Bakanlık, bir boru firmasının reklamında yer alan çocuk işçi görüntüsünün "Çocuk işçiliğini önlemeye yönelik çalışmalara ve kamuoyu duyarlılığına zarar verdiği gerekçesiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesindeki Reklam Kurulu'na başvurdu.
Kurul yaptığı değerlendirmede, bakanlığın görüşünü dikkate alarak, firmaya 50 bin 12,20 YTL idari para cezası verdi ve reklamın durdurulmasını istedi.
Çocuklar gelişimlerini olumsuz etkileyecek şekilde kullanılamaz
Türkiye'de çocukların özel duygularını istismar edici çocuklara yönelik reklamları yayınlayan televizyon kuruluşlarını denetlemekle yükümlü Radyo Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) reklamla ilgili yönetmeliğinin 10. maddesinde çocuklara yönelik reklamlar tanımlanarak şu şekilde düzenlenmiş :
"On beş yaş ve daha küçük yaştaki kişilere yönelik ve bu kişilerin tüketebileceği ürünleri ve hizmetleri kapsayan reklamlar çocuklara yönelik reklamlardır. Çocuklara yönelik ya da içinde çocukların kullanıldığı reklamlarda, onların fiziksel, duygusal, zihinsel, toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz etkileyebilecek unsurlar bulundurulamaz".
Akbulut: yasak olmasına karşın çocuklar kullanılıyor
Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi'nden Nesrin Tan Akbulut, daha önce bianet'te yayınlanan "Reklamın Çekici, Eğlendirici Öğesi Çocuklar" başlıklı yazısında Türkiye'de birçok ürün reklamında yasak olmasına karşın çocukların kullanıldığına dikkat çekmişti.
"Yasa koyucunun "Çocuklara kendilerinin doğrudan kullanamayacakları/yararlanamayacakları ürün ve hizmet reklamlarında reklam mesajı iletme görevi verilemez" şeklindeki kuralına karşın, hemen hemen her ürün reklamında çocuklar kullanılmaktadır.
Çocuklara yönelik reklamlar ve çocukların reklamlarda yer almaları konusunda daha detaylı yasal düzenlenmeler biran önce gerçekleştirilmelidir. Çocuklar piyasaya dahil olmayı ve akılcı tüketici tavrını geliştirmeyi mutlaka öğrenecektir ama çocukluğunun başlangıç yıllarında değil."
Yasağa rağmen 6.5 milyon çocuk işçi var
Türkiye'de 14 yaşın altında ve ilköğretimi tamamlamamış çocukların çalışması kanunen yasak olmasına karşın Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) 1999 yılına ait bu konudaki son resmi verilerine göre Türkiye'de 6-14 yaş grubu arasında çalışan 511 bin çocuk var.
DİE'nin kayıt dışını kapsamayan 1999'da yaptığı araştırmaya göre, Türkiye'de 6-17 yaş grubunda yer alan 16 milyondan fazla çocuğun yaklaşık 6.5 milyonu çalışıyor. Tarım, sanayi ve hizmet sektöründe çalışanların sayısı yaklaşık 1 milyon 700 bin. 4 milyon 800 bin çocuk ise ev işlerinde çalışıyor.
Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) araştırmalarına göre, dünyada 5-14 yaş grubunda 250 milyon çalışan çocuk bulunduğu, 12-17 yaş grubu 283 milyon çocuğun çalıştığı için okula devam edemediği tahmin ediliyor. (KÖ)
