeye başladığını belirtti:
“İmkanı olanlar Adana’ya, Mersin’e taşınıyor. Halkın tepkisinden çekiniyorlar. Burada bir hafta önce de başka bir gerginlik yaşanmıştı, olaylar olmuştu. Bir haftadır zaten evlerinden çıkmıyorlardı, şimdi herkes daha da tedirgin.”
“Sokakta bir Suriyeli göremezsiniz” diyen Alhas, bir hafta önceki gerginliği şöyle anlattı:
“Suriyeliler burada çok rahat yaşıyordu, işyerleri açmışlardı, esnaflık yapıyorlardı, hayatın içindeydiler. Bir hafta önce bir lokantada ufak bir tartışma çıktı, hesabı ödemeden çıkanlar olunca polis geldi. Polisi itip yere düşürdüler. Bir anda Suriyelilerin polisi dövdüğü şeklinde bir söylenti yayıldı, küçücük olay büyüdü.”
“Elleri sopalı bir kitle Suriyelilere, araçlarına, işyerlerine saldırdı. Çok gergin iki gün yaşandı. Bu olaydan sonra da Suriyeliler hayattan çekildi.”
“Gerginlik bir süredir devam ediyordu”
Suriyelilerin Cumartesi günkü patlamadan sonra tamamen evlerine çekildiklerini, bir kısmının ilçeyi terk ettiğini söyleyen Alhas’a göre, bir süredir devam eden gerginliğin sebebi ise yaklaşık 60 bin nüfuslu ilçeye 70 bin Suriyelinin gelmesiyle oluşan kalabalığın yarattığı karmaşa.
Bir de sığınmacıların haricinde asker giysili Suriyelilerin ilçeye gelmesi tedirginliği artırmış:
“Kamuflaj pantolonlu, uzun sakallı, asker giysili kimseler dernek adı altında bazı binaları kiraladılar. O dernekler de neler yapıldığı da çok şaibeli. Bunlar halkı korkutuyordu. Bir de tabii gündüz savaşa gidip akşam buraya kalmaya gelen askerler vardı, onlara silah verildiği de söyleniyor.”
“Hükümete bu yüzden mi tepkilisiniz?” diyorum, Alhas şöyle yanıtlıyor:
“Evet, tüm bu olanların sorumlusu olarak AKP iktidarını, yürütülen dış politikayı görüyoruz.”
Bu dernekler de patlamadan sonra kapandı ve Suriyeli sığınmacılarla birlikte asker giysili kimseler de ilçede görünmez oldu.
“Sınır diye bir şey kalmadı ki”
İç savaşın ardından “sınırların tamamen görünmez olduğunu” söyleyen Alhas’a göre, kaçakçılık büyük boyutta arttı.
“Sınırlarda kontrol yapılmıyor. Benim işyerim sınırın 100 metre içerisinde, bazen Suriye tarafından bazı mallar getirildiğini, içeri sokulduğunu buradan bile görüyoruz.”
Akşam gazetesinden Çiğdem Toker, bugünkü yazısında içerisinde yardım malzemesi olduğu iddia edilen TIR’ların sınır kapılarından değil, sınır köylerinden kontrolsüzce geçtiğini yazdı. Bu iddiayı, Alhas da doğruladı:
“Sınır diye bir şey kalmadı ki, yüklü TIR’lar buraya sınır boyu köylerinden geçirilerek getiriliyorlar, sınır kapısından geçmiyorlar. Her türlü kaçakçılık da yapılıyor bu şekilde.”
İç savaşın ilçe ekonomisini nasıl etkilediği sorusunu da şöyle yanıtlıyor: “Kaçakçılığın artmasıyla işler biraz kötüleşti. Patlama öncesinde ilçenin kalabalıklaşmasıyla bizim de işlerimiz açılmıştı ancak şimdi halen dükkanları açmıyoruz, uzun bir süre de böyle gidecek gibi görünüyor.”
“Halk derdini anlatmaya, sesini duyurmaya çalışıyor”
Yurt gazetesi muhabiri Coşkun Sönmez de bianet’e MOBESE kameralarının kayıt yapmadığı iddialarını anlattı ve “MOBESE çalışmıyorsa, o çevredeki iki bankanın kameraları da mı kayıt yapmadı?” diye sordu.
“İlk bomba saat 13:45’te patladı, 4-5 dakika sonra, halk tam oraya toplanmışken de PTT binasının önünde ikinci bomba patladı. MOBESE’lerin çalışmadığı söyleniyor ancak patlama mahallini gören iki ayrı banka var, onların kamerasından görüntü alınamıyor mu? Arıza açıklamalarına da güvenmiyoruz.”
Sönmez, halkın kendilerine hiçbir açıklama yapılmamasından, bilgi verilmemesinden kızgın olduğunu söyledi:
“İnsanlar siyasi iktidara tepkili, buraya gelen her yetkiliye dert anlatmaya, seslerini duyurmaya çalışıyorlar.” (AS)
* Fotoğraf: Veli Gürgah / AA
