Doktora tezini Türkiye'deki hackerlar üstüne yazan, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimler Fakültesi öğretim görevlisi Dr. Ufuk Eriş'le son zamanlarda eylemlerine hız veren Redhack üzerinden hackerlar hakkında konuştuk.
Eriş, Redhack ve benzeri grupların eylemlerinin yeni toplumsal hareketler kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ve bu grupların amacının egemenlerin iktidarının kırılmaz olmadığını insanlara göstermek olduğunu belirtti.
Eriş, internetin yönetim açısından yarattığı tehdidi şu sözlerle özetliyor:
"Martin Luther King'in İncil'in basımıyla ilgili 'Artık İncil her köylünün masasında var ve her köylü papaz oldu' demişti. Kişisel bilgisayarların gelişmesi, bilginin demokratikleşmesi sonucunda artık 'her köylü bir papaz' oldu. Böyle olunca papazların iktidarı tehlikeye giriyor. Bu da yönetim anlayışını zorluyor."
"Üç tip hacker var"
Dr. Ufuk Eriş, hackerların üçe ayrıldığını belirtti.
Bunlardan ilkinin teknolojiden büyülenmiş "üstat" denilen insanlar olduğunu söyleyen Eriş, Karl Marx'ın "yabancılaşmış iş gücü" tanımına atıfta bulunarak, üstatların da iyi bir marangoz, iyi bir ressam gibi "yabancılaşmış iş gücü" olduğunu ifade etti.
Eriş, "suçlu"ların ikinci grup hackerlar olduğundan söz ediyor. İnternetin ticarileşmesiyle üstatlardan bazılarının davranışlarının kriminalize olmasının, suç haline getirilmesinin aynı zamana denk gelmesine dikkat çeken Eriş, şöyle devam etti:
"Suç cezasız olmaz. Ceza dediğimiz şeyi kanun verir. Kanun da tüm toplumun üstünde uzlaştığı bir şey olarak varsayılır. Ama Marksist kriminologlar da derler ki, 'Bütün toplum bu kadar üstünde uzlaştıysa o zaman bu hapishaneleri dolduranlar kim? Demek ki o kadar uzlaşılmıyor. Kanunlar burjuvazinin taleplerini meşrulaştıran şeyler.'"
Eriş, üçüncü grubun ise hactivist olarak tanımlanan aktivistler olduğunu belirtti. Protesto biçimlerinin değiştiğini ve artık internetin de bir protesto alanı olarak kullanıldığını dile getiren Eriş, iktidarın kendisinin elektronik alana taşınana kadar bu protestoları önemsemediğini ama artık durumun değiştiğini söyledi.
"Şu anda su dağıtım şebekesinden trafik ışıklarına, elektrik dağıtımından nüfus kayıtlarımıza kadar her şey elektronik ortamda yürütülüyor. Yani gözetim toplumu söz konusu; teknoloji iktidarın varlık alanı. Bu nedenle orada muhalif bir tavır, artık iktidarı rahatsız ediyor."
"Hacktivistlerde teknoloji hayranlığı üstatlara göre daha azdır. Üstatlar yalnızca teknolojiden büyülenmişlerdir. Onlar için bir sitenin kimin tarafından yönetildiğinin çok önemi yoktur. O sistemi yapan zeka onları büyüler."
"Başka bir hayatın olabileceğini gösteriyorlar"
Dr. Eriş, Redhack ve benzeri grupları yeni toplumsal hareketler açısından değerlendirmek gerektiği görüşünde.
Her devrimin totalitarizme dönüştüğünü söyleyen Eriş, bu hareketlerin amaçlarının devrim değil, totalitarizme dönüşmeyen, sürekli ayaklanmalar olduklarını ifade etti.
"Bu yüzden bu gibi eylemlerin etkisi şudur: Bir monolit üstünde küçük bir çatlak yaratmak, hayatın başka türlü de olabileceğini kısa bir an için de olsa insanlara göstermek."
Eriş, şöyle bir örnek veriyor:
"Bıkkın evliliğinde bir yaz aşkı yaşamış olan bir insan geri döndüğünde artık evliliğinde başka bir şeyler yapmayı düşünecektir. Çünkü hayatın başka türlü de olabileceğini görmüştür."
Bu grupların yaptıkları eylemlerin, egemenliğin, iktidarın monolit bir yapıda olmadığını insanlara gösterdiğini söyleyen Eriş, amaçlarının da bu olduğunu ve eylemi gerçekleştirdikleri an amaçlarına ulaştıklarını belirtti ve ekledi:
"Bu başarısızlıkları değil, onların kendilerine has yöntemleridir."
"Sadece sansasyonel olanlar biliniyor"
Eriş, Avrupa'daki hacker hareketleriyle Türkiye'deki hareketler arasındaki farkı, "Onlar üniversiteden çıkma hareketler. Türkiye'de ise hackerlar internet kafelerde kaynak bulmuştur" sözleriyle özetliyor.
Türkiye'de Redhack, Ayyıldız gibi grupların bilindiğini, oysa kendi yazılımlarını geliştiren ancak bilinmeyen pek çok grup olduğunu dile getiren Eriş, bu grupların medyada yer bulamadığını ifade etti.
"Çünkü medyada yer bulabilmek için yaptığınız işin sansasyonel olması ve "şiddetin pornografisi" gibi teknolojik olarak pornografik olması gerekiyor."
"Redhack ilk çıktığı zaman da emniyetin sitesine girmişti ve trafik cezalarını silmişlerdi. Ancak şimdiki gibi ses getirmemişti." (EKN)
