''Rehineler'' Yasağı ve Başka Hangi Konularda Yayın Yasağı Var?

IŞİD’in, Türkiye Musul Başkonsolosluğu’na baskınıyla ilgili yayın yasağı devam ediyor ama rehinelerin serbest bırakılışına ilişkin operasyon ayrıntılarıyla Türkiye medyasında yer aldı.

bianet'e konuşan hukukçu Fikret İlkiz yayın yasağının kendisinin "yasak" olduğunu belirterek konsolosluk baskını haberlerine yayın yasağının da "uygulanamaz nitelikte" olduğunu ifade ediyor.

CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran 22 Eylül’de Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurusunda rehinelerin kurtarıldığını belirterek yayın yasağının kaldırılmasını istedi. Bianet’in Oran’ın danışmanlarından edindiği bilgiye göre konuyla ilgili henüz bir gelişme olmadı.

"Soruşturma tamamlanana" kadar yasak

Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi 16 Haziran’da aldığı kararda “…her türlü yazılı, görsel basın ve internette soruşturma tamamlanıncaya kadar CMK 157 ve 5187 sayılı Basın Kanunun 3 ve Anayasanın 26/2 maddesi gereğince YAYIN YASAĞI KONULMASINA…” ifadesine yer vermişti.

Yayın yasağının ardından İlkiz 30 Haziran’da bianet’de yayınlanan Gerçekleri Saklamak Esas mıdır? başlıklı makalesinde yayın yasağındaki “soruşturma tamamlanıncaya kadar” ibaresine dikkat çekerek şunları yazmıştı:

“Demek ki ‘soruşturma tamamlanana kadar’ yayın yasağı sürecektir. Olaydan anlaşıldığına göre açılan bu soruşturma sürerken suç failleri IŞİD militanları yakalanıp haklarında Türkiye’de dava açılana kadar yayın yapmak yasaktır. Varsayımsal olarak ve ‘muhtemelen’; soruşturma devam ederken yayın yapılırsa eğer; bu yayın ‘gereksiz’ ve ‘gerçeğe aykırı’ ve ‘devletin zafiyetini ortaya koyacak şekilde’ yapılmış ‘yayın’ olarak kabul edileceğinden; kamu güvenliği, toprak bütünlüğü ve milli güvenlik ihlal edilmiş sayılacaktır.”

Yayın yasağı devam ediyor

Musul baskınıyla ilgili henüz tamamlanmış bir soruşturma yok. Ancak 20 Eylül’de rehinelerin Türkiye’ye getirilmesinden itibaren aralarında Anadolu Ajansı’nın da olduğu çok sayıda yayında operasyonla ve operasyonun ayrıntılarıyla ilgili haberler yapıldı.

İlkiz: Yayın yasağı uygulanamaz nitelikte

Bu durumda Anadolu Ajansı dahil bu konuyu yayın yapanların mahkeme kararını ihlal edip etmediğini İlkiz’e sorduk.

“Yayın yasağının konması yasak” diyen İlkiz şöyle konuştu:

“Yayın yasağı koyduğunuz andan itibaren neyin ne zaman yasaklandığını bilinmez hale gelir. Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu’na baskınla ilgili yayın yasağı da uygulanamaz nitelikte bir karar.

"Gazeteci kararlarla ilgili bilgilendirilmeli"

"Burada önemli olan gazetecinin eliyle kamuoyunun bilgilendirilmesi. Bunun için mahkemelerin, sadece yayın yasağı değil, ceza davaları gibi kamuoyunun bilgilenmesi gereken konularda gazetecileri bilgilendirmesi gerekiyor.

"Aksi halde gazeteci kendi kaynağının yaratıyor ve bazen bu kaynakların doğru olup olmadığı tartışılabiliyor. Bu durum tabii ki gazetecilerin kendi araştırmalarını yapmayacakları anlamına gelmiyor.”

Yayın yasakları neler?

Sadece 2014’te hakkında yayın yasağı çıkarılan “siyasi” vakalar şunlar:

* 17 Aralık soruşturması,

* 25 Aralık soruşturması,

* Dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, MİT müsteşarı Hakan Fidan, Genelkurmay 2. Başkanı Yaşar Güler ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu’nun Suriye’ye olası bir müdahaleyle ilgili toplantılarının medyaya yayılan ses kayıtlarına ilişkin soruşturma,

* Adana-Ceyhan yolunda MİT’e ait olduğu iddia edilen TIR’lara Jandarma baskınına ilişkin soruşturma (Bu soruşturmayla ilgili TMK 10 ile görevli Adana 2 Nolu Hakimliği’nin kararı haricinde Ankara Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi’nin de yayın yasağı kararı bulunuyor),

* Erdoğan'ın Keçiören'deki konutu ile Çankaya'daki resmi konutunda bulunan dinleme cihazlarına ilişkin soruşturma

* Musul Başkonsolosluğu baskınına ilişkin soruşturma.

İki yayın yasağı kaldırıldı

2014’ten önceyse Reyhanlı’daki bombalı saldırıya, Roboski Katliamı’na, Deniz Feneri davasına, şike davasına, Ergenekon soruşturmasına, Engin Çeber'in işkenceyle öldürülmesine ilişkin soruşturmaya, ölüm oruçları ve F tipi cezaevleriyle ilgili haberlere, Hakkari Dağlıca'da sekiz askerin alıkonulmasıyla ilgili haberlere yayın yasağı getirilmişti.

Bunlardan sadece Reyhanlı ile ölüm oruçlarıyla ilgili haberlerin yayın yasağının kalktığı kamuoyuyla paylaşıldı. (EA)