ABD’deki Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) doçent olan Canan Dağdeviren BBC 2023 ilham veren 100 kadın listesine seçildi.
Önemli bir bilim insanı ve mucit olan Dağdeviren, meme kanserinin ultrasonla erken teşhisi için giyilebilir bir “elektronik sütyen” icat etti.
Bu icadı, düzenli kanser taraması yaptıran ancak geç evre meme kanseri teşhisi konulan ve altı ay sonra vefat eden teyzesinden esinlenerek gerçekleştirdi. Dağdeviren’in bu buluşu, yüksek meme kanseri riski taşıyan bireyler için hayati önem taşıyabilir.
BBC’nin 2023 yılında ilham veren 100 kadın listesinde yer alan diğer isimler şöyle:
İnsan hakları avukatı Amal Clooney, sinema yıldızı America Ferrera, feminist Gloria Steinem, eski ABD First Lady’si Michelle Obama, güzellik şirketi sahibi Huda Kattan ve Ballon d’Or ödüllü futbolcu Aitana Bonmatí gibi isimler bulunuyor. Ayrıca yapay zeka uzmanı Timnit Gebru da listeye dahil edildi.
Türkiye’den daha önce hangi kadınlar listeye girmişti?
Prof. Dr. Zehra Sayers, "BBC 100 Women 2019” listesinde ye alan ilk Türkiyeli kadındı. Listeye ikinci olarak geçen yıl, Türkiye’den Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Temcisici Gülsüm Kav da girdi.
2021’de ise edebiyatçı – yazar Elif Şafak Türkiye’den listeye girenler arasında oldu. Şafak, ilk romanı “Pinhan” 1997'de yayınladı. 2009'da yayımlanan Aşk adlı romanı ile Türkiye edebiyat tarihinin en kısa sürede en çok satan edebi eserinin yazarı unvanına sahip oldu. Şafak’ın kitapları otuzdan fazla dile çevrildi.
BBC 100 Women hakkında
BBC 100 Women listesi her yıl dünya çapında 100 etkileyici ve ilham verici kadına yer veriyor.
2013 yılında bir seri olarak başlatılan proje, kadınları merkeze yerleştiren hikayelere daha fazla yer vererek belgeseller, özellikler, incelemeler ve yaşamları hakkında röportajlar oluşturuyor.
"BBC 2018 100 Kadın" listesinde Peru'dan yazar Isabel Alende, Yemen'den fotoğrafçı ve aktivist Büşra Yahya Almutawakel ve Özbekistan'dan akademisyen Leyla Belyalova yer almıştı.
"BBC 2019 100 Kadın" listesinde, balerin Precious Adams, Greta Thunberg, Sara Wesslin yer almıştı.
Canan Dağdeviren hakkında
Fizik mühendisi. Giyilebilir kalp pilinin mucidi.
Forbes dergisinin '30 yaşından küçük 30 bilim insanı' listesine girdi.
5 yaşındayken babasının hediye ettiği Marie Curie ile ilgili bir kitap okumayla fiziğe karşı ilgisi oluştu. Büyüdüğünde de Marie Curie'nin eşi Pierre Curie'nin keşfi piezoelektrikten ilhamla aletler üretti.
İlkokulu ve ortaokulu okuduktan sonra liseyi Kocaeli'e okurken 1999 depreminde okulu hasar gördüğü için, Adana Seyhan ÇEAŞ Anadolu Lisesi'ne misafir öğrenci olarak gönderildi. Ardından Ankara'da Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği'nden 2007 yılında mezun oldu. İstanbul'da Sabancı Üniversitesinde tam burslu olarak Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programındaki yüksek lisans eğitimini 2009'da bitirdi.
2009'da Fulbright bursu kazanarak (UIUC)'da ABD'de Illinois'te bir devlet üniversitesi olan University of Illinois at Urbana-Champaign'de Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Doktora süresince fizik, elektronik, kimya alanlarının kapsamına giren esnek ve katlanabilir, vücut içine ve deri üstüne yapıştırılabilir/giyilebilir elektronik aletler üzerinde çalışmalar yaptı.
Türkiye'nin bilim dünyasındaki genç yeteneklerinden biridir. Dünyanın en iyi üniversitelerinden ikisinde birden aynı anda proje yürütme ayrıcalığına sahip. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Koch Laboratuvarı'nda çalışmalarını sürdürüyor. Harvard Üniversitesi'nde ise genç akademi üyeliği var.
Farklı disiplinleri buluşturan icatlarıyla daha 30 yaşına gelmeden medikal teknoloji alanında dünyada önemli bir isim olarak gösterilmeye başlandı.
Aile fertlerinin geçirdiği hastalıklardan esinlenerek kanser ve kalp hastalarının hayatını kolaylaştıracak buluşlar yaptı. 28 yaşında kalp yetmezliği sonucu hayata veda eden dedesinin ölümünü öğrendiğinde kendisi 28 yaşına gelene kadar kalp hastaları için bir şey yapmaya kendine söz verdi.
Ve Piezoelektrik aletleri kullanarak kalbin üzerine yapıştırılabilen ve kalbin atış enerjisini elektrik enerjisine dönüştürebilen giyilebilir bir kalp pili icat etti.
Tasarladığı aletlerin temelinde fizikçi Pierre Curie'nin keşfi piezoelektrikten yararlanmıştır. Önce giyilebilir kalp pili, ardından da cilt kanserini teşhis eden cihaz üretti.
12 makalesi, 2 patenti ve 25'in üstünde ulusal ve uluslararası ödülü bulunmaktadır
4 mayıs 1985 tarihinde İstanbul, Üsküdar'da Adanalı bir anne ve Sivaslı bir babanın ilk çocuğu olarak doğmuştur. Caner ve Emre adında iki erkek kardeşi var.
