Fotoğraf: Ferid Demirel / bianet
Reuters Enstitüsü her yıl dünyadaki dijital haber tüketimini anlamaya yönelik hazırladığı raporun bir yenisini yayımladı.
46 ülkede 93 binden fazla kişiyle çevrimiçi bir şekilde yapılan anketin sonuçlarına dayanan rapor geçen yılki olumlu yükselişin ardından gazetelere güvenin düşmesi, haberlere olan ilginin azalması ve haberlerden kaçınmanın artması da dahil olmak üzere, gazetecilik ve halk arasındaki bağlantının yıprandığı yolları ortaya koyuyor.
Rapora göre siyaset ve bir dizi başka konuda haber yorgunluğu ve aktif olarak haberlerden kaçınan insan sayısında belirgin bir şekilde artış var.
Haber takip etmeyenler 'ruh sağlığını' öne çıkartıyor
BBC Türkçe’nin rapordan aktardığına göre her 10 kişiden dördü "bazen" ya da "çoğunlukla" haberleri takip etmekten kaçınıyor. Araştırmacılar, 2017'den bu yana yüzde 9 oranında bir artış olduğuna dikkat çekiyor.
İngiltere ve Brezilya dahil bazı ülkelerde haberleri takip etmekten kaçınanların sayısının son beş yılda neredeyse iki katına çıktığı belirtiliyor.
Özellikle 35 yaş altındakiler olmak üzere çalışmaya katılanların yüzde 36'sı, haberleri takip etmenin ruh sağlığını olumsuz etkilediğini söylüyor.
Araştırmacılar, koronavirüs pandemisi ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi olayların bu artışa neden olduğunu öne sürüyor.
Katılımcıların yüzde 43'ü, haber akışında siyasete ve koronavirüse çok fazla yer verildiğini belirtiyor, akışın yeterince değişken olmadığını savunuyor.
Araştırmaya katılanların yalnızca yüzde 47'si hâlâ haberlerle çok ilgilendiklerini söylüyor. 2015'te bu oran yüzde 67'ydi.
Türkiye'yle ilgili tespitler
Katılımcıların yüzde 29'u doğrudan haberlere olan güvenlerinin azaldığını ve haberlerin "güvenilmez" veya "taraflı" olduğunu belirtirken, 23 ülkede bu yönde bir düşüş tespit edildi. Yalnızca yedi ülkede yükseliş olduğu belirtildi.
Raporun Türkiye bölümündeki sonuçlara göre haber kurumlarına olan güven, geçen seneye kıyasla azalarak yüzde 36'ya indi. Haber kurumlarının siyasi olarak kutuplaştığını ve taraflı olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 38.
Buna rağmen araştırmacılar, haberciliğe olan güvenin pandemi öncesine kıyasla yükseldiğini kaydetti, katılımcıların yaklaşık yüzde 42'sinin haberlere "çoğunlukla" güvendiğini ifade etti.
Bazı kişiler etrafındaki insanlarla tartışmaya yol açtığı gerekçesiyle haberlerden kaçındığını söylerken (%17), bazısı haberlerin kendilerini 'güçsüz' hissetmelerine yol açtığını (%16) belirtti.
Katılımcıların yüzde 5'i haberleri hiç takip etmediklerini söyledi.
En çok takip edilen Fox TV
Türkiye’de en çok izlenilen ve takip edilen medya kuruluşlarının sıralandığı raporda, Fox TV’nin en popüler ve en güvenilen haber kaynağı olduğu görüldü. Sözcü ve CNN Türk de popüler yayınlar arasında yer aldı.
Türkiye’de haber tüketiminde basılı medyadan uzaklaşmanın sürdüğü de göze çarpıyor. Basılı medyadan haber takibi yapanların oranı geçen seneye göre 2 puan azalışla yüzde 28’i gerilemiş. Buna karşın online medyadan haber tüketimi 2 puan artışla yüzde 83’e, televizyondan haber takibi ise 2 puan artışla yüzde 63’e yükselmiş. Sosyal medyadan haber tüketimi ise yüzde 60 ile geçen seneyle aynı oranda gerçekleşiyor.
Gençler haberlere nasıl ulaşıyor?
Geleneksel haber kurumları genç nesillere ulaşmakta zorlanıyor.
Araştırmanın sonuçlarına bakılacak olursa 18-24 yaş arası gençler, genellikle sosyal medya platformları aracılığıyla haber tüketiyor, yalnızca yüzde 23'ü haber uygulamalarını veya web sitelerini kullanıyor.
Gençlerin birçoğu ise Facebook'tan da uzaklaşarak Instagram ve TikTok gibi platformlara yöneliyor.
Ukrayna savaşının rolü
Reuters'ın hazırladığı çalışma, Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgale başlamasından sonra yapıldı.
Araştırmaya dahil olan ve savaşa daha yakın konumda bulunan, Polonya ve Almanya dahil beş ülkedeki katılımcılar arasında seçici şekilde haberden uzaklaşma oranının yükseldiği kaydedildi.
Katılımcılar, haberleri üzücü bulduklarını ve okumakta zorlandıklarını belirtti.
Raporun baş yazarı Nic Newman, "Bu sonuçlar haber kurumları için çok zor. İnsanlar siyasi krizler, küresel pandemiler ve uluslararası çatışmalar gibi, gazetecilerin önemli bulduğu konulardan uzaklaşıyor" dedi.
(HA)
