Kara Kuvvetleri Komutanı İlker Başbuğ Silahlı Kuvvetlerin Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki çatışmalarda daha az kayıp vermesi için, "yalnızca profesyonel uzman erbaşlar ve astsubayların görevlendirileceği tugaylar oluşturulacağını" duyurmuştu.
Mesele vatanın korunması mı?
Şen, bu planın ordunun profesyonelleşmesine yönelik adımlardan biri olduğu kanısında. Ona göre, Türkiye'nin Kafkaslar, Balkanlar, Ortadoğu bölgelerinde üstlendiği küresel sermayenin ve değer akışının korunması rolü için buna ihtiyaç var.
Şen, "Tam profesyonelleşme muhtemelen 15-20 yıl içinde tamamlanacak", diyor. Bu süreç, "terörle mücadele" ve Irak'taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin varlığıyla açıklanamayacak denli büyük bir resmin parçası. Militarizmin ideolojik olarak yükseltilmesi de, bu yeni rolün meşrulaştırılmasının bir aracı.
BOP ve Türkiye: Türkiye Büyük Ortadoğu Projesi (BOP)kapsamındaki Avrasya Stratejisi'nde "Vassal ülke"* rolü üstlendi. 11 Eylül sonrası Türkiye, Avrasya'da çatışmalar önem kazanırken enerji ve iletişim koridorunun merkezine yerleşti. Bölge ülkeleri için de model rejim olarak tanımlanıyor. Bu işleyişte askeri güç, bölge ülkelerinin kontrolü için de önem kazanıyor. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) bilgi, teknik donanım bakımından buna en uygun ordu olduğunun bilincinde.
Ordunun değişen konumu: Bölgeselcilikle küresel stratejinin eklemlenmesinde çıkarı olan sermaye grupları ordusuz adım atamaz. Ordunun siyasal etkinliği farklı bir bağlamda yeniden kuruluyor. Bölgedeki egemenlik-bağımlılık ilişkileri, petrol boru hatlarının, iletişim hatlarının güvenliği ekseninde yeniden tanımlanıyor. Bu sınır ötesi müdahalelere de hazır olmak demek.
"Vatani görev", sınır ötesinde sürdürülemez
Profesyonelleşme ihtiyacının kaynağı: Profesyonelleşme geçici elemanların yol açtığı kesintileri engelleyecek. Tecrübe, bilgi birikimi mümkün olacak. Yurtdışına yönelen müdahalelerde profesyonel olmayanları, geçici bir süre dışında, uzun süreyle kullanma şansı yok. Öte yandan, "ülke sınırlarının korunması için şehitlik" kültürel olarak meşru. Ama geçici süreliler, vatan toprağı dışında aynı şekilde motive edilemez. Profesyonellere asıl bunun için ihtiyaç var. Profesyonelleşme öte yandan ordunun modernizasyonu için yeni bir sermaye yatırım alanı da yaratacağı için de özel önem kaznıyor.
Sermaye, ordu ve hükümet el ele: Savaş sanayisi kapitalizmin yeniden üretim sürecinde merkezi bir rol oynuyor. Uluslararası, özellikle ABD merkezli sermaye, Türkiye'deki büyük sermaye bu süreçte etkin. Başbakanın başdanışmanı Ahmet Davutoğlu, 2007 için "Stratejik oryantasyonumuzun küreselleşme sürecinin getirdiği meydan okumalara cevap verecek şekilde derinlik kazanma yılı" dedi.
Ana planda siyasetçiler, büyük sermaye ve ordu uzlaşıyor. Çekişme gibi görünen gürültü, iktidar hiyerarşisinde herkesin konumu yeniden belirlenirken, kimin nerede yer alacağına dair. (TK/EK)
* Vassal: Feodalizme ait bir terim. Daha üst düzeyde bir lorda ya da soyluya, toprak ve garantiler karşılığı askeri destek ve karşılık koruma sunan kişi. Terim, itaat eden, hizmet eden, ast konumda olan anlamında da kullanılıyor. Latince kökeni "hizmetkar" anlamına geliyor.
